Oinutsen funikularra

Oinutsen funikularra
Mugikortasun bertikala Iruñean
Igogailu bat, Arrotxapeako norakoa
Datu orokorrak
Garraio mota	Funikularra
Eskualdeak	Arrotxapea - Alde Zaharra, Iruña, Nafarroa
Geltokiak	2
Bidaiariak	5 110 000 (2019)
Jabea	Iruñeko Udala
Egoitza	Oinutsen kalea, 56 Iruñea, Nafarroa Garaia
Webgunea	www.iruña.eus
Ustiapena
Hasiera	2008ko apirilaren 5a (16 urte)
Eragilea	Iruñeko Udala
Ibilgailuak	2
Datu teknikoak
Luzera	51,54 m
Mapa

Oinutsen funikularra edo Oinutsen igogailua (Iruñeko harresietako igogailua, batzuetan) Iruñeko funikular bat da.

Funikularra 2008ko apirilaren 5ean inauguratu zuen, Iruñeko hirugarren jasogailua izateko.

Funikularrak funtzionamendu guztiz autonomoa du, baina giza interakzioa behar du aktibatzeko.

Historia

Proiektua

Proiektu hau, denbora luzez, alderdi politiko ugariren hauteskunde programetan egon zen, 1999an, Nafar Herriaren Batasuna proposatu zuen lehena izan zelarik.

2006. urtearen amaieran, Yolanda Barcina Iruñeko alkateak funikularren lanak lizitatu zituen aurretik egindako proiektu baten arabera. 8,5 milioi euro bideratu ziren bi urteren buruan amaitzeko. Hautatutako enpresa UTE Iruña Construcción SA - Urazka Construcciones AS izan zen.

Eraikuntza

Proiektuaren lehen fasean, harresien ezponda egokitu zen, eta hortik igaroko da funikularrak dituen lurpeko tunela. Horretarako, Larