Verter Recycling: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
berrantolatzen
onarpenaren historia
3. lerroa: 3. lerroa:
'''Verter Recycling 2002 S.L.''' [[zabor]]raren sektoreko [[Bizkaia|Bizkaiko]] enpresa bat da, [[Zaldibarko zabortegiaren hondamendia]]rengatik ezaguna.
'''Verter Recycling 2002 S.L.''' [[zabor]]raren sektoreko [[Bizkaia|Bizkaiko]] enpresa bat da, [[Zaldibarko zabortegiaren hondamendia]]rengatik ezaguna.


== Jarduerak ==
Verter Recycling 2002 SL enpresak [[Zaldibar]]ko Kondia baserrian du egoitza eta hamar langiletik behera ditu. 2011tik, enpresako administrari solidario eta apoderatuak Arrate Bilbao Barinaga eta Elena Susaeta Barinaga dira, bere aurretik administrari bakarra zen Jose Ignacio Barinaga Egiak kargua utzi ostean.<ref name=":0" />
Verter Recycling 2002 SL enpresak [[Zaldibar]]ko Kondia baserrian du egoitza eta hamar langiletik behera ditu. 2011tik, enpresako administrari solidario eta apoderatuak Arrate Bilbao Barinaga eta Elena Susaeta Barinaga dira, bere aurretik administrari bakarra zen Jose Ignacio Barinaga Egiak kargua utzi ostean.<ref name=":0" />


2004an aurkeztu zuen Zaldibarko Eitzaga auzoan [[zabortegi]]a ezartzeko ingurumen-eraginaren azterlana,<ref>{{Erreferentzia|izena=r01e00000ff26d46908a470b878a0a139f73557d1|abizena=r01e00000ff26d46687a470b8a86a04237242b34f|izenburua=Zaldibarko Eitzaga auzoko ibarbide batean hondakin ez arriskutsuen zabortegia eraikitzeko proiektuaren ingurumen-eraginaren azterlana. - Ingurumena - Euskadi.eus|hizkuntza=eu|url=https://www.euskadi.eus/web01-a2inguru/eu/contenidos/documentacion/esia_verter_recicling/eu_doc/index.shtml|aldizkaria=www.euskadi.eus|sartze-data=2020-02-10}}</ref> eta 2007an baimena eskuratu ostean<ref>{{Erreferentzia|izena=r01e00000fe4e66771ba470b8b16eead1a456352e|abizena=r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f|izenburua=Boletín Oficial del País Vasco - BOPV|hizkuntza=es|url=https://www.euskadi.eus/y22-bopv/es/p43aBOPVWebWar/VerParalelo.do?cd2007001546|aldizkaria=www.euskadi.eus|sartze-data=2020-02-10}}</ref> 2011an ireki zuen;<ref>{{Erreferentzia|abizena=ARGIA|izenburua=JARRAIPENA {{!}} Zaldibarkoaz, Urkullu lehendakariak otsailaren 18an emango ditu azalpenak Legebiltzarrean|hizkuntza=eu|data=2020-02-13|url=https://www.argia.eus/albistea/jarraipena-zaldibarko-zabortegian-gertatutako-luiziak-bi-langile-desagertarazi-eta-kudeaketa-zalantzagarria-azaleratu-ditu|aldizkaria=Argia|sartze-data=2020-02-14}}</ref> bi hile lenehago, Jose Inazio Barinagak administrazio kontseilua utzia zuen -ez akzioak- eta Arrate Bilbaok hartu zuen zuzendaritza exekutiboa. Urte horretan, zabortegiak soldatapeko 2 langile baino ez zituen; 2012an, 4; 2015etik aurrera, 6. Azpikontratatutako langileak eta zerbitzuak ere erabiltzen zituen.<ref name=":5">{{Erreferentzia|izena=Mikel P.|abizena=Ansa|izenburua=Zaborraren itzala Verterren gainean|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/2067/004/001/2020-03-06/zaborraren-itzala-verterren-gainean.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-03-07}}</ref>
2011an, zabortegiak soldatapeko 2 langile baino ez zituen; 2012an, 4; 2015etik aurrera, 6. Azpikontratatutako langileak eta zerbitzuak ere erabiltzen zituen.<ref name=":5">{{Erreferentzia|izena=Mikel P.|abizena=Ansa|izenburua=Zaborraren itzala Verterren gainean|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/2067/004/001/2020-03-06/zaborraren-itzala-verterren-gainean.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-03-07}}</ref>

2015 urtean, sententzia batek zabortegiak legez kanpoko hondakinak jasotzen zituela adierazi zuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Una sentencia ya advertía en 2015 que la escombrera recibía vertidos ilegales|hizkuntza=es|data=2020-02-09|url=https://www.elcorreo.com/bizkaia/sentencia-advertia-2015-20200209005042-nt.html|aldizkaria=El Correo|sartze-data=2020-02-09}}</ref>


[[Fitxategi:Verter Recycling 2002 enpresaren kartelak, erdara hutsean.png|thumb|Verter Recycling enpresak Zaldibarko zabortegian ezarritako kartelak, erdara hutsean.]]
[[Fitxategi:Verter Recycling 2002 enpresaren kartelak, erdara hutsean.png|thumb|Verter Recycling enpresak Zaldibarko zabortegian ezarritako kartelak, erdara hutsean.]]


== Onarpenaren historia ==
Zaldibarko zabortegiaz gain, [[Debabarrena]] eskualdean zaborrak kudeatzeko hainbat zerbitzu [[esleipen]] eskuratu ditu 2016tik aurrera.<ref>{{Erreferentzia|izena=Ahoztar|abizena=Zelaieta|izenburua=HILO
[[Fitxategi:Zaldibarko Eitzaga auzoa.jpg|thumb|Zaldibarko Eitzaga auzoa.]]
Zabortegi hau irekitzea 20 urte lehenagotik zetorren proiektua zen, eta Zaldibarko Udalak alde eta kontrako faseak igaro zituen, korporazioen osaketaren arabera:<ref>{{Erreferentzia|izena=Lander Arbelaitz|abizena=Mitxelena|izenburua=Zabortegiak debekatu zituzten Zaldibarren 1997an, baita Udalak erreferenduma hitz eman ere|hizkuntza=eu|data=2020-02-17|url=https://www.argia.eus/albistea/zabortegiak-debekatu-zituzten-zaldibarren-1997an-baita-inoiz-gauzatu-ez-zen-erreferenduma-hitz-eman-ere|aldizkaria=Argia|sartze-data=2020-02-17}}</ref>


