Harald Blåtand: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

18:09, 12 martxoa 2017ko berrikusketa

**Harald Blåtand**
Datu pertsonalak

Izen osoa	Harald "Blåtand" Gormsson
Jaio	910 inguru
	(Danimarka)
Hil	986

Harald "Blåtand" Gormsson (antzinako eskandinavieraz: Haraldr blátǫnn Gormsson, danieraz: Harald Blåtand Gormsen) (935 inguru, Danimarka - 986) Danimarka eta Norvegiako erregea izan zen.

Biografia

958an, Danimarkan, Gorm Zaharra erregea hil zen, eta haren seme Harald Gormsonn izendatu zuten oinordeko. Aita hil eta koroa semeak hartzen zuen lehen aldia zen Eskandinavian, erresuma bikingoetan, boterea eskuratzeko, klanetako buruzagi boteretsuenak elkarren aurka borrokatzeko ohitura baitzegoen^[1].

Haralden boterea haziz eta hedatuz joan zen, eta 970. urtean Norvegiako errege bihurtu zen. Haren botere eta ondasun grina ez zen Eskandinaviara mugatu, eta 978an Kantauri itsasoko kostaldera iritsi zen, Iberiar penintsularen iparraldean hainbat sarraldi egiteko asmoz^[1].

Gainera, eskandinaviarrak kristautasunera konbertitzeko giltza izan zen Gormen semea. 960. urtean, germaniarrek bidalitako apaiz baten bisita jaso zuen Haraldek. Bikingoen bederatzi jainkoak existitzen ez zirela eta zeruan jainko bakarra, jainko kristaua, zegoela esan zion apaizak. Erregeak, orduan, froga garbi bat eskatu omen zion germaniar apaizari: burdin goria jarriko zion eskuetan eta bere jainko bakarrak babesten bazuen, apaizak esandakoa sinetsiko zuen. Kondairak dioenez, burdin goriak ez zuen apaiza erre. Orduan, erregeak bataiatzea eta erresuma guztia kristau bihurtzea erabaki zuen. Haren mendeko gehienek ez zieten berehalakoan beren sinesmen zaharrei uko egin, baina kristautasunaren hazia erein zuen^[1].

Haraldek ez zuen eskandinaviarren ohiko itxura. Azal eta ile beltzaranekoa zen, eta, horregatik, herritarrek Blåtand esaten zioten (blå hitzak beltzaran esan nahi du, eta tandek, aldiz, gizon handia). Ingelesez, ordea, Bluetooth (hortz urdin) goitizena jarri zioten. Batzuek diote Blåtand hitzarekin duen antzekotasun fonetiko hutsagatik itzuli zutela izena. Baina beste teoria batek dio Haraldek eritroblastosi fetala izan zuelako eta eritasun horrek hortz-haginak urdintzen dituelako jarri ziotela ezizena^[1].

Harald 986. urte inguruan hil zen, Ingalaterra konkistatu zuen bere seme Svendek hala aginduta, ustez^[1].

Ezizenaren erabilera gerora

Handik hamaika mendera, Ericsson enpresak telefonia teknologia berria garatu zuen eta Bluetooth izena jarri zion eskandinaviar erregearen omenez^[1].

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Irazustabarrena, Nagore. (2012-12-02). «Danimarkako Harald erregea eta Bluetooth» Argia CC-BY-SA lizentzia.

[aa-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Irazustabarrena, Nagore. (2012-12-02). «Danimarkako Harald erregea eta Bluetooth» Argia CC-BY-SA lizentzia.

[1]

