Ezagutzen al ditugu gure kostaldean bizi diren arrainak? Nola bizi dira, zer jaten dute, noiz da sasoirik onena arrantzarako? Hau guztia landu nahi dugu aurten Ingurugela eta Itsasoikoren laguntzarekin. Orrialde honetan proiektu hau garatzeko egin beharrekoak ikusiko dituzu.

1. pausoa: eskolaren kontu bat sortu

Ikasle bakoitzak edo ikasle-talde bakoitzak kontu bat izan dezake artikulua landu edo igotzeko, baina eskolak ere beharko du bat, kontaktua eta komunikazioa errazteko. Irakasle arduradunaren kontua ere izan daiteke. Kontua sortzeko goian eskuman duzun "Sortu kontua" botoiari eman beharko diozu.

Kontu horretan eskatuko da erabiltzaile izen bat (eskolaren izena agertzea interesgarria da), pasahitz bat ezartzea (ondo gorde) eta e-posta helbide bat. Bete, mesedez. Honela, arazorik egotekotan, zuekin kontaktuan jar gaitezke.

2. pausoa: arrainak aukeratu

Izen zientifikoa	Wikipediako artikulua	Txikipediako izena
Engraulis encrasicolus	Antxoa	Txikipedia:Antxoa
Sardina pilchardus	Sardina	Txikipedia:Sardina
Scomber scombrus	Berdel	Txikipedia:Berdel
Trachurus trachurus	Txitxarro arrunt	Txikipedia:Txitxarro arrunt
Thunnus alalunga	Hegaluze	Txikipedia:Hegaluze
Brama brama	Papardo	Txikipedia:Papardo
Beryx decadactylus	Bisigu ahogorri	Txikipedia:Bisigu ahogorri
Argyrosomus regius	Burbina	Txikipedia:Burbina
Solea solea	Mihi-arrain arrunt	Txikipedia:Mihi-arrain arrunt
Scophthalmus maximus	Erreboilo arrunt	Txikipedia:Erreboilo arrunt
Lepidorhombus boscii	Oilar txiki	Txikipedia:Oilar txiki
Platichthys flesus	Platuxa latz	Txikipedia:Platuxa latz
Lophius piscatorius	Zapo zuri	Txikipedia:Zapo zuri
Trachinus draco	Xabiroi zuri	Txikipedia:Xabiroi zuri
Trisopterus luscus	Paneka handi	Txikipedia:Paneka handi
Conger conger	Itsas aingira	Txikipedia:Itsas aingira
Micromesistius poutassou	Bakalada	Txikipedia:Bakalada
Merluccius merluccius	Legatz arrunt	Txikipedia:Legatz arrunt
Zeus faber	Muxumartin	Txikipedia:Muxumartin
Phycis blennoides	Lohitako lotxa	Txikipedia:Lohitako lotxa
Scorpaena porcus	Krabarroka beltz	Txikipedia:Krabarroka beltz
Chelidonichthys cuculus	Perloi kuku	Txikipedia:Perloi kuku
Chelidonichthys lucerna	Perloi handi	Txikipedia:Perloi handi
Sparus aurata	Urraburu	Txikipedia:Urraburu
Spondyliosoma cantharus	Txopa (arraina)	Txikipedia:Txopa (arraina)
Diplodus sargus	Muxar handi	Txikipedia:Muxar handi
Pagellus bogaraveo	Bisigu arrunt	Txikipedia:Bisigu arrunt
Pagellus erythrinus	Lamote	Txikipedia:Lamote
Dicentrarchus labrax	Lupia	Txikipedia:Lupia
Mullus surmuletus	Haitzetako barbarin	Txikipedia:Haitzetako barbarin
Polyprion americanus	Mero beltz	Txikipedia:Mero beltz
Umbrina canariensis	Berrugeta kakajale	Txikipedia:Berrugeta kakajale
Umbrina cirrosa	Berrugeta harrizale	Txikipedia:Berrugeta harrizale
Labrus bergylta	Durdo handi	Txikipedia:Durdo handi
Labrus mixtus	Txilibitu (arraina)	Txikipedia:Txilibitu (arraina)
Serranus cabrilla	Kraba arrunt	Txikipedia:Kraba arrunt
Coris julis	Dontzeila (arraina)	Txikipedia:Dontzeila (arraina)
Galeorhinus galeus	Gelba	Txikipedia:Gelba
Scyliorhinus canicula	Katuarrain	Txikipedia:Katuarrain
Raja clavata	Arraia gastaka	Txikipedia:Arraia gastaka

