17:33, 16 apirila 2015ko berrikusketa

Artikulu hau Txingudiko badiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Txingudi (argipena)».

Txingudi Bidasoa ibaiak bere bokalean sortutako estuarioa eta badia da. Hegoaldean Hendaia eta Irun arteko mugako zubietan eta iparraldean Sokoburun eta Higer lurmuturrean ditu mugak. Hendaia eskuinaldean eta Bidasoaldeko Irun eta Hondarribia ezkerraldean ditu.

Geografia

Badia itsasgoran laku lasai da eta itsasbeheran estuarioa da. Lapurdi eta Gipuzkoa arteko muga naturala da. Badiaren ur gaziak Bizkaiko golkoaren kresalak eta Bidasoa ibaiaren urek sortzen dituzte.

Txingudiko badia Bidasoa ibaiaren itsasoratzearen zatirik zabalena da. Hegoaldean Hendaia eta Irun ditu mugatzat. Hendaia eskuinaldean eta Bidasoaldeko Irun eta Hondarribia ezkerraldean ditu.

Txingudiko badian asentamendu erromatarrak egon ziren. Erdi aro eta aro modernoan muga funtzioak egin izanagatik konflikto dezente jazo ziren hemen.

1970. urte hasieran, nekazaritza interesak jaitsi ondoren euste kargak bertan behera utzi zituzten, honela ur gazia askatuz. Horrekin batera, flora eta fauna lehengoratzen hasi zen. Orduz geroztik gune horrek balio handia hartu du landaretzaren aldetik.

Garrantzi ekologikoa

Badiaren azalera gutxituz doa Sokoburuko portua eta Donostiako aireportua eta Hondarribiako hondartza handitu ahala. Dena dela, badina eta Bidasoraren beheko aldean garrantzi handiko guneak gelditzen dira, besteak beste, Jaitzubia ingurua, Bidasoko uharteak, Txorien Uhartea, Alunda, Lastaola, Aireportuko aintzira. Inguru hauek guztiek bioaniztasunaren aldetik garrantzi handia dute. Esaterako 250 baino gehiago dira urtean zehar inguru hauetan ikus daitezkeen hegazti espezie desberdinak, asko eta asko desagertzeko zorian. Aldi berean, inguru horietan topa ditzakegu ekosistemak Gipuzkoa osoan desagertutakoak dira eta horrek garrantzi berezia ematen dio zonalde honi. Orain, Txingudi da Gipuzkoako hezegune nagusia, eta Euskal Herriko bigarrena (Urdaibairen atzetik).

Babesa

Une honetan bost dira modu batez edo bestez babestutako zonaldeak:

Jaitzubia erreka eta ibarra (Hondarribia): 15 hektarea.
Plaiaundiko Parke Ekologikoa (Irun): 23,4 hektarea.
Bidasoako Uharteak: Galera, Hirukanale eta Santiago Aurrea (Irun).
Txorien uhartea (Hendaia).
Abbadia. Site Natural Protegé (Hendaia): 350 hektarea. Ikus, Abbadia jauregia.

Oraindik babes garbirik ez duten zonaldeak:

Babes inguru hauek legalki figura hauen bitartez daude babestuta:

Ramsarreko hitzarmena, 2002ko urriaren 24 erregistroa, 1264.zenbakia.
Natura 2000 sarea
Euskal Autonomi Erkidegoko hezeguneak babesteko plana
Txingudi Babesteko Plan Berezia: Igungo Udalak 1994an eta Hondarribiko Udalak 2011an onartua.
Hegaztientzako Babes Bereziko Eremua (ES-0000243 kodea)
Batasunaren Garrantzizko Lekua (LIC Es-2120018)

Kanpoko loturak

/www6.euskadi.net/s11-12375/eu/contenidos/g_naturaleza/0000004923_g2_rec_turismo/eu_4923/4923-ficha.html
(Gaztelaniaz) Hegaztien behaketa. http://www.cinerea.org/observar-aves/68-txingudi-plaiaundi.html
Bidasoko uharteen landarediaren gaineko ikerketa.
(Gaztelaniaz) http://www.bidasoaturismo.com/index.php?option=com_content&view=article&id=25&Itemid=302&lang=es
Hegoaldeko orrialde ofiziala.
http://txingudikopadurak.blogspot.com.es/2010_05_01_archive.html Txingudiko paduretako kudeatzaile taldearen bloga.]