* 1990 hamarkadan, Eitzagan zabortegi bi zeuden; haietako baten jabeak (Jose Luis Aizpiri Lejardi<ref name=":170">{{Erreferentzia|izena=Mikel P.|abizena=Ansa|izenburua=Zaborraren itzala Verterren gainean|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/2067/004/001/2020-03-06/zaborraren-itzala-verterren-gainean.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-03-07}}</ref>) beste bat eraikitzeko tramiteak hasi zituen, eta baimena lortu zuen; baina auzokideen protestak piztu ziren.<ref name=":116">{{Erreferentzia|izenburua=Barinaga, jefe del vertedero y 'conde' de Eibar|hizkuntza=es|data=2020-02-23|url=https://www.elcorreo.com/bizkaia/barinaga-jefe-vertedero-20200223221222-nt.html|aldizkaria=El Correo|sartze-data=2020-02-23}}</ref> 1995ean Aizpiri berriro saiatuko zen, lortu barik;<ref name=":170" /> gero [[Verter Recycling#Jabetza|Verterren akzionistetako bat]] izango zen.
Algunas de las últimas adjudicaciones a la empresa del vertedero de Zaldibar por parte del ayuntamiento de Eibar (consistorio del que fue alcalde el actual Consejero de Medio Ambiente del Gobierno Vasco) y la Mancomunidad de Debabarrena.|hizkuntza=es|data=2020T12:41|url=https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1226607179865694208|aldizkaria=@Ahoztar1972|sartze-data=2020-02-09}}</ref>
*1996ean, Blanca Onaindia (EAJ) alkatearen ekipoa (PSErekin koalizioan) Udala zabortegi berri baten proiektua tramitatzen hasi zen. Oposizioak kontra egin zuen, eta EAJko zinegotzi batek (Pedro Bildosola, Eitzagakoa) ere kontrako bozka partikularra eman zuenez, proiektua atzera bota zen. Are, Osoko Bilkurak zabortegi gehiago ez egitea erabaki zuen, [[plangintzako arau subsidiarioak|Arau Subsidiarioetan]] ere aldaketa eginez.

* 1997an, berriz, EAJren eta PSEren taldeak aurreko erabakiak baliogabetzea lortu zuen (oraingoan Bildosolaren aldeko botoarekin).
2016an, Verter Recycling hondakin arriskutsuen legez kanpoko trafikoarengatik ebatzitako sententzia batean agertu zen (euskal Administrazio publikoak eginiko salaketa baten ondorioz), Hera Tratesa enpresarekin batera.<ref>{{Erreferentzia|izena=Ahoztar|abizena=Zelaieta|izenburua=HILO
*1998ko maiatzean, Blanca Onaindia alkatea (EAJ) eta Angel Martin alkateordea (PSE-EE) Saharan bidaian zirela, HB-k mozioa aurkeztu zuen Eitzagan, Olaerreagan eta Sallabenten herri erreferenduma bultzatzeko; Grupo Independiente eta Pedro Bildosola jeltzaleak mozioa babestu zuten, eta Onaindia eta Martinen faltan, mozioa aurrera atera zen. Baina galdeketa hau ez zen sekula burutu.<ref name=":116" />

* 2002an, Igor Barrenetxea-Arando (EAJ) alkatearen korporazio berriak zabortegiaren proiektuari berriz heldu zion, pausoz pauso lortu arte: arau subsidiarioak aldatu zituzten; promotoreak zuen irregulartasun curriculumari ez zioten garrantzirik eman; Verter Recycling enpresari lanak hasteko baimena eman zioten.
La empresa del vertedero de Zaldibar figura en una sentencia del 2016 sobre tráfico ilegal de residuos peligrosos a raíz de una denuncia de la administración pública vasca.|hizkuntza=es|data=2020T12:09|url=https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1225874256573140994|aldizkaria=@Ahoztar1972|sartze-data=2020-02-09}}</ref>
*2004an aurkeztu zuen Zaldibarko Eitzaga auzoan [[zabortegi]]<nowiki/>a ezartzeko [[Ingurumen-inpaktuaren adierazpen|ingurumen-eraginaren azterlana]],<ref>{{Erreferentzia|izena=r01e00000ff26d46908a470b878a0a139f73557d1|abizena=r01e00000ff26d46687a470b8a86a04237242b34f|izenburua=Zaldibarko Eitzaga auzoko ibarbide batean hondakin ez arriskutsuen zabortegia eraikitzeko proiektuaren ingurumen-eraginaren azterlana. - Ingurumena - Euskadi.eus|hizkuntza=eu|url=https://www.euskadi.eus/web01-a2inguru/eu/contenidos/documentacion/esia_verter_recicling/eu_doc/index.shtml|aldizkaria=www.euskadi.eus|sartze-data=2020-02-10}}</ref>
*2007ko urtarrilaren 22an baimena eskuratu zuen,<ref>{{Erreferentzia|izena=r01e00000fe4e66771ba470b8b16eead1a456352e|abizena=r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f|izenburua=Boletín Oficial del País Vasco - BOPV|hizkuntza=es|url=https://www.euskadi.eus/y22-bopv/es/p43aBOPVWebWar/VerParalelo.do?cd2007001546|aldizkaria=www.euskadi.eus|sartze-data=2020-02-10}}</ref> Jaurlaritzako Ingurumen Sailburua [[Esther Larrañaga Galdos|Esther Larrañaga]] ([[Eusko Alkartasuna|EA]]) zela.
*Zaldibarko Udalaren aldetik, ez zuten Jaurlaritzak baimendutako aktibitate bati uko egiteko eskumenik; baina bai “emendakin zuzentzaileak” aurkezteko aukera, eta “alegazioak hartzeko epe bat” irekitzeko derrigorra, aktibitateari lizentzia eman aurretik. Azken pauso hau ez zen bete.<ref name=":56" />
*2011an, lan-arriskuen prebentzio estudioa Einber Prevenalia enpresak egin zuen; enpresa honek Jaurlaritzarentzat ere lan egiten zuen.<ref name=":185">{{Erreferentzia|izena=Ahoztar|abizena=Zelaieta|izenburua=HILO