@@ 17. lerroa: / 17. lerroa: @@
 == Biografia ==
-[[958]]an, [[Danimarka]]n, [[Gorm Zaharra]] erregea hil zen, eta haren seme Harald Gormsonn izendatu zuten oinordeko. [[Aita]] hil eta koroa [[seme]]ak hartzen zuen lehen aldia zen [[Eskandinavia]]n, erresuma [[bikingo]]etan, [[botere]]a eskuratzeko, [[klan]]etako buruzagi boteretsuenak elkarren aurka borrokatzeko [[ohitura]] baitzegoen<ref name=aa>{{erreferentzia|izena= Nagore |abizena= Irazustabarrena |url=http://www.argia.eus/argia-astekaria/2347/danimarkako-harald-erregea-eta-bluetooth |izenburua= Danimarkako Harald erregea eta Bluetooth |aldizkaria=[[Argia (aldizkaria)|Argia]]|data= 2012-12-02 |postscriptum= CC-BY-SA lizentzia}}</ref>.
+[[958]]an, [[Danimarka]]n, [[Gorm Zaharra]] erregea hil zen, eta haren seme Harald Gormsonn izendatu zuten oinordeko. [[Aita]] hil eta koroa [[seme]]ak hartzen zuen lehen aldia zen [[Eskandinavia]]n, erresuma [[bikingo]]etan, [[botere (argipena)|boterea]] eskuratzeko, [[klan]]etako buruzagi boteretsuenak elkarren aurka borrokatzeko [[ohitura (argipena)|ohitura]] baitzegoen<ref name=aa>{{erreferentzia|izena= Nagore |abizena= Irazustabarrena |url=http://www.argia.eus/argia-astekaria/2347/danimarkako-harald-erregea-eta-bluetooth |izenburua= Danimarkako Harald erregea eta Bluetooth |aldizkaria=[[Argia (aldizkaria)|Argia]]|data= 2012-12-02 |postscriptum= CC-BY-SA lizentzia}}</ref>.
 Haralden boterea haziz eta hedatuz joan zen, eta [[970]]. urtean Norvegiako errege bihurtu zen. Haren botere eta [[ondasun]] grina ez zen Eskandinaviara  mugatu, eta [[978]]an [[Kantauri]] itsasoko kostaldera iritsi zen, [[Iberiar penintsula]]ren iparraldean hainbat sarraldi egiteko asmoz<ref name=aa/>.
-Gainera, eskandinaviarrak [[kristautasun]]era konbertitzeko giltza izan zen Gormen semea. [[960]]. urtean, [[germaniar]]rek bidalitako [[apaiz]] baten bisita jaso zuen Haraldek. Bikingoen bederatzi [[jainko]]ak existitzen ez zirela eta [[zeru]]an jainko bakarra, jainko kristaua, zegoela esan zion apaizak. Erregeak, orduan, froga garbi bat eskatu omen zion germaniar apaizari: [[burdin]] goria jarriko zion eskuetan eta bere jainko bakarrak babesten bazuen, apaizak esandakoa sinetsiko zuen. [[Kondaira]]k dioenez, burdin goriak ez zuen apaiza erre. Orduan, erregeak bataiatzea eta [[erresuma]] guztia kristau bihurtzea erabaki zuen. Haren mendeko gehienek ez zieten berehalakoan beren [[sinesmen]] zaharrei uko egin, baina [[kristautasun]]aren hazia erein zuen<ref name=aa/>.
+Gainera, eskandinaviarrak [[kristautasun]]era konbertitzeko giltza izan zen Gormen semea. [[960]]. urtean, [[antzinako germaniarrak|germaniarrek]] bidalitako [[apaiz]] baten bisita jaso zuen Haraldek. Bikingoen bederatzi [[jainko]]ak existitzen ez zirela eta [[zeru]]an jainko bakarra, jainko kristaua, zegoela esan zion apaizak. Erregeak, orduan, froga garbi bat eskatu omen zion germaniar apaizari: [[burdina|burdin]] goria jarriko zion eskuetan eta bere jainko bakarrak babesten bazuen, apaizak esandakoa sinetsiko zuen. [[Kondaira]]k dioenez, burdin goriak ez zuen apaiza erre. Orduan, erregeak bataiatzea eta [[erresuma]] guztia kristau bihurtzea erabaki zuen. Haren mendeko gehienek ez zieten berehalakoan beren [[sinesmen]] zaharrei uko egin, baina [[kristautasun]]aren hazia erein zuen<ref name=aa/>.
-Haraldek ez zuen eskandinaviarren ohiko itxura. [[Azal]] eta [[ile]] [[beltzaran]]ekoa zen, eta, horregatik, herritarrek ''Blåtand'' esaten zioten (''blå'' hitzak beltzaran esan nahi du, eta ''tand''ek, aldiz, gizon handia). Ingelesez, ordea, [[Bluetooth]] (hortz urdin) goitizena jarri zioten. Batzuek diote ''Blåtand'' hitzarekin duen [[antzekotasun fonetiko]] hutsagatik itzuli zutela izena. Baina beste [[teoria]] batek dio Haraldek [[eritroblastosi fetal]]a izan  zuelako eta eritasun horrek [[hortz]]-[[hagin]]ak urdintzen dituelako jarri ziotela ezizena<ref name=aa/>.
+Haraldek ez zuen eskandinaviarren ohiko itxura. [[Azal (argipena)|Azal]] eta [[ile]] [[beltzaran]]ekoa zen, eta, horregatik, herritarrek ''Blåtand'' esaten zioten (''blå'' hitzak beltzaran esan nahi du, eta ''tand''ek, aldiz, gizon handia). Ingelesez, ordea, [[Bluetooth]] (hortz urdin) goitizena jarri zioten. Batzuek diote ''Blåtand'' hitzarekin duen [[antzekotasun fonetiko]] hutsagatik itzuli zutela izena. Baina beste [[teoria]] batek dio Haraldek [[jaioberriaren gaixotasun hemolitiko|eritroblastosi fetala]] izan  zuelako eta eritasun horrek [[hortz]]-[[hagin (argipena)|haginak]] urdintzen dituelako jarri ziotela ezizena<ref name=aa/>.
 Harald [[986]]. urte inguruan hil zen, [[Ingalaterra]] konkistatu zuen bere seme Svendek hala aginduta, ustez<ref name=aa/>.