Waldorf hezkuntza

Waldorf hezkuntza Rudolf Steiner pentsalari eta ekintzailearen printzipioetan oinarritzen hezkuntza berritzaile bat da. Hezkuntza hau garatzen deneko eskolak Waldorf eskolak edo Steiner eskolak dira. Gizakiaren ikuspegi osotu bat abiaturik, non gorputza, adimena eta arima bateratzen diren, haurrari bere ikasketa prozesuaren jabe izatea bultzatzen du Waldorf pedagogiak, sormena eta ekimena landuz. Egun, munduan zehar 500 Waldorf eskola baino gehiago daude 30 herrialde baino gehiagotan sakabanaturik. Eskola konbentzionalen aldean, musika, dantza, olerkiak eta ipuinak bereziki lantzen dituen eskolak dira eta ikasgelak ingurune goxo eta naturalak dira, ikasgela arruntetako mahai eta aulki zurrunen aldean.

Waldorf hezhuntzak artearen adierazpenak ez ditu baztertzen.

Historia

1919an, Lehen Mundu Gerra bukatu osteko giro politiko eta sozial nahasian, Rudolf Steinerrek Emil Molt enpresariaren enkargu bat jaso zuen: Stuttgart-eko Waldorf zigarro fabrikako langile guztien seme-alabentzat eskola libre bat antolatzea eta zuzentzea. Proposamena onartu eta lehenengo irakasle taldea prestatu ondoren, eskola berri hori bost urtetan zuzendu zuen Steinerrek. Denbora horretan pedagogia berri baten oinarri metodologikoak eta didaktikoak ezarri zituen. Honen oinarriak hauexek ziren: giza naturaren ezagutza sakonetik abiatzen da pedagogía hau eta gizakiaren eboluzioaren hainbat etapetara egokitu behar da. Aldi berean, hezkuntza eredu bizia eta soziala izateko xedez sortu zuen. Haren ustez hezkuntza artelan baten moduan eraman behar zen aurrera, giro aske eta sortzailean. Aldi berean, hezkuntza benetako aldaketa sozialaren motorra izango zela uste zuen. Horregatik haurrei bezal helduei, fabrikako langilei, ere gau eskolak ematen zizkien. Proposamenak arrakasta izan zuen eta eskola berehala handitu zen; 700 ikasle baino gehiago izatera ailegatu zen denbora gutxian, edozein fabriketako eskola baten mugak nabarmenki gaindituz.

Stuttgart-eko lehen eskola hark oihartzun handia izan zuen Alemanian eta Europan. 1923az geroztik jardunaldi pedagogikoak eta hitzaldiak ematen hasi zen Steiner, eta ondorioz, Waldorf Eskola gehiago ireki ziren bai Alemanian baina baita ere Holandan, Ingalaterran, Suitzan. 1938an alderdi nazional-sozialista iritsi zen boterera eta Waldorf eskolaren oinarri pedagogikoek haien ideologiarekin ez zetorren bat; nazismoak ez zuen onartzen ez askatasunean burututako hezkuntza erdua ezta ere norberaren garapenaren garrantzia. Ondorioz, guztiak itxi egin zituzten. Hala ere, gerra bukatu ondoren, 1945ean, egiaztatu zenez, ideia pedagogiko horiek klandestinitatean zabalduz jarraitu ziren.

Gaur egungo hedapena

Gaur egun, munduko mugimendu pedagogiko libre garrantzitsuenetariko bat da. Lehen eta Bigarren Hezkuntzako eta Batxilergoko 3.000 eskola baino gehiago daude eta Haur Hezkuntzako 1.900 zentro baino gehiago 90 herrialdetan, herrialde garatuetan (Suedia, AEB, Kanada, Australia) zein ez hain garatuetan (Brasil, Ekuador, Kolonbia, Peru). Gainera eskola publiko batzuetan ere aplikatzen da bere ikaskuntza aberasteko. UNESCOren “Eskola kide”en barruan daude. UNESCOk pedagogia hau bultzatu eta babesten du, umeak heziketa aberats bat lortzen duelako. Bestalde, gobernu askok babesten dute, besteak beste, Irlanda, Australia, Alemania, Israel.

Euskal Herrian dagoeneko eredu hau jarraituz hiru eskola daude abian: Gasteizko Parsifal haur eskola; Trokoniz Geroa Eskola, Nafarroako Txantreako proiektua eta Aramaioko Waldorf eskola.