Einber Prevenalia, empresa que realizó el estudio de prevención de riesgos laborales en Verter Recycling, trabajaba para el Departamento de Administración Pública y Justicia de Euskadi.|hizkuntza=es|data=2020-03-18|url=https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1240256619121987584|aldizkaria=@Ahoztar1972|sartze-data=2020-03-18}}</ref>
Enpresa handi bati ere zerbitzua ematen zion Verterrek: Productos Tubulares SAU Trapagarango (Bizkaia) enpresaren eskoriak biltzen zituen —altzairuzko hodien produkzioan sortutako zakarrak—. Agiriek ez dute zehazten non botatzen zituen. Esla Ballonti Excavaciones y Obras SM eta Asotrasns SA enpresekin aldi baterako sozietate bat sortua zeukan, lan horretarako: UTE Tubos.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izena=Mikel P.|abizena=Ansa|izenburua=Verterren milioiak|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1932/002/001/2020-02-22/verterren-milioiak.amp.htmlverterren-milioiak.amp.html|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-02-22}}</ref>
*2011ko urtarrilaren 25ean, zabortegiak onespena jaso zuen eta aktibitatearekin hasi zen,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Siete inspecciones en nueve años|hizkuntza=es|data=2020-02-19|url=https://www.elcorreo.com/bizkaia/siete-inspecciones-nueve-20200219233131-nt.html|aldizkaria=El Correo|sartze-data=2020-02-20}}</ref> Jaurlaritzako Ingurumen Sailburua, [[Pilar Unzalu]] ([[PSE-EE]]) zela.
*2011ko maiatzaren 6: Idoia Mendiolagarai (EAJ) Zaldibarko alkate zela, haren Udal Gobernu Batzordeak aktibitate lizentzia sinatu zuen.


== Kontabilitatea ==
== Kontabilitatea ==
29. lerroa: 34. lerroa:
Verterrek berehala eman zion buelta hasierako inbertsioari: 2011ko maiatzean lanean hasita, 2013rako hasia zegoen dibidenduak banatzen enpresaren jabeen artean. Ez da normalena: hasieran horren inbertsio handia eginda, eta neurri bereko maileguak hartuta, urte batzuk behar izaten dira negozioek beren altxortegian soberakinak sortzeko. Baina Verterrek, 2014an, 2015ean eta 2016an, urtero 405.768 euro banatu zituen dibidenduetan enpresaren jabeen artean. Eta 2013an, 202.883 euro. Urteko irabazi garbietatik ateratzen dira dibidenduak: enpresa batek irabaziak dauzkanean, erabaki dezake bere jabeen artean banatzea, edo kapitalizatzea.
Verterrek berehala eman zion buelta hasierako inbertsioari: 2011ko maiatzean lanean hasita, 2013rako hasia zegoen dibidenduak banatzen enpresaren jabeen artean. Ez da normalena: hasieran horren inbertsio handia eginda, eta neurri bereko maileguak hartuta, urte batzuk behar izaten dira negozioek beren altxortegian soberakinak sortzeko. Baina Verterrek, 2014an, 2015ean eta 2016an, urtero 405.768 euro banatu zituen dibidenduetan enpresaren jabeen artean. Eta 2013an, 202.883 euro. Urteko irabazi garbietatik ateratzen dira dibidenduak: enpresa batek irabaziak dauzkanean, erabaki dezake bere jabeen artean banatzea, edo kapitalizatzea.


2017an ez zituen dibidenduak banatu Verterrek, edo agirietan ez da halakorik agertzen behintzat, baina 2016an mugimendu bitxia egin zuen enpresak, eta, beharbada, horren eraginez izango zen: kapital funtsetik 1,8 milioi euro atera zituen. Agirietan ez da zehazten zertara joan zen diru hori; irabaziak daudenean, normalean, jabeen artean partitzeko egiten dira kapital murrizketak.<ref name=":2" />
2017an ez zituen dibidenduak banatu Verterrek, edo agirietan ez da halakorik agertzen behintzat, baina 2016an mugimendu bitxia egin zuen enpresak, eta, beharbada, horren eraginez izango zen: kapital funtsetik 1,8 milioi euro atera zituen. Agirietan ez da zehazten zertara joan zen diru hori; irabaziak daudenean, normalean, jabeen artean partitzeko egiten dira kapital murrizketak.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izena=Mikel P.|abizena=Ansa|izenburua=Verterren milioiak|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1932/002/001/2020-02-22/verterren-milioiak.amp.htmlverterren-milioiak.amp.html|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-02-22}}</ref>


Irabazien dimentsioaz jabetzeko, argigarria da alderatzea 2017an enpresak deklaratutako irabazia (1.744.876 euro) eta Eusko Jaurlaritzak urte horretan "ekonomia zirkular, hondakinen kudeaketa eta aldaketa klimatiko" arlorako eginiko aurrekontua (1.900.000 euro).<ref>{{Erreferentzia|izena=Baigorri Argitaletxea|abizena=SA|izenburua=Verter ganó en 2017 más de lo que Lakua gastó en «gestión de residuos»|hizkuntza=es|data=2020-02-22|url=https://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/gara/editions/2020-02-23/hemeroteca_articles/verter-gano-en-2017-mas-de-lo-que-lakua-gasto-en-gestion-de-residuos|aldizkaria=GARA|sartze-data=2020-02-23}}</ref>
Irabazien dimentsioaz jabetzeko, argigarria da alderatzea 2017an enpresak deklaratutako irabazia (1.744.876 euro) eta Eusko Jaurlaritzak urte horretan "ekonomia zirkular, hondakinen kudeaketa eta aldaketa klimatiko" arlorako eginiko aurrekontua (1.900.000 euro).<ref>{{Erreferentzia|izena=Baigorri Argitaletxea|abizena=SA|izenburua=Verter ganó en 2017 más de lo que Lakua gastó en «gestión de residuos»|hizkuntza=es|data=2020-02-22|url=https://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/gara/editions/2020-02-23/hemeroteca_articles/verter-gano-en-2017-mas-de-lo-que-lakua-gasto-en-gestion-de-residuos|aldizkaria=GARA|sartze-data=2020-02-23}}</ref>
39. lerroa: 44. lerroa:


