Francis Galton

Francis Galton
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Birmingham, 1822ko otsailaren 16a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Haslemere, 1911ko urtarrilaren 17a (88 urte)
Hobiratze lekua	Claverdon (en)
Familia
Aita	Samuel Tertius Galton
Ama	Frances Anne Violetta Darwin
Ezkontidea(k)	Louisa Jane Butler (en) (1853ko abuztuaren 1a - ezezaguna)
Anai-arrebak	ikusi Emma Sophia Galton (en) ; Lucy Harriott Galton (en) ; Elizabeth Anne Galton (en) ; Erasmus Galton (en) ; Millicent Adele Galton (en) ; Darwin Galton (en) ;
Familia	ikusi Charles Darwin (lehengusu);
Hezkuntza
Heziketa	Cambridgeko Unibertsitatea ; King Edward's School (en) ; Trinity College ; Londresko King's College ; (1839ko urria -
Tesi zuzendaria	William Hopkins
Doktorego ikaslea(k)	Karl Pearson
Hizkuntzak	ingelesa
Ikaslea(k)	ikusi Karl Pearson;
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, esploratzailea, antropologoa, genetista, psikologoa, geografoa, meteorologoa, estatistikaria, filosofoa, soziologoa, idazlea, argazkilaria, asmatzailea eta fisiologoa
Lan nabarmenak	ikusi Galtonen taula;
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea ; Copley Domina (1910) ; Errege Domina (1886) ; Knight Bachelor (1909ko ekainaren 26a) ; Huxley Memorial Medal (1901) ; Darwin Domina (1902) ; Darwin–Wallace Medal (1908) ; Fellow of the Royal Geographical Society (1850) ; Founder’s Medal (1853) ;
Kidetza	Royal Society; Royal Geographical Society
	galton.org

Francis Galton (Birmingham, Ingalaterra, 1822ko otsailaren 16 – Haslemere, Surrey, Ingalaterra, 1911ko urtarrilaren 17), zientzialari oparo bat izan zen. Arlo askotan egin zituen ikerketak, hala nola geografia, meteorologia, antropologia, genetika, eugenesia, psikometria eta estatistikan.

Estatistikan, ezaguna da korrelazio kontzeptuaren asmatzailea izateagatik. Erregresio teknikak ere garatu zituen.

Bidaia asko egin zituen Afrikara herentzia, antropologia eta antropometriari buruzko ikerketak egitera; estatistika erabili zuen bere azterketetan. Meteorologia ere aztertu zuen. Hala ere, eugenesia sortu zuelako da ezaguna; pertsonak elkarrengandik bereizteko behatz markak erabiltzea proposatu zuen. Obrak: Hereditary Genius (1869), Inquiries into Human Faculty (1833, Giza ahalmenei buruzko ikerketak), Natural Inheritance (1889, Herentzia naturala), Essays in Eugenics (1909, Eugenesiazko saiakerak). Galtonen legea: herentzia-lege horren arabera, organismoek gurasoengandik jasotzen dituzte ezaugarrien erdiak, aiton-amonengandik laurdena, eta abar.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.