Il Gattopardo (filma)

Il Gattopardo (filma)
Jatorria
Argitaratze-data	1963
Jatorrizko izenburua	Le Guépard
Jatorrizko hizkuntza	italiera; frantsesa; alemana; latina
Jatorrizko herrialdea	Frantzia eta Italia
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo
Ezaugarriak
Genero artistikoa	film dramatikoa eta lan literario batean oinarritutako filma
Iraupena	183 minutu
Kolorea	koloretakoa
Deskribapena
Oinarritua	Gattopardo
Honen parte da	Vatican's list of films (en)
Grabazio lekua(k)	Palermo, Ciminna eta Ariccia
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Luchino Visconti
Gidoigilea(k)	Suso Cecchi D'Amico; Pasquale Festa Campanile (en) ; Enrico Medioli; Massimo Franciosa; Luchino Visconti
Antzezlea(k)
	Burt Lancaster (Q3921997 ); Claudia Cardinale ; Alain Delon (Q3980758 ); Paolo Stoppa ; Rina Morelli ; Romolo Valli ; Terence Hill ; Pierre Clémenti ; Lucilla Morlacchi (en) ; Giuliano Gemma (Redshirts (en) ); Ida Galli ; Ottavia Piccolo ; Anna Maria Bottini (en) ; Lola Braccini (en) ; Marino Masé ; Tina Lattanzi ; Ernesto Almirante ; Marcella Rovena ; Rina De Liguoro (en) ; Valerio Ruggeri (en) ; Vittorio Duse ; Vanni Materassi (en) ; Olimpia Cavalli ; Winni Riva (en) ; Stelvio Rosi (en) ; Ivo Garrani (Emilio Pallavicini (en) ); Serge Reggiani ; Lou Castel (en) ; Maurizio Merli ; Michela Roc (en) ; Leslie French (en) ; Marie Bell
Ekoizpena
Ekoizlea	Goffredo Lombardo
Konpainia ekoizlea	Titanus
Edizioa	Mario Serandrei
Ekoizpen-diseinatzailea	Mario Garbuglia
Bestelako lanak
Musikagilea	Nino Rota
Argazki-zuzendaria	Giuseppe Rotunno
Jantzi-diseinatzailea	Piero Tosi
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Italia
	ikusi Q3921997 , Q3980758 , Redshirts (en) eta Emilio Pallavicini (en) ;
Historia
Jasotako sariak	Urrezko Palma
Nominazioak	Academy Award for Best Costume Design, Color (en) ; 36. Oscar Sariak ; Piero Tosi

Il Gattopardo (euskaraz serbal) 1963ko Luchino Visconti italiar zinema zuzendariaren filma bat da. Giuseppe Tomasi di Lampedusa idazlearen izen berdineko Il Gattopardo eleberrian oinarritua dago Italiaren Bateratzea jazo zen garaian girotua dago. Canneseko Zinemaldian Urrezko Palma irabazi zuen.

Film honetan, nazioartean aski ospetsuak ziren aktore ugarik parte hartu zuten, tartean Burt Lancaster estatubatuarra, Alain Delon frantsesa baita Claudia Cardinale eta Mario Girotti (Terence Hill) iitaliarrak.

Film luze hau hainbat bertsiotan banatu da. Lehen bertsioak 205 minutu irauten zuen, baina luzeegitzat hartu zen eta Viscontik 185 minutura murriztu zuen. Bertsio hori hartu ohi da erreferentzia gisa. Ingelesezko bertsioak (20th Century Fox-ek argitaratua) 161 minutu irauten du, eta Espainiakoak 151 minutu.

Film hau hirurogeiko hamarkadako Europako zinemaren lan garrantzitsuenetakotzat hartu da, baita Luchino Visconti zuzendariaren lan garrantzitsuenetakotzat ere. 1963ko martxoaren 28an estreinatu zen Italian.

Argumentua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oharra: Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.

Garibaldi eta bere gudarostearen Siziliako inbasioak Fabrizio Salina printzea eta bere familia ustekabean harrapatzen ditu. Ondorioz, Donnafugatta herrian dagoen familiaren udaldeko etxaldean babes hartzen dute.

Iruzkina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Berreraketa historiko zehatz, estetiko eta freskoaren bidez, Viscontik alferrikako nostalgiarik gabe aztertzen du mundu feudalaren eta landa-munduaren mutazioa gizarte moderno eta errepublikano baterantz.

Viscontik hauxe dio: «Lampedusa idazlearen ikuspuntua gehitzen dut, eta esan dezagun haren pertsonaiarena ere, Fabrizio printzearena. Salina printzearen ezkortasunak ordena baten erorketa deitoratzera eramaten du pertsonaia; izan ere, geldirik egon arren, ordena zen beti. Baina gure ezkortasunak, borondateaz kargatu egiten da, eta ordena feudal eta borboitarra deitoratu beharrean, ordena berri bat ezartzera darama.»

Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1963: Urrezko palma Cannesko Zinemaldian

Filmaren inguruan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Italiar aristokraziaren erorketa deskribatzen du filmak, eta dantzaren eszenak (45 minutu irauten du) ematen du horren gakoa. Palazzo Valguarnera-Gangi, Palermo. Film honen koreografia Alberto Testa-k egin zuen. IV. or. 1053/54. (ISBN 84-7291-226-4)^[1]
Fabrizio printzearen pertsonaiaren idazketan buru-belarri sartuta, Viscontik Burt Lancaster aktore amerikarra aukeratu zuen hura irudikatzeko. Harrituta utzi zituen lankideak, baina ondo atera zitzaion apustua. Osmosia Viscontiren beste paper batean errepikatuko da: Konfidentziak.
Italiako bertsioan beste aktore batek itzuli du italierara Burt Lancaster (ingelesez grabatzen zuen). Ingelesezko bertsioak, aldi berean sortua, Lancaster-en jatorrizko ahotsa du.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Gran enciclopedia de la música clásica.. Sarpe 1980 ISBN 84-7291-226-4. PMC 803180760. (Noiz kontsultatua: 2021-05-01).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Il Gattopardo" filmaren IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)

Datuak: Q596623
Multimedia: Il Gattopardo (film)

[1] Gran enciclopedia de la música clásica.. Sarpe 1980 ISBN 84-7291-226-4. PMC 803180760. (Noiz kontsultatua: 2021-05-01).

[1]