Fentanil
- Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
| Fentanil | |
|---|---|
 | |
 | |
| Formula kimikoa | C22H28N2O |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| InChl | 3D eredua |
| Aurkitzailea | Paul Janssen (en)  |
| Ezaugarriak | |
| Fusio-puntua | 83 °C |
| Masa molekularra | 336,220164 Da |
| Erabilera | |
| Konposatu aktiboa | Effentora (en) , Pecfent (en) , Fentora (en) , Abstral (en) , Ionsys (en) , Duragesic (en) , Lazanda (en) , Actiq (en) eta Subsys (en) |
| Tratatzen du | min, osteoarthritis susceptibility 1 (en) , Migraina, Fibromialgia erreumatiko, artritis, complex regional pain syndrome (en) eta neuropatia |
| Interakzioak | isocarboxazid (en) , phenelzine (en) , procarbazine (en) , (±)-deprenyl (en) eta amiodarone (en) |
| Elkarrekintza | Opioid receptor delta 1 (en) , Opioid receptor kappa 1 (en) eta Opioid receptor mu 1 (en) |
| Haurdunaldia | Australian pregnancy category C (en) eta US pregnancy category C (en) |
| Rola | opioid receptor agonist (en) , opioide, Narkotiko, anesthesia adjuvants (en) eta intravenous anesthetics (en) |
| Arriskuak | |
| NFPA 704 |  1
4
0
|
| Batezbesteko dosi hilgarria | ikusi
|
| Eragin dezake | fentanyl toxicity (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | PJMPHNIQZUBGLI-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 437-38-7 |
| ChemSpider | 3228 |
| PubChem | 3345 |
| Reaxys | 494484 |
| Gmelin | 119915 |
| ChEMBL | CHEMBL596 |
| EC zenbakia | 207-113-6 |
| ECHA | 100.006.468 |
| MeSH | D005283 |
| RxNorm | 4337 |
| UNII | UF599785JZ |
| NDF-RT | N0000147049 |
| KEGG | D00320 |
| PDB Ligand | 7V7 |
Fentanila nerbio sistema zentrala eta arnasketa deprimitzen dituen ekintza azkarreko opiazeoa da. Oso opiazeo gogorra da, morfina baino 80 aldiz potenteagoa.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Fentanila Paul Janssenek sintetizatu zuen 1959an eta hurrengo hamarkadan zain barneko anestesiko moduan erabiltzen hasi zen. 1990eko hamarkadaren erdialdean hasi zen erabiltzen azalean ipintzeko txaplata moduan, gaur egun oso hedatuta dagoena.
Erabilpen terapeutikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Fentanila analgesia eta anestesia orokorrean oso erabilia da. Maiz bentzodiazepinaren batekin (midazolam) konbinatuta ematen da sedazio lortzeko.
Horretaz gain, minbizi eta beste gaixotasun kroniko batzuen mina tratatzeko ere erabiltzen da. Minbiziaren mina tratatzerako orduan, ez da fentanila baino eraginkorragoa den opiazeorik ezagutzen. Horregatik, minbizia duten gaixoetan lehen aukerako sendagaia da, eta hartzeko modurik ohikoena txaplataren bidez izaten da, 72 ordutik behin.
Halaber, min akutua tratatzeko gaur egun modu berriak daude aho-mukosa edo sudurrarena zeharkatuz hartutako botiken bidez. Eragin azkarra lortzen da era hauetatik.
Eragin desiragaitzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sarrien agertzen diren fentanilaren eragin desiragaitzak honakoak dira:
- Gorakoak
- Idorreria
- Logura
- Astenia
- Disnea
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