Verter Recycling 2002 SM enpresaren akziodunak eta jabeak Barinaga familia dira. Jose Ignacio Barinaga Egia, eta haren bi iloba: Elena Susaeta Barinaga eta Arrate Bilbao Barinaga.<ref name=":2" /> Lehen akziodunak Barinaga eta Susaeta izan ziren, eta hortik aurrera, akziodun-aldaketak izan baziren ere, 2020 arte enpresaren kontrola Barinaga familiaren esku egon zen.<ref name=":5" />
Verter Recycling 2002 SM enpresaren akziodunak eta jabeak Barinaga familia dira. Jose Ignacio Barinaga Egia, eta haren bi iloba: Elena Susaeta Barinaga eta Arrate Bilbao Barinaga.<ref name=":2" /> Lehen akziodunak Barinaga eta Susaeta izan ziren, eta hortik aurrera, akziodun-aldaketak izan baziren ere, 2020 arte enpresaren kontrola Barinaga familiaren esku egon zen.<ref name=":5" />

2011an ireki zuen;<ref>{{Erreferentzia|abizena=ARGIA|izenburua=JARRAIPENA {{!}} Zaldibarkoaz, Urkullu lehendakariak otsailaren 18an emango ditu azalpenak Legebiltzarrean|hizkuntza=eu|data=2020-02-13|url=https://www.argia.eus/albistea/jarraipena-zaldibarko-zabortegian-gertatutako-luiziak-bi-langile-desagertarazi-eta-kudeaketa-zalantzagarria-azaleratu-ditu|aldizkaria=Argia|sartze-data=2020-02-14}}</ref> bi hile lenehago, Jose Inazio Barinagak administrazio kontseilua utzia zuen -ez akzioak- eta Arrate Bilbaok hartu zuen zuzendaritza exekutiboa.<ref name=":5" />


=== Jose Ignacio Barinaga ===
=== Jose Ignacio Barinaga ===
109. lerroa: 116. lerroa:
Uneren baten Pedro Maria Bergaretxe Agirrebeñak ere akzioak izan zituen.<ref name=":5" />
Uneren baten Pedro Maria Bergaretxe Agirrebeñak ere akzioak izan zituen.<ref name=":5" />


== Beste lotura pertsonalak ==
== Beste loturak ==
Zaldibarko zabortegiaz gain, Verterrek [[Debabarrena]] eskualdean zaborrak kudeatzeko hainbat zerbitzu [[esleipen]] eskuratu ditu 2016tik aurrera.<ref>{{Erreferentzia|izena=Ahoztar|abizena=Zelaieta|izenburua=HILO

Algunas de las últimas adjudicaciones a la empresa del vertedero de Zaldibar por parte del ayuntamiento de Eibar (consistorio del que fue alcalde el actual Consejero de Medio Ambiente del Gobierno Vasco) y la Mancomunidad de Debabarrena.|hizkuntza=es|data=2020T12:41|url=https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1226607179865694208|aldizkaria=@Ahoztar1972|sartze-data=2020-02-09}}</ref>

Enpresa handi bati ere zerbitzua ematen zion Verterrek: Productos Tubulares SAU Trapagarango (Bizkaia) enpresaren eskoriak biltzen zituen —altzairuzko hodien produkzioan sortutako zakarrak—. Agiriek ez dute zehazten non botatzen zituen. Esla Ballonti Excavaciones y Obras SM eta Asotrasns SA enpresekin aldi baterako sozietate bat sortua zeukan, lan horretarako: UTE Tubos.<ref name=":2" />


=== Ernesto Martinez de Cabredo ===
=== Ernesto Martinez de Cabredo ===
124. lerroa: 136. lerroa:


Solera Eibarresaren kontseiluan parte hartu duen beste enpresa bat Exclusivas Alai da (Vinos Arzac, Destilerías La Navarra eta Sidras y Txakolis Txomin Zubeldia enpresei lotua).<ref name=":7" />
Solera Eibarresaren kontseiluan parte hartu duen beste enpresa bat Exclusivas Alai da (Vinos Arzac, Destilerías La Navarra eta Sidras y Txakolis Txomin Zubeldia enpresei lotua).<ref name=":7" />

== Irregulartasunak ==
2015 urtean, sententzia batek zabortegiak legez kanpoko hondakinak jasotzen zituela adierazi zuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Una sentencia ya advertía en 2015 que la escombrera recibía vertidos ilegales|hizkuntza=es|data=2020-02-09|url=https://www.elcorreo.com/bizkaia/sentencia-advertia-2015-20200209005042-nt.html|aldizkaria=El Correo|sartze-data=2020-02-09}}</ref>

2016an, Verter Recycling hondakin arriskutsuen legez kanpoko trafikoarengatik ebatzitako sententzia batean agertu zen (euskal Administrazio publikoak eginiko salaketa baten ondorioz), Hera Tratesa enpresarekin batera.<ref>{{Erreferentzia|izena=Ahoztar|abizena=Zelaieta|izenburua=HILO

La empresa del vertedero de Zaldibar figura en una sentencia del 2016 sobre tráfico ilegal de residuos peligrosos a raíz de una denuncia de la administración pública vasca.|hizkuntza=es|data=2020T12:09|url=https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1225874256573140994|aldizkaria=@Ahoztar1972|sartze-data=2020-02-09}}</ref>


== Kanpo estekak ==
== Kanpo estekak ==

10:16, 27 martxoa 2020ko berrikusketa

Zaldibarko zabortegia, 2020ko luiziaren ostean.

Verter Recycling 2002 S.L. zaborraren sektoreko Bizkaiko enpresa bat da, Zaldibarko zabortegiaren hondamendiarengatik ezaguna.

Verter Recycling 2002 SL enpresak Zaldibarko Kondia baserrian du egoitza eta hamar langiletik behera ditu. 2011tik, enpresako administrari solidario eta apoderatuak Arrate Bilbao Barinaga eta Elena Susaeta Barinaga dira, bere aurretik administrari bakarra zen Jose Ignacio Barinaga Egiak kargua utzi ostean.[1]

2011an, zabortegiak soldatapeko 2 langile baino ez zituen; 2012an, 4; 2015etik aurrera, 6. Azpikontratatutako langileak eta zerbitzuak ere erabiltzen zituen.[2]

Verter Recycling enpresak Zaldibarko zabortegian ezarritako kartelak, erdara hutsean.

