Bilboko estropada zaharrak

Bilboko estropada zaharrak XIX mendean eta XX mendearen lehen erdian jokatu ziren estropadak dira. Bizkaiko eta Gipuzkoako taldeek hartzen zuten parte eta 40. hamarkadan Kantabriako Pedreñak ere bai. Urte askotan Kontxako Banderarekin batera Santanderko eta Bilboko banderak baino ez ziren jokatu izan. 1966an Nerbioiko Sari Handia jokatzen hasi arte estropada hauek ez zuten behar besteko jarraipenik izan.

Estropada eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hainbat eremutan jokatu izan ziren eta ondorioz hainbat izen eman zitzaizkien estropadei. Bilbo, Portugalete eta Abra aldean izan ziren estropadak.

XIX mendeko estropadak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ondarroako Kofradian 1865ean irabazitako bandera bat gorderik dago. Bilbon jokatu zela dio, abuztuaren 31an. Ez da ezagutzen parte hartzaileen izenik ez eta beste zehaztasunik ere. 1882an ere Zierbenaren garaipen bat izan zen, Francisco Marquina patroi zuela.

1887an Maria Kristina erregina bisitan zetorrela eta, estropadak antolatu ziren irailaren 12an. Bertan Ondarroako bi traineru, Bermeoko hiru, Santurtziko bi eta Zierbenako bat aritu ziren eta bi ondarrutarrak izan ziren lehenengoak, hirugarrena Bermeokoa izan zelarik. Sari gisa erreginaren faluan arraun egitea egokitu zitzaien ondarrutarrei eta egun hartako bi bandera dituzte oroigarri. 1888ko azaroaren 21ean Bilboko moilaren lehen harria ezarri izanaren omenez Portugaleten estropada berriak jokatu ziren. Oraingoan lehenengo bi postuetan bermeotarrak gelditu ziren hirugarrena Ondarroa izan zelarik. 1889an berriz ere Nerbioi ibaian jokatu ziren estropadak eta 13 traineruren artean bermeotar biak berriz ere garaile.

1896an Getariarrak izan ziren garaile, bai Portugaleten eta baita Donostian ere. 1897an Ondarroa eta Bermeoren arteko desafioa jokatu zen eta bermeotarrak izan ziren nagusi. Garai hauek bukatzeko, 1900an Zierbenak izandako garaipena eta honekin batera 1902an Bilbora errege familia etorri zenez estropada berriak antolatu zirela aipatu behar eta 11 traineruren artean Ondarroa izan zela garailea.

Urtea	Eremua	Irabazlea	Bigarrena	Hirugarrena	Patroia
1865	Bilbo	Ondarroa
1882	Bilbo	Zierbena	Ondarroa	Bermeo	Francisco Marquina
1887	Bilbo	Ondarroa	Ondarroa	Bermeo	Gregorio zelaia
1888	Portugalete	Bermeo	Bermeo	Ondarroa
1889	Portugalete	Bermeo	Bermeo	Ondarroa
1896	Portugalete	Getaria			Frantzisko Arregi
1897	Portugalete	Bermeo	Ondarroa
1900	Portugalete	Zierbena	Ondarroa	Bermeo
1902	Bilbo	Ondarroa			Manuel Beitia

XX mendea (1917-1935)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bigarren aldi honetan Portugalete eta Abran jokatu ziren estropada gehienak. Beraiei buruzko informazio zabalagoa daukagu, izan ere estropada garrantzitsuak izan baitziren. Bizkaiko herri ugaritako traineruek hartu izan zuten parte, hala nola Zierbenak, Gallartak, Santurtzik, Portugaletek, Sestaok, Lutxanak, Algortak, Bermeok eta Ondarroak, jadanik kirol elkarte osatuta zeudenak. Bizkaiko Foru Aldundiak sari ederrak jarri zituen momentuko gipuzkoar eta kantabriar traineru onenak ere bertan aritu zitezen.

