Beslango eskolako sarraskia

Wikipedia, Entziklopedia askea
Beslango eskolako sarraskia
Irudia
Map
Motaatentatu
bahituak hartze
sarraski
Honen parte daterrorismoa Errusian
Denbora-tarte2004ko irailaren 1a - 2004ko irailaren 3a
Data2004ko iraila
KokalekuBeslan
HerrialdeaErrusia
Honen ondorioaInternational response to the Beslan hostage crisis (en) Itzuli
Pertsona hilak334
344
Pertsona zaurituak727
Armapistola
AK-47
Metrailadore
Granada-jaurtigailu
explosive belt (en) Itzuli

Beslango eskolako sarraskia (errusieraz: Террористический акт в Беслане, translit.: Terroristichesky act v Beslanie) 2004ko irailaren 1ean gertatu zen. Ipar Osetian, 30 pertsona armatu inguruko talde islamista bat Beslango ikastetxe batean sartu zen, 1181 pertsona bahitutzat hartuz, gehienak haurrak. Irailaren 3an, Errusiako segurtasun-indarrek egindako operatiboa bahitzaileen eta segurtasun-indarren arteko tiroketa batekin amaitu zen, eta 334 hildako (horietatik 186 ume) eta 700 zauritu baino gehiago utzi zituen.

Garapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irailak 1[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2004ko irailaren 1eko 09:30ean (UTC+03:00), tokiko ordua (udazkeneko eskolen lehen eguneko goiza), 30 pertsona armatu inguruko talde islamista bat iritsi zen GAZelle furgoietan eta GAZ-66 kamioi militarretan. Beslango Erdi Hezkuntzako 1. ikastetxean sartu ziren. Ikastetxe horretako ikasleek 7 eta 18 urte bitartean zituzten. Erasotzaile gehienek kaputxa beltzak zeramatzaten, eta batzuek gerriko lehergarriak. Poliziarekin izandako tiroketa baten ondorioz, bost agente hil ziren, eta erasotzaileek eraikina hartu zuten, 1181 pertsona, gehienak adingabeak, bahitutzat hartuta. Haierako eraso horretan, berrogeita hamar bat bahituk ihes egitea lortu zuten. Ikastetxean zeuden bahituen kopuruari buruz eztabaida izan zen: gobernuak 350 baino gehixeago zeudela zioen, baina beste iturri batzuek kopuru hori 1500era igotzen zuten. Geroago, eraikinetik zenbait tiro entzun ziren, eta batzuek tiro horiek Errusiako segurtasun indarrak beldurtzeko zirela uste izan zuten. Geroago erasotzaileek hogei gizon heldu hil zituztela bahitutzat hartuta jakin zen, eta egun horretan bertan bota zituztela gorpuak eraikinetik kanpora.

Erasotzaileetako batek bere gerrikoa leherrarazi zuen, akats baten ondorioz. Beste inor ez zen zauritu.

Segurtasun kordoi bat jarri zen ikastetxearen inguruan, polizia errusiarrek eta armadako indarrek osatua, Spetsnaz komandokoak, Alfa terrorismoaren aurkako taldea eta MVD Barne Ministerioaren unitateko kideak barne. Erasotzaileek lehen egunean bahituak eskola-gimnasiora eraman, eraikina lehergailu inprobisatuekin txikitu eta tranpa leherkorrez inguratu zituzten. Erreskate-saiakerak eragozteko, poliziak hildako kide bakoitzeko berrogeita hamar bahitu hilko zituztela mehatxatu zuten, zauritu bakoitzeko hogei hilko zituztela eta errusiar indarrek erasoz gero eskola suntsitu egingo zutela.[1] Errusiako gobernuak hasieran bahituak erreskatatzeko ez zuela indarra erabiliko esan zuen, eta lehen bi egunetan konponbide baketsu baterako negoziazioak izan ziren, Leonid Roxalek zuzenduta, bahitzaileek haien presentzia eskatu zuten pediatra batek. Roxalek 2002ko Moskuko Antzokiaren aurkako erasoan umeen irteera negoziatzen lagundu zuen. Hala ere, lekuko batek gortean adierazi zuenez, negoziatzaile errusiarrek Roxal Vladimir Ruxailorekin nahastu zuten, segurtasun ofizial errusiar batekin.[2]

Errusiak eskatuta, irailaren 1eko arratsaldean Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluan bilera berezi bat egin zuten, non kontseiluko kideek "eraso terroristaren bahitu guztiak berehala eta baldintzarik gabe askatzeko" eskatu zuten.[3]

Irailak 2[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irailaren 2an, Roxalen eta bahitzaileen arteko negoziazioek porrot egin zuten, eta bahitzaileek bahituei janaria, ura eta sendagaiak sartzen uzteari, edo gorpuak ikastetxetik ateratzeari uko egin zioten.[4]

Eskola barruko bizi-baldintzak azkar okertu ziren. Bahitu askok, batez ere haurrek, eraikinaren barruan egiten zuen bero jasanezina arintzeko alkandora eta beste jantzi batzuk erantzi zituzten.