Ikus, gainera

Txingudi

43°21′50″N 1°46′30″W / 43.363878°N 1.774979°W

Artikulu hau geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

@@ 2. lerroa: / 2. lerroa: @@
 [[Fitxategi:Bidasoa ibaiaren ahoa.jpg|thumb|300px|right|Txingudiko badiaren aireko ikuspegia. [[Hendaia]] eta [[Hondarribia]] ageri dira, parez pare.]]
 [[Fitxategi:Hondarribia, Euskal Herria.jpg|thumb|300px|right|[[Hondarribia]], [[Hendaia]]ko [[Txorien Uhartea|Txorien Uhartetik]] ikusia.]]
-'''Txingudi''' [[Bidasoa]] ibaiak bere [[bokale]]an sortutako [[estuario]]a eta [[badia]] da. Hegoaldean [[Hendaia]] eta [[Irun]] arteko mugako zubietan eta iparraldean Sokoburun eta [[Higer lurmuturra|Higer lurmuturrean]] ditu mugak. [[Hendaia]] eskuinaldean eta [[Bidasoaldea|Bidasoaldeko]] [[Irun]] eta [[Hondarribia]] ezkerraldean ditu.
+'''Txingudi''' [[Bidasoa]] ibaiak bere [[bokale]]an sortutako [[estuario]]a eta [[badia]] da. Hegoaldean [[Hendaia]] eta [[Irun]] arteko mugako zubietan eta iparraldean Sokoburun eta [[Higer lurmuturra|Higer lurmuturrean]] ditu mugak. [[Hendaia]] eskuinaldean eta [[Bidaso Beherea|Bidasoaldeko]] [[Irun]] eta [[Hondarribia]] ezkerraldean ditu.
 == Geografia ==
-Badia itsasgoran [[laku]] lasai da eta itsasbeheran [[estuario]]a da. [[Lapurdi]] eta [[Gipuzkoa]] arteko muga naturala da. Badiaren ur gaziak [[Bizkaiko golko]]aren kresalak eta [[Bidasoa]] ibaiaren urek sortzen dituzte.
+Badia itsasgoran [[aintzira|laku]] lasai da eta itsasbeheran [[estuario]]a da. [[Lapurdi]] eta [[Gipuzkoa]] arteko muga naturala da. Badiaren ur gaziak [[Bizkaiko golkoa]]ren kresalak eta [[Bidasoa]] ibaiaren urek sortzen dituzte.
 Txingudiko badia Bidasoa ibaiaren itsasoratzearen zatirik zabalena da. Hegoaldean Hendaia eta Irun ditu mugatzat. Hendaia eskuinaldean eta Bidasoaldeko Irun eta Hondarribia ezkerraldean ditu.
@@ 14. lerroa: / 14. lerroa: @@
 == Garrantzi ekologikoa ==
-Badiaren azalera gutxituz doa Sokoburuko portua eta [[Donostiako aireportua]] eta [[Hondarribia]]ko hondartza handitu ahala. Dena dela, badina eta Bidasoraren beheko aldean garrantzi handiko guneak gelditzen dira, besteak beste, [[Jaitzubia]] ingurua, Bidasoko uharteak, [[Txorien Uhartea]], [[Alunda]], [[Lastaola]], [[Aireportuko aintzira]]. Inguru hauek guztiek [[bioaniztasuna]]ren aldetik garrantzi handia dute. Esaterako 250 baino gehiago dira urtean zehar inguru hauetan ikus daitezkeen hegazti espezie desberdinak, asko eta asko desagertzeko zorian. Aldi berean, inguru horietan topa ditzakegu [[ekosistema]]k Gipuzkoa osoan desagertutakoak dira eta horrek garrantzi berezia ematen dio zonalde honi. Orain, Txingudi da Gipuzkoako hezegune nagusia, eta Euskal Herriko bigarrena ([[Urdaibai]]ren atzetik).
+Badiaren azalera gutxituz doa Sokoburuko portua eta [[Donostia-Hondarribia aireportua|Donostiako aireportua]] eta [[Hondarribia]]ko hondartza handitu ahala. Dena dela, badina eta Bidasoraren beheko aldean garrantzi handiko guneak gelditzen dira, besteak beste, [[Jaitzubia]] ingurua, Bidasoko uharteak, [[Txorien Uhartea]], [[Alunda]], [[Lastaola]], [[Aireportuko aintzira]]. Inguru hauek guztiek [[bioaniztasun]]aren aldetik garrantzi handia dute. Esaterako 250 baino gehiago dira urtean zehar inguru hauetan ikus daitezkeen hegazti espezie desberdinak, asko eta asko desagertzeko zorian. Aldi berean, inguru horietan topa ditzakegu [[ekosistema]]k Gipuzkoa osoan desagertutakoak dira eta horrek garrantzi berezia ematen dio zonalde honi. Orain, Txingudi da Gipuzkoako hezegune nagusia, eta Euskal Herriko bigarrena ([[Urdaibai]]ren atzetik).
 [[Fitxategi:Txingudi, Hondarribia eta Hendaia, Gipuzkoa eta Lapurdi, Euskal Herria.jpg|700px|center|thumb|Txingudi: [[Hondarribia]] eta [[Hendaia]].]]
@@ 23. lerroa: / 23. lerroa: @@
 * [[Plaiaundiko Parke Ekologikoa]] ([[Irun]]): 23,4 hektarea.
 * [[Bidasoako Uharteak]]: [[Galera uhartea|Galera]], [[Hirukanale]] eta [[Santiago Aurrea]] ([[Irun]]).
-* [[Txorien uhartea]] ([[Hendaia]]).
+* [[Txorien Uhartea|Txorien uhartea]] ([[Hendaia]]).
-* [[Abbadia. Site Natural Protegé]] ([[Hendaia]]): 350 hektarea. Ikus, [[Abbadia jauregia]].
+* [[Abbadia. Site Natural Protegé]] ([[Hendaia]]): 350 hektarea. Ikus, [[Abadia jauregia|Abbadia jauregia]].
 Oraindik babes garbirik ez duten zonaldeak:
@@ 32. lerroa: / 32. lerroa: @@
 Babes inguru hauek legalki figura hauen bitartez daude babestuta:
-* [[Ramsarreko hitzarmena]], 2002ko urriaren 24 erregistroa, 1264.zenbakia.
+* [[Ramsarko hitzarmena|Ramsarreko hitzarmena]], 2002ko urriaren 24 erregistroa, 1264.zenbakia.
 * [[Natura 2000]] sarea
-* [[Euskal Autonomi Erkidego]]ko [[hezegune]]ak babesteko plana
+* [[Euskal Autonomia Erkidegoa|Euskal Autonomi Erkidegoko]] [[hezegune]]ak babesteko plana
 * Txingudi Babesteko Plan Berezia: Igungo Udalak 1994an eta Hondarribiko Udalak 2011an onartua.
 * [[Hegaztientzako Babes Bereziko Eremua]] (ES-0000243 kodea)