Onarpenaren historia

Zaldibarko Eitzaga auzoa.

Zabortegi hau irekitzea 20 urte lehenagotik zetorren proiektua zen, eta Zaldibarko Udalak alde eta kontrako faseak igaro zituen, korporazioen osaketaren arabera:[3]

  • 1990 hamarkadan, Eitzagan zabortegi bi zeuden; haietako baten jabeak (Jose Luis Aizpiri Lejardi[4]) beste bat eraikitzeko tramiteak hasi zituen, eta baimena lortu zuen; baina auzokideen protestak piztu ziren.[5] 1995ean Aizpiri berriro saiatuko zen, lortu barik;[4] gero Verterren akzionistetako bat izango zen.
  • 1996ean, Blanca Onaindia (EAJ) alkatearen ekipoa (PSErekin koalizioan) Udala zabortegi berri baten proiektua tramitatzen hasi zen. Oposizioak kontra egin zuen, eta EAJko zinegotzi batek (Pedro Bildosola, Eitzagakoa) ere kontrako bozka partikularra eman zuenez, proiektua atzera bota zen. Are, Osoko Bilkurak zabortegi gehiago ez egitea erabaki zuen, Arau Subsidiarioetan ere aldaketa eginez.
  • 1997an, berriz, EAJren eta PSEren taldeak aurreko erabakiak baliogabetzea lortu zuen (oraingoan Bildosolaren aldeko botoarekin).
  • 1998ko maiatzean, Blanca Onaindia alkatea (EAJ) eta Angel Martin alkateordea (PSE-EE) Saharan bidaian zirela, HB-k mozioa aurkeztu zuen Eitzagan, Olaerreagan eta Sallabenten herri erreferenduma bultzatzeko; Grupo Independiente eta Pedro Bildosola jeltzaleak mozioa babestu zuten, eta Onaindia eta Martinen faltan, mozioa aurrera atera zen. Baina galdeketa hau ez zen sekula burutu.[5]
  • 2002an, Igor Barrenetxea-Arando (EAJ) alkatearen korporazio berriak zabortegiaren proiektuari berriz heldu zion, pausoz pauso lortu arte: arau subsidiarioak aldatu zituzten; promotoreak zuen irregulartasun curriculumari ez zioten garrantzirik eman; Verter Recycling enpresari lanak hasteko baimena eman zioten.
  • 2004an aurkeztu zuen Zaldibarko Eitzaga auzoan zabortegia ezartzeko ingurumen-eraginaren azterlana,[6]
  • 2007ko urtarrilaren 22an baimena eskuratu zuen,[7] Jaurlaritzako Ingurumen Sailburua Esther Larrañaga (EA) zela.
  • Zaldibarko Udalaren aldetik, ez zuten Jaurlaritzak baimendutako aktibitate bati uko egiteko eskumenik; baina bai “emendakin zuzentzaileak” aurkezteko aukera, eta “alegazioak hartzeko epe bat” irekitzeko derrigorra, aktibitateari lizentzia eman aurretik. Azken pauso hau ez zen bete.[8]
  • 2011an, lan-arriskuen prebentzio estudioa Einber Prevenalia enpresak egin zuen; enpresa honek Jaurlaritzarentzat ere lan egiten zuen.[9]
  • 2011ko urtarrilaren 25ean, zabortegiak onespena jaso zuen eta aktibitatearekin hasi zen,[10] Jaurlaritzako Ingurumen Sailburua, Pilar Unzalu (PSE-EE) zela.
  • 2011ko maiatzaren 6: Idoia Mendiolagarai (EAJ) Zaldibarko alkate zela, haren Udal Gobernu Batzordeak aktibitate lizentzia sinatu zuen.

Kontabilitatea

Hasierako inbertsioa 10.000.000 eurotakoa izan zen. 2012 eta 2017 arteko kontabilitate balantzeek erakusten zutenez, enpresak ireki eta berehala eman zituen irabazi garbiak eta jabeentzako dibidenduak. 2017rako zorrak kitatuak zituzten, eta irabazi garbiak 8.570.000 eurotakoak ziren. 2018 eta 2019 urteetako kontabilitatea ez da oraindik aurkeztu, baina kontuan hartuta urte horietan betetze-erritmoa asko handitu zela (bilduak zituen hondakinen %43a) oso handiak izan zirela uste da.

Edonola ere, kontuak egiteko orduan, pentsatu behar da enpresak gastu handiak izan zituela zabortegia eraikitzeko, eta 8,35 milioi euroko kostua aurreikusten zuela zabortegia itxi ondorengo gastuetarako. Horretan ere negozio berezia baitira zabortegiak: hasieran egin behar izaten dute inbertsio handi bat, zabortegia ireki ahal izateko, baina, itxi ondoren, eskatzen dute beste inbertsio handi bat, zakarrak zigilatzeko eta zabortegia izandakoa estali, itxi eta ezkutatzeko.

Verterrek berehala eman zion buelta hasierako inbertsioari: 2011ko maiatzean lanean hasita, 2013rako hasia zegoen dibidenduak banatzen enpresaren jabeen artean. Ez da normalena: hasieran horren inbertsio handia eginda, eta neurri bereko maileguak hartuta, urte batzuk behar izaten dira negozioek beren altxortegian soberakinak sortzeko. Baina Verterrek, 2014an, 2015ean eta 2016an, urtero 405.768 euro banatu zituen dibidenduetan enpresaren jabeen artean. Eta 2013an, 202.883 euro. Urteko irabazi garbietatik ateratzen dira dibidenduak: enpresa batek irabaziak dauzkanean, erabaki dezake bere jabeen artean banatzea, edo kapitalizatzea.