Arratsaldean, Ruslan Auxev Ingusetiako presidente ohiarekin izandako negoziazioen ondoren, bahitzaileek 11 bularreko haurrak zituzten emakume eta 15 haur txiki askatu zituzten.[5] Los Angeles Times egunkariak zenbait seme-alaba zituzten ama batzuk haietako bat aukeratzera behartu zituztela, besteak utzita, idatzi zuen. 15:30ak aldera, hamar minutu inguruko tartean, bi leherketa izan ziren: segurtasun-indarrak eraikinetik urrun mantentzeko asmoz bahitzaileek jaurtitako granadetatik ateratakoak.[6]

Irailak 3[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irailaren 3ko arratsaldean, bahitzaileek mediku-talde baten sarrera onartu zuten gorpuak ikastetxearen kanpoaldetik atera zitzaten. Taldea eskolara hurbiltzen hasi zen, baina segundo batzuetan, 13:04 aldera, bahitzaileek tiro egin zuten eta bi leherketa indartsu entzun ziren. Talde medikoko bi langile hil ziren eta besteak babesean jarri ziren.[7] Gimnasioaren zati bat hondoratu egin zen, eta, horri esker, hogeita hamar bat bahituk ihes egin zuten, baina bahitzaileek tiro egin zieten; bahituetako batzuk hil egin zituzten.[8][9]

Aslambek Aslajanov presidentearen kontseilariak geroago tiroketa eta ondorengo erasoa bat-bateko leherketa bat izan zela adierazi zuen. Bahituetako batek bonbetako bat zinta isolatzaile baten bidez lotuta zegoela eta erori egin zela jakinarazi zuen.

Kontakizun kontraesankor batean, Larrialdi Egoeretako Ministerioko langile anonimo batek tiroketa bere kamioia bilketa-puntura iritsi baino lehen hasi zela esan zuen. Ezin izan zuen tiroketa bahituen guraso armatuek edo bahitzaileek hasi zuten identifikatu. Leherketak gertatu aurretik, kazetariek eta langileak arma automatikoen burrunba entzun zuten.

1. Eraikinaren barnealdea

Bi kontakizun horiek adiskidetu egin daitezke. Ruslan Auxevek, setioan zehar negoziatzaile nagusia izan zenak, Novaya Gazeta egunkariari bahitzaile batek, ustekabean, kable batekin estropezu egitean lehen leherketa bat eragin zuela azaldu zion; ondorioz, zibil armatuak, horietako batzuk, antza denez, bahituen gurasoak, tiroka hasi ziren; tiroketak bahitzaileei ikastetxea erasotuko zutela sinetsarazi zien, negoziatzaileek kontrakoa bermatu arren; orduan, ustez, «Ados, amaitu da, bonbak leherrarazteko ordua iritsi da» iragarri zuten, eta horren ondorioz, eraikina erasotzeko agindua eman zen.

Antza denez, une horretan, errusiar indar bereziek barruan geratu zirenak erreskatatzeko eskola erasotzeko berehalako plana aktibatu zuten. Indar bereziak eskolan sartzen saiatzen ziren bitartean gudu kaotiko bat piztu zen, bahituen ihesa babestuz. Esku hartzearen irmotasuna handia izan zen; indar bereziez gain, armada erregularrak eta Barne Ministerioko tropek ere parte hartu zuten, baita borrokarako helikopteroek (Mil Mi-24 eta Mil Mi-8) eta, gutxienez, tanke batek ere.[10] Zibil asko ere beren armak eramanez batailara batu ziren. Litekeena da hildakoetako batzuk alderdi bereko suarengatik izatea.[11][12]

Bahitzaileek leherketa gehiago eragin zituzten, gimnasioa erabat suntsitu zuten eta eraikinaren zati handi bat erre zuten, indar berezien komandoek hormak zulatzen zituzten bitartean bahituei ihes egiteko. 15:00ak aldera, erasoa hasi eta bi ordura, errusiar tropek ia eskola osoa kontrolpean zutela adierazi zuten. Hala ere, borrokak aurrera jarraitu zuen, eta hiru terrorista hainbat bahiturekin sotoan aurkitu zituzten.[13] Gobernuko tropek hil egin zituzten, baina lehenago hil zituzten bahituak.