Eskola bakoitzak 2 arrain lantzea proposatzen dugu. Lan hori errazteko, arrainen zerrenda bat egin dugu Itsasoiko proiektuko lagunekin batera. Euskal Herriko kostaldean bizi diren arrainak dira, arrandegietan aurki daitezkeenak. Arraina hautatzeko "Lehena Sartzen, Lehena Aukeratzen" sistema erabiliko dugu:

Nola ulertu taula

Taulan hiru zutabe daude. Lehenengoan espezieen izen zientifikoa agertzen da, bilaketa egiten lagunduko diguna. Bigarren zutabean Wikipediako artikulua dago. Gure helburua ez da izango hauek hobetzea, baina informazio iturri gisa erabil daitezke. Ikono batzuk dituzte arrainek aurretik: artikuluaren kalitateari buruzkoak dira: gorriz daudenek informazio gutxi dute, C dutenek nahikoa, eta berde daudenek informazio asko izan ohi dute. Wikilariak eta Itsasoiko elkarteko biologoak ari gara artikulu horiek ere osatzen.

Hirugarren zutabea da zuentzat garrantzitsua dena: Txikipedian artikulua existitzen den edo ez esaten digu. Urdinez badago, dagoeneko norbaitek egin du, eta agian zuek hedatzea zaila izan daiteke.

Laugarren zutabean ikonotxo bat dago. UPV/EHUko Ilustrazio Zientifikoko masterreko ikasleak arrain hauek marrazten ari direla esan nahi du. Ez duzue zertan lan egin behar horietan, baina gustatuko litzaiguke ilustrazioa izango duten guztiak Txikipedian ere egotea.

Proiektuaren orrian bat egin

Orrialde bat sortu dugu egiten denaren jarraipena izateko. Hemen dagoen botoian klik egin beharko duzu bat egiteko:

 Arrainak wikiproiektuan sartu

Behin bertan zaudela erdian duzun botoi urdinari eman beharko diozu "Saioa hasi Wikipediarekin" (ordenagailua ez baduzu euskaraz konfiguratuta, mezua gaztelaniaz agertuko zaizu: "Iniciar sesión con Wikipedia"). Bertan klik egin eta irekiko den leiho berrian "Baimendu" botoiari eman (urdina da ere). Dagoeneko proiektuaren parte zarete.

Gure arrainak hautatu

Ondoren goiko menuan dagoen "Artikuluak" atalera joango gara, eta "Artikulu erabilgarriak" aukeratuko dugu. Bertan daude eskuragarri dauden artikuluak. Guk nahi ditugun bi horien gainean "Aukeratu" sakatuko dugu:

Dagoeneko guk nahi genuen arrain bat ez badago, beste norbaitek aukeratu duelako izango da. Beste bat hartu beharko dugu, ezin baitute bi eskolek arrain berdina hautatu.

3. pausoa: arrainaren informazioa landu eta igo

Arrainari buruzko informazioa lortzeko bide asko daude. Saiatuko gara ahalik eta hoberen egotea Wikipedian zuek hasten zaretenerako. Badaude beste iturri batzuk aztertu beharrekoak: http://arrainak.eus edo http://fishbase.se informazio iturri interesgarriak dira. Hemen duzue ere adibide gisa erabili dezakezuen arrain bat: XXXXXXXX

Bideo azalpena

Bideo honetan azaltzen da nola idatzi eta igo artikulu bat Txikipedian:

• https://www.youtube.com/watch?v=l59if1rH3BM

Tutorialak eta adibideak

Gure hezkuntza atarian (Atari:Hezkuntza) hainbat tutorial eta baliabide gehigarri daude, bai zuentzat, bai ikasleentzat ere. Bideo tutorial gehigarriak egoteaz gain, bideo pilulak ere badaude ataza txikiak egiten ikasteko. Bestetik, Txikipedian idazteko ikasleentzako pausoz pausoko gida hau ere badugu, Zarauzko Orokieta eskolak egindakoa: Atari:Hezkuntza/Lehen_Hezkuntza/Txikipedian_idatzi. Garrantzitsuena, ondo pasatzea da.