Abrako estropadak (1917-1921)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea	Eremua	Irabazlea	Bigarrena	Hirugarrena	Patroia
1917	Abra	Santurtzi	Portugalete	Zierbena	Juan Munzuri
1918	Abra	Zierbena	Santurtzi	Castro Urdiales	Antonio Urrestizala
1919	Abra	Donostia	Zierbena	Zumaia	"Kiriko"
1920	Abra	Zierbena	Santurtzi
1921	Abra	Santurtzi	Orio	Getaria

1919ko estropadan eman zuen Donostiako traineruak «Kirikoren ziaboga» famatua.^[1]^[2]

Bizkaiko Foru Aldundiaren Kopa (1925-1942)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Portugaleten jokatu ziren Bizkaiko Foru Aldundiak, Portugaleteko Udalak eta Portugalete FC-k antolatuta. Hiru aldiz jarraian edo bost aldiz tartekaturik irabazten zuen traineruak Kopa eskuratuko zuen. Oriok lortu zuen Kopa eskuratzea.

Urtea	Eremua	Irabazlea	Bigarrena	Hirugarrena	Patroia
1925	Portugalete	Ondarroa (Aurrera)	Zierbena (Sparta Club)	Portugalete FC	Juan Bautista Beitia
1926	Portugalete	Ondarroa (Aurrera)	Sestao Sport	Portugalete FC	Juan Bautista Beitia
1927	Portugalete	Zierbena (Sparta Club)	Gallarta (Abanto Club)	Portugalete FC	Plácido Aranburu
1928	Portugalete	Zierbena (Sparta Club)	Lutxana	CD Portugalete	Plácido Aranburu
1929	Portugalete	Portugalete FC	CD Santurtzi	Sestao (Kaiku)	Aurelio Llanos
1930	Portugalete	CD Santurtzi	Santurtzi (Mamariga)	Portugalete FC
1931	Portugalete	Sestao (Kaiku)	Castro Urdiales	Lutxana
1932	Bilbo*	Sestao (Kaiku)	Lutxana	Deustu	A. Perez
1933	Portugalete	Santurtzi	Pedreña		Iriarte
1934	Portugalete	Orio	Sestao (Kaiku)		Domingo Mitxelena
1935	Abra / Bilbo*	Orio	Sestao (Kaiku)	Hondarribia (Lurra)	Domingo Mitxelena
1942	Portugalete	Orio	Hondarribia	Pasai Donibane	Domingo Mitxelena

1932an Bilboko Udalak antolatu zuen Bizkaiko Foru Aldundiaren estropada.
1935ean Bizkaiko Foru Aldundiaren estropadak bi jardunaldi izan zituen, bat Abran eta bestea Bilbon.

Beste estropada batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea	Estropada (Eremua)	Irabazlea	Bigarrena	Hirugarrena	Patroia
1930	Kantauriko Txapelketa (Abra)	Orio	Getaria	Santurtzi	Antonio Maria Uranga
1932	Abrako estropada	Sestao (Kaiku)	Portugalete	Lutxana	A. Perez
1933	Bilboko Udala	Sestao (Kaiku)	Santurtzi	Lutxana	Mendiola
1934	Bilbo Hiria Bandera	Sestao (Kaiku)	Orio	Peñacastillo	Alfredo Gutierrez
1935	Portugaleteko estropada	Orio	Sestao (Kaiku)	Hondarribia (Lurra)	Domingo Mitxelena