Irailak 6 eta 7[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Vladimir Putin Errusiako presidenteak irailaren 6an eta 7an dolu nazionala agindu zuen. Irailaren 7an, Moskuko Plaza Gorrian 135.000 pertsona terrorismoaren aurka manifestatu ziren.

Irailaren 7an, Putinek bertan behera utzi zuen Gerhard Schröder alemaniar kantzilerrarekin Hanburgon eta Schleswig-Holstein estatu federalean egin behar zuen bilera.

Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren epaia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2017ko apirilaren 13an, Giza Eskubideen Europako Auzitegiak (GEEA) Errusia zigortzen zuen epaia eman zuen. Epaian adierazi zuenez, Errusiak Beslango sarraskia eragozteko ez zuen nahikoa egin eta agenteek ikastetxeko bahiketarekin amaitzeko gehiegizko indar hilgarria erabili zuten.

Epaian, auzitegiak Errusiako Gobernua biktimei eta haien senideei 2,95 milioi euroko kalte-ordaina ematera zigortu zuen. Errusiako Gobernuak huts egin zuela ezarri zuen, eraso hori eragozteko ez zuelako prebentzio-neurririk hartu; izan ere, agintariek hezkuntza-erakunde baten aurkako eraso terrorista bat egiteko asmoa zegoela adierazteko "informazio espezifiko nahikoa" zuten.[14][15][16][17]

Filmografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2005ean, HBOk Children of Beslan (euskaraz: «Beslango umeak») izeneko dokumental bat egin zuen, Ewa Ewartek eta Leslie Woodheadek zuzendua, sarraskitik bizirik atera zirenen testigantzak biltzen dituena.

2019an, Juri Dud errusiar kazetariak YouTuben Beslan. Gogoratu izeneko dokumental bat ere kaleratu zuen, tragedian inplikatutako biktimak, senideak eta ofizialak bildu zituena.[18]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) «When hell came calling at Beslan's School No 1» The Guardian 2004-9-5.
  2. ↑ (Ingelesez) «Beslan terrorists confused Roshal with Rushailo» Russian Information Network 2005-10-7.
  3. ↑ (Ingelesez) NBE. (2002-9-1). Security Council, in presidential statement, condemns hostage-taking. .
  4. ↑ (Ingelesez) Chivers, CJ. (2006ko ekaina). «The School» Esquire.
  5. ↑ (Ingelesez) «New Video Of Beslan School Terror» CBS News 2005-1-21.
  6. ↑ (Ingelesez) «Timeline: Russian school siege» BBC News 2004-9-3.
  7. ↑ (Ingelesez) «Defenseless Targets» Time 2004-9-5.
  8. ↑ (Ingelesez) «The Whole World Is Crying» Time 2004-9-12.
  9. ↑ (Ingelesez) «Who's To Blame for Beslan?» Slate 2005-7-22.
  10. ↑ (Ingelesez) «Flame-throwers used at Beslan siege» The Independent 2004-10-24.
  11. ↑ (Ingelesez) «Soldiers fled, special forces borrowed bullets at siege end» The Sydney Morning Herald 2004-9-12.
  12. ↑ (Ingelesez) «Russia: Rumors, Theories Still Swirl Around Beslan Tragedy» Radio Free Europe/Radio Liberty 2004-10-26.
  13. ↑ (Ingelesez) «What happened in Beslan?» BBC News 2004-9-10.
  14. ↑ (Ingelesez) «European Court of Human Rights: Serious failings in the response of the Russian authorities to the Beslan attack» brickcourt.
  15. ↑ (Ingelesez) Giza Eskubideen Europako Auzitegia. CASE OF TAGAYEVA AND OTHERS v. RUSSIA. .
  16. ↑ (Gaztelaniaz) «El TEDH condena a Rusia por no impedir la matanza de Beslán y por un empleo excesivo de la fuerza» BEZ.
  17. ↑ (Gaztelaniaz) «El Tribunal de Estrasburgo condena a Rusia por la masacre de Beslán» RTVE.
  18. ↑ (Errusieraz) Как вырастить фиалки в аду. Юрий Дудь и Ксения Собчак выпустили документальные фильмы о трагедии Беслана. 2019-09-03.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Beslango_eskolako_sarraskia&oldid=9639969"(e)tik eskuratuta