Pedagogia honen ezaugarriak

• Askatasuna oinarrizko baldintza da bizitza kultural sortzailea eduki nahi bada. Waldorf eskolak “eskola libreak” izendatzen dira, euren egiteko nagusia haurrak askatasunean heztea delako. Horrekin batera, gizaki errespetutsuak izateko gaitasunak ikasten dituzte eskolan.

• Naturarekiko harremanak. Urtaroen erritmoa eta ezaugarriak gertutik bizi egiten dituzte. Gizakiak naturarekin eta ingurunearekin duen harremanaren kontzientzia hartu behar du.

• Haurraren erritmoa errespetatu behar da. Haurrak bizitzako beharrei erantzuteko, haren erritmoa eta garapen naturala errespetatzen duen pedagogia da hau. Aldi berean, hausnarketa lan bat egiten da garapenean sortzen zaizkion beharrei erantzuteko.

• Haurra ekintza eta une guztien erdigunea da. Haurraren heziketak helburu bat du: haren garapen korporalean, psikologikoan eta kognitiboan laguntzea autonomoa izan dadin, eta horrela, heldua denean iniziatiba edukitzeko eta libreki hautatzeko gai izan dadin. Horregatik da haurra uneoro zentrua.

• Ikasgaiak eta lan metodología Ez zaie ikasgai konkretuei soilik ematen garrantzia, baizik eta irakakaskuntzako arlo anitzetan garatzen diren trebezien ekintza bateratuari. Diziplina desberdinen arteko eraginak zera bilatzen du: gaitasun psikikoak modu harmoniatsuan haztea eta garapen etapa desberdinetara ongi egokitzea. Waldorf programaren asmoa da, zentzu horretan, ezagutza intelektualak eta etengabeko praktika artistiko eta artisauen artean oreka lortzea. Helburua gizakiaren pentsamendua, sentimenduak eta gogoa orekatzea da.

• Programazioa haurraren garapenaren arabera egiten da, hau da, ikasketa planak beti haurraren garapen etapak eta inguruko errealitate soziala izaten ditu kontuan. Ondorioz, eskola planak ezin du finkoa izan eta irakasleen etengabeko prestakuntza eskatzen du.

• Ordutegia. Waldorf eskoletan eguneroko zeregina organikoki egituratzen da. Haurrak erraztasun gehiago izaten du goizean lan intelektualak egiteko. Eskolako jarduna egunaren erritmo naturala jarraituz antolatzen da, eta ez irakaslearen erosotasunaren arabera.

• Ikasgaiak prozesuak biziz irakasten dira, naturaren legeak ikusiz eta munduarekiko, bizidunekiko eta gauzekiko interesa piztuz. Ikasgai guztien funtzioa trebeziak esnaraztea da.

• Ikasleek euren testu liburu propioak egiten dituzte ikasgai guztietan eta maila guztietan. Gelako liburutegia elementu garrantzitsua da kontsultak eta irakurketa bultzatzeko.

• Ez da kalifikaziorik ematen. Haurrak ez dira azterketekin eta errendimendu eskakizunekin presionatzen. Horren ordez, indibidualtasunean oinarritutako garapen kooperatiboa bultzatzen dute.

Ikasle ohiak

Pertsona ospetsu askok ikasi dute Waldorf eskoletan. Hona hemen batzuk:

• Jennifer Aniston
• Kenneth Chennault
• Michael Ende
• Sandra Bullock
• Barbara Becker
• Ferdinand Alexander Porsche
• Linn Ulmann
• Kristen Nygaard
• Noomi Rapace
• James Cameron-Wilson
• Meret Oppenheim

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Waldorf hezkuntza

• Waldorf eskolen ongi etorria.
• Trokonizen dagoen Waldorf eskola.
• (Gaztelaniaz) Nafarroako Waldorf eskola.
• (Gaztelaniaz) Waldorf sistemaren oinarriak.
• (Gaztelaniaz) Waldorf pedagogia.
• (Gaztelaniaz) Hik Hasi aldizkarian "Waldorf eskolak. Haurraren garapen naturala" agertutako artikulua.
• (Frantsesez) Frantziako Steiner-Waldorf eskolen Federazioa.
• (Frantsesez) Antroposofiaren adoktrinamendua Waldorf eskoletan.
• (Ingelesez) Rudolf Steiner dans The Skeptic's Dictionary. Eszeptikoen hiztegia.]
• (Ingelesez) Waldorf hezkuntzari egindako kritikak

Alemaniako Lohelanden dagoen Waldorf eskola.