Gerra osteko estropadak (1939-1951)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea	Estropada (Eremua)	Irabazlea	Bigarrena	Hirugarrena	Patroia
1939	Portugalete	Orio	Santurtzi	Sestao (Kaiku)	Antonio Maria Uranga
1940	Portugalete	Orio	Sestao (Kaiku)	Santurtzi	Jose Maria Urdangarin
1942	Bizkaiko F. A. (Port.)*	Orio	Hondarribia	Pasai Donibane	Domingo Mitxelena
1943	Kantauriko Txapelketa (Portugalete)*	Orio	Pedreña	Santurtzi	Domingo Mitxelena
1944	Espainiako Txapelketa (Portugalete)	Pedreña	Orio	Sestao (Kaiku)	José Bedia
1945	Portugalete	Pedreña	Peñacastillo	Sestao (Kaiku)	José Bedia
1946	Abra	Pedreña	Sestao (Kaiku)	Orio	José Bedia
1947	Bizkaiko Txapelketa (Abra)*	Pedreña	Kaiku		José Bedia
1947	Espainiako Txapelketa (Abra)	Pedreña	Orio	Sestao (Kaiku)	José Bedia
1949	Abrako Hamabostaldi Nautikoa	Pedreña	Peñacastillo	Donostia (Esperanza)	José Bedia
1951	Espainiako Txapelketa (Portugalete)	Orio	CD Remeros del Nalón	Sestao (Iberia)	Inazio Sarasua

1942ko estropada, Bizkaiko Foru Aldundiaren Koparen taulan agertzen den estropada bera da.
1943an Kantauriko Txapelketak hiru jardunaldi izan zituen, Santanderren, Portugaleten eta Donostian.
1947an bi estropada jokatu ziren bi egunetan jarraian: Bizkaiko Txapelketa (Orio gabe) eta Espainiakoa Orio barne zegoela. Bizkaitarra izan ez arren Pedreñak jokatu eta jaso zuen Bizkaiko titulua.

Laburpena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herria	Garaipenak	Urteak
Orio	8	1930, 1934, 1935, 1935, 1939, 1940, 1942, 1943
Zierbena	6	1882, 1900, 1918, 1920, 1927, 1928
Pedreña	6	1944, 1945, 1946, 1947, 1947, 1949
Ondarroa	5	1865, 1887, 1902, 1925, 1926
Sestao (Kaiku)	5	1931, 1932, 1932, 1933, 1934
Santurtzi	4	1917, 1921, 1930, 1933
Bermeo	3	1888, 1889, 1897
Getaria	1	1896
Donostia	1	1919
Portugalete	1	1929

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Hau zioen 1919ko egunkari batek ziaboga hari buruz: "¡Qué ciaboga más sorprendente! Temblamos un momento. Nos dio pena la tripulación donostiarra. Iban á quedar descalificados, pues con descalificación estaba penado el tocar una baliza. Se había estrechado de tal modo que era completamente imposible el no tocar la baliza. ¡Si no podría caber un alfiler! Pero ahí está la maestría de Quirico. La trainera pasó. Ni la más ligera rozadura. ¡Soberbio, soberbio!" La Gaceta del Norte 1919-10-07.
↑ Ciaboga aldizkaria, 2019ko alea, 7 or.

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Vizcaínos en el remo" - Xabier Lauzirika. C.A.V., Bilbo, 1986.
"Estropadak, regatas de traineras" ("Enciclopedia Ilustrada del País Vasco"ren zatia) - Rafael Agirre Franco. Itxaropena, Zarautz, 1972.
"Treñeru estropadak, Ondarroa'ko talaitik (1865-1970)" - Agustin Zubikarai. Gráficas Ibarsusi, Bilbo, 1987.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q12255228

[1] Hau zioen 1919ko egunkari batek ziaboga hari buruz: "¡Qué ciaboga más sorprendente! Temblamos un momento. Nos dio pena la tripulación donostiarra. Iban á quedar descalificados, pues con descalificación estaba penado el tocar una baliza. Se había estrechado de tal modo que era completamente imposible el no tocar la baliza. ¡Si no podría caber un alfiler! Pero ahí está la maestría de Quirico. La trainera pasó. Ni la más ligera rozadura. ¡Soberbio, soberbio!" La Gaceta del Norte 1919-10-07.

[2] Ciaboga aldizkaria, 2019ko alea, 7 or.

[1]

[2]