2017an ez zituen dibidenduak banatu Verterrek, edo agirietan ez da halakorik agertzen behintzat, baina 2016an mugimendu bitxia egin zuen enpresak, eta, beharbada, horren eraginez izango zen: kapital funtsetik 1,8 milioi euro atera zituen. Agirietan ez da zehazten zertara joan zen diru hori; irabaziak daudenean, normalean, jabeen artean partitzeko egiten dira kapital murrizketak.[11]

Irabazien dimentsioaz jabetzeko, argigarria da alderatzea 2017an enpresak deklaratutako irabazia (1.744.876 euro) eta Eusko Jaurlaritzak urte horretan "ekonomia zirkular, hondakinen kudeaketa eta aldaketa klimatiko" arlorako eginiko aurrekontua (1.900.000 euro).[12]

Jabetza

Verter Recyclingen lurren jabea Forpin S.L. enpresa zen. Enpresa honen sozioak ziren Jose Luis Aizpiri Lejardi eta Juan Manuel Navarro Murga.[13]

Verter Recycling 2002 SM enpresaren akziodunak eta jabeak Barinaga familia dira. Jose Ignacio Barinaga Egia, eta haren bi iloba: Elena Susaeta Barinaga eta Arrate Bilbao Barinaga.[11] Lehen akziodunak Barinaga eta Susaeta izan ziren, eta hortik aurrera, akziodun-aldaketak izan baziren ere, 2020 arte enpresaren kontrola Barinaga familiaren esku egon zen.[2]

2011an ireki zuen;[14] bi hile lenehago, Jose Inazio Barinagak administrazio kontseilua utzia zuen -ez akzioak- eta Arrate Bilbaok hartu zuen zuzendaritza exekutiboa.[2]

Jose Ignacio Barinaga

2004an, Barinaga zen Verter Recyclingen jabe bakarra; zabortegia ireki arte, administrari bakarra izan zen; gero, zesatua izan zen eta bere ilobek, Elena eta Arrate, administrari solidario bihurtu ziren. Negozioa martxan hastean, akzioen %27,83a zuen, iloba bakoitzak bezala.[15]

Jose Ignacio Barinaga Egia (Zaldibar, 1945) Kondia baserrian jaio zen (Eitzaga auzoa). Familia aberatsekoa, gaztetan Eibarko Armeria Eskolan ikasitakoa, pelotari bezala nabarmendu zen; gerora afizio hau mantendu duelarik. 20 urte zituela familiak Construcciones Barinaga enpresa sortu zuen, eta gero han sartu zen. Bertan negozioetarako sena erakutsi zuen, eta senideekin batera enpresa-sare garrantzitsua sortu zuen. Bere garaian 84 kargu izatera ailegatu zen, 34 enpresa desberdinetan. Seme bakarra izan zuen, Iñaki. 1982an Automoviles Kondia enpresa sortu zuen; gero traspasatu egin zuen. 1990ko hamarkadatik aurrera, aluminio ekoizpenean aritu zen, eta ondasun higiezinen promozio, eraikuntza eta agentzia asko eratu zituen, "adreiluaren gorakada" sasoian diru asko irabazi zuelarik; bai Euskal Herrian (zati handi bat Eibarren, Iñaki Arriola alkate zen garaian[16]), baita udatiarren merkatuan ere (Burgos, Alacant). Ostalaritzan, ikusentzunen ekoizpenean eta altzarigintzan ere sartu zen. Aktibitate guzti hauekin maila ekonomiko eta sozial handia lortu zuen, eta jende askori lana eman zion; batzuen esanetan ugazaba modura ona zen, eta behar bezela ordaintzen zuen; best batzuen esanetan, diruzale patologikoa.[15]

Higiezinen negozioan, Barinagak zaborra negozio-esparru berria identifikatu zuen. Eitzagan zegoen zabortegi proiektu zahar bati helduz, 2002an Verter Recycling enpresa sortu zuen. Tramiteak aurrera eramanez, handik bost urtera, Igurumen Baimen Bateratua lortu zuen, eta Udalak irekitze-baimena 2011an eman zion.[15]

2010etik aurrera, Barinagak familia arazoak izan zituen (semea minbiziarekin) eta enpresa gehienak iloben esku laga zituen, Verter Recyclingen zentratuz.[15] Halere, 2020an oraindik 22 kargu betetzen zituen hainbat enpresatan; besteak beste, Zuribar S.L. enpresaren gerentea zen.[17]

2020ko otsailaren 6an, luizia gertatu zenean, Barinaga zabortegian egon zen. Kazetariekin hitz egin zuen, ugazaba zela esan gabe, "Alberto eta Joaquin bere lagunak zirela" esanez. Sololuze 20 urtetik gora zeramatzan berarentzat lanean; Automoviles Kondia enpresako apoderatua izana zen, eta enpresa traspasatu zuenean berarekin zabortegira joan zen.[15]

Barinaga familiako zenbait kidek PSE-EE alderdi politikoarekin lotura dute:[18][19] semea, Iñaki Barinaga Argoitia, urte horretan alderdi horren Zizurkilgo udal zerrendetan aurkeztu zen.[20]

Jose Inazio Barinagaren ibilbidean seinalatu diren zenbait aktibitate:

  • Prostituzio sektoreko enpresariekiko loturak (Borsalino, Zapai[21] klubak).[22]
  • 2012an zaborren irregulartasunekin lotutako aurrekariak, Itziarko (Deba) bere jabetzako terreno batzuetan Cayfer enpresak[23] eginiko legez kanpoko hondakin biltegi baten kontura.[24]

Arrate Bilbao eta Elena Susaeta

Verter Recyclingeko administrari eta apoderatu Arrate Bilbao eta Elena Susaetak bi enpresa hauen kargua ere badute:

  • Promociones Cesilur SL enpresak higiezinak alokatzen ditu eta 2011tik dira biak administradore solidario. Eta 2017tik Jose Ignacio Barinaga Egia ere administradore solidario da. Enpresa honek Eibarren du egoitza, Otaola 22 helbidean.
  • Suba SA higiezinen enpresa: Honek ere Eibarren du egoitza, San Juan 11-1 helbidean. 2012tik idazkari eta kontseilaria da Maria Elena Susaeta. Urte beretik da kontseilaria Maria Arrate Bilbao ere.

Elena Susaeta Barinagak karguak dituen beste enpresak:

  • Comercial Anayak SL eraikuntza enpresa: 2018an Comercial Anayak SL enpresak xurgatu zituen beste bi enpresa, ordura arte Inmobiliaria Urko eta Barinaga Eraikuntzak zirenak. Enpresa honek Eibarren du egoitza, Otaola etorbidea, 22 helbidean. Enpresen xurgaketa unetik Comercial Anayaren administrari solidario egin zen Maria Elena Susaeta.
  • Zakontza SL higiezinen sustapena: Eibarko San Juan kaleko 11n du egoitza. 2019tik administrari solidario da.

Arrate Bilbao Barinagak karguak dituen beste enpresak:

  • Lancha Restauracion SL: Abanto Zierbenako Carolinas auzoan dago harrobien berreskuraketaz arduratzen den enpresa. 2017tik bertako lehendakariorde eta kontseilaria da.
  • Agaulaz SL higiezinen enpresa: Donostian du enpresa honek egoitza, Jose Maria Sert plazan. 2015etik administradore mankomunatua da.
  • Berriatua-Berri SL eraikuntza enpresa: Eibarren, Otaola 22 helbidean du egoitza. 2009tik da bertako administrari bakar.
  • Arquitectos Debor SL: Donostian, Zuatzu 2-1 helbidean du egoitza arkitektoen enpresak. Bertako apoderatua da 2009tik.
  • Kajoi bat SL: Finantza eta aseguruetako enpresa honek ere Donostiako Zuatzu 2-1 helbidean du egoitza. 2009tik bertako apoderatua da.[1]

Juan Manuel Navarro Murga

Markina-Xemeingo Murga familia boteretsuko María Teresa Murga Mugartegiren ordezkaria, eta Verterren akziodun nagusia. 2004 urtean 14.775 akzio zituen,[13] eta 2008an 13.648.[25]

Jose Luis Aizpiri Lejardi

1993an Eitzagan zabortegi bat martxan jartzen saiatu zen. 2004 urtean Verterren 3.689 akzio zituen,[13] eta 2011an %3a.[15]

Elkarte Berri

Verter Recycling zabortegiaren 2.214 akzio zituen 2008an.[25] 2011an, akzioen %8a.[15]

Elkarte Berri enpresa Iñigo Casla Uriartek baimendu zuen, Panamako Paperetan agertzen den notarioa.

Akziodunen batzarrean, Elkarte Berri enpresaren ordezkaria Javier Sanchez Martinez zen, Eibarko PSE-ko antolakuntza arduraduna eta Iñaki Arriola alkatearen idazkaria.[25]

Besteak

Uneren baten Pedro Maria Bergaretxe Agirrebeñak ere akzioak izan zituen.[2]

Beste loturak

Zaldibarko zabortegiaz gain, Verterrek Debabarrena eskualdean zaborrak kudeatzeko hainbat zerbitzu esleipen eskuratu ditu 2016tik aurrera.[26]

Enpresa handi bati ere zerbitzua ematen zion Verterrek: Productos Tubulares SAU Trapagarango (Bizkaia) enpresaren eskoriak biltzen zituen —altzairuzko hodien produkzioan sortutako zakarrak—. Agiriek ez dute zehazten non botatzen zituen. Esla Ballonti Excavaciones y Obras SM eta Asotrasns SA enpresekin aldi baterako sozietate bat sortua zeukan, lan horretarako: UTE Tubos.[11]

Ernesto Martinez de Cabredo

Jose Inazio Barinagaren Zuribar enpresako kideetako bat Ernesto Martínez de Cabredo injeniaria zen, URA Euskal Agentziaren zuzendaria. Martínez de Cabredoren aitaginarreba eta Jose Ignacio Barinaga lagunak ziren. Biek Ormaiztegin zuten orube batean higiezinen promozioa burutu nahi zuten, eta Martinez de Cabredok esperientzia zuenez (22 urtez Amenabar eraikuntza enpresako gerentea izana zen[27][19]) aitaginarrebak ordezkari izendatu zuen.

Enpresa hori 2004an eratu zen, eta Eibarko Otaola 22 kalean du egoitza: urriaren 11an Martínez de Cabredo aholkulari eta lehendakari izendatu izan zen, eta Barinaga idazkari; urriaren 13an, Barinaga gerente izendatua izan zen. Hurrengo urtean senide bat (Verter Recyclingeko sozioa ere bazena) apoderatu izendatua izan zen. Operazioa burutu ez bazen ere (promotoreen arteko desadostasuna), enpresak Ormaiztegiko orubearen jabetza mantendu zuen.

2017an URA Agentziaren zuzendari izendatu zutenean, Eusko Legebiltzarrean oposizioak zazpi enpresa pribatuekiko zuen lotura kritikatu zuen, eta Martínez de Cabredok hauetatik ateratzeko asmoa agertu zuen. Halere, Martínez de Cabredo ez da Zuribarretik atera, bere esanetan orubearen jabetza mantentzen duelako.

Zaldibarko zabortegiaren hondamendia gertatu zenean, URA Agentzia izan zen zabortegi inguruko erreketako urak inbestigatzeko arduraduna.[17]

Solera Eibarresa

Verter Recyclingek loturak ditu Vinos Solera Eibarresa enpresarekin, Pedro eta Juan Susaeta Urkidi anaiek sortua, Verterreko akziodunen senideak eta haiekin hainbat enpresetan partaide izandakoak. 2008an, Verterren akziodunen biltzarra Olaerreagako Solera Eibarresaren egoitzan ospatu zen.

Solera Eibarresaren kontseiluan parte hartu duen beste enpresa bat Exclusivas Alai da (Vinos Arzac, Destilerías La Navarra eta Sidras y Txakolis Txomin Zubeldia enpresei lotua).[25]

Irregulartasunak

2015 urtean, sententzia batek zabortegiak legez kanpoko hondakinak jasotzen zituela adierazi zuen.[28]

2016an, Verter Recycling hondakin arriskutsuen legez kanpoko trafikoarengatik ebatzitako sententzia batean agertu zen (euskal Administrazio publikoak eginiko salaketa baten ondorioz), Hera Tratesa enpresarekin batera.[29]

Kanpo estekak

Erreferentziak

  1. a b ARGIA. (2020-02-11). «JARRAIPENA | Joaquin Beltranek bi egun lehenago abisatu zien nagusiei zabor mendia pitzatzen ari zela» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
  2. a b c d Ansa, Mikel P.. «Zaborraren itzala Verterren gainean» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-03-07).
  3. Mitxelena, Lander Arbelaitz. (2020-02-17). «Zabortegiak debekatu zituzten Zaldibarren 1997an, baita Udalak erreferenduma hitz eman ere» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-02-17).
  4. a b Ansa, Mikel P.. «Zaborraren itzala Verterren gainean» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-03-07).
  5. a b (Gaztelaniaz) «Barinaga, jefe del vertedero y 'conde' de Eibar» El Correo 2020-02-23 (Noiz kontsultatua: 2020-02-23).
  6. r01e00000ff26d46687a470b8a86a04237242b34f, r01e00000ff26d46908a470b878a0a139f73557d1. «Zaldibarko Eitzaga auzoko ibarbide batean hondakin ez arriskutsuen zabortegia eraikitzeko proiektuaren ingurumen-eraginaren azterlana. - Ingurumena - Euskadi.eus» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-02-10).
  7. (Gaztelaniaz) r01epd0122e4ed314423e0db04c97a47b5baa317f, r01e00000fe4e66771ba470b8b16eead1a456352e. «Boletín Oficial del País Vasco - BOPV» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-02-10).
  8. Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :56 izeneko erreferentziarako
  9. (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020-03-18). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1240256619121987584 «HILO Einber Prevenalia, empresa que realizó el estudio de prevención de riesgos laborales en Verter Recycling, trabajaba para el Departamento de Administración Pública y Justicia de Euskadi.»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-03-18).
  10. (Gaztelaniaz) «Siete inspecciones en nueve años» El Correo 2020-02-19 (Noiz kontsultatua: 2020-02-20).
  11. a b c Ansa, Mikel P.. «Verterren milioiak» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-02-22).
  12. (Gaztelaniaz) SA, Baigorri Argitaletxea. (2020-02-22). «Verter ganó en 2017 más de lo que Lakua gastó en «gestión de residuos»» GARA (Noiz kontsultatua: 2020-02-23).
  13. a b c (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020-03-08). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1236600842872139779 «HILO Uno de los accionistas de Verter Recycling en el año 2004, consejero de la empresa titular de los terrenos del vertedero, había tratado de poner en marcha un vertedero en Eitzaga en 1993 y el ayuntamiento de Zaldibar no le concedió la licencia de actividad.»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-03-08).
  14. ARGIA. (2020-02-13). «JARRAIPENA | Zaldibarkoaz, Urkullu lehendakariak otsailaren 18an emango ditu azalpenak Legebiltzarrean» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-02-14).
  15. a b c d e f g (Gaztelaniaz) «Barinaga, jefe del vertedero y 'conde' de Eibar» El Correo 2020-02-23 (Noiz kontsultatua: 2020-02-23).
  16. Petxarroman, Iñaki. «POLITIKA ETA ENPRESA, MAHAI BEREAN» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-03-01).
  17. a b (Gaztelaniaz) «El responsable de la escombrera ocupa 22 cargos en diferentes empresas» El Diario Vasco 2020-02-12 (Noiz kontsultatua: 2020-02-12).
  18. «Arriola no sancionó al vertedero pese a conocer las deficiencias» ELMUNDO 2020-02-08 (Noiz kontsultatua: 2020-02-16).
  19. a b (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020T00:32). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1232221770775658498 «HILO La cantera habilitada para depositar de "manera transitoria" los residuos del derrumbe en Zaldibar estuvo manejada por un exscocio de la empresa del vertedero. El exsocio mantuvo discrepancias con la familia que controlaba la mayoría de las acciones de Verter Recycling.»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-02-25).
  20. (Gaztelaniaz) «Vertedero Zaldibar: El hijo del responsable del vertedero fue candidato del PSOE en las municipales de 2007» okdiario.com 2020-02-25 (Noiz kontsultatua: 2020-02-25).
  21. Zaldibarko Udala. 1JUNTA DE GOBIERNO LOCAL SESION ORDINARIA DIA 20/10/2016. (Noiz kontsultatua: 2020ko otsailaren 24a).
  22. (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020T02:14). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1231885202760310784 «HILO El propietario del club de alterne Zapai de Zaldibar fue socio de una empresa vinculada al responsable del vertedero de Zaldibar. Además, ambos domiciliaron otras dos empresas en una vivienda de La Puebla de Arganzón.»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-02-24).
  23. (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020-03-08). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1236656328157921280 «HILO Cayfer, empresa que almacenó de "forma ilegal" toneladas de residuos en una parcela de Deba alquilada por el responsable del vertedero de Zaldibar en 2012, gestionaba residuos de Tubos Reunidos y Forjas Iraeta. Foto de Noticias de Gipuzkoa.pic.twitter.com/OqOSpLA0bU»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-03-09).
  24. «Denuncian a Cayfer por no retirar sus residuos de una parcela de Itziar. Noticias de Gipuzkoa» webcache.googleusercontent.com (Noiz kontsultatua: 2020-02-10).
  25. a b c d (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020-03-26). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1243115849638166534 «HILO Javier Sánchez (exsecretario del entonces alcalde de Eibar Iñaki Arriola, ahora Consejero de Medio Ambiente) participó en 2008 en una junta de accionistas de Verter Recycling: la empresa del vertedero de Zaldibar. La junta se celebró en oficinas de Vinos Solera Eibarresa.pic.twitter.com/UyyKeyRHl0»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-03-27).
  26. (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020T12:41). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1226607179865694208 «HILO Algunas de las últimas adjudicaciones a la empresa del vertedero de Zaldibar por parte del ayuntamiento de Eibar (consistorio del que fue alcalde el actual Consejero de Medio Ambiente del Gobierno Vasco) y la Mancomunidad de Debabarrena.»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-02-09).
  27. «Kurrikuluma» https://www.irekia.euskadi.eus/ (Noiz kontsultatua: 2020ko otsailaren 12a).
  28. (Gaztelaniaz) «Una sentencia ya advertía en 2015 que la escombrera recibía vertidos ilegales» El Correo 2020-02-09 (Noiz kontsultatua: 2020-02-09).
  29. (Gaztelaniaz) Zelaieta, Ahoztar. (2020T12:09). [https://twitter.com/Ahoztar1972/status/1225874256573140994 «HILO La empresa del vertedero de Zaldibar figura en una sentencia del 2016 sobre tráfico ilegal de residuos peligrosos a raíz de una denuncia de la administración pública vasca.»] @Ahoztar1972 (Noiz kontsultatua: 2020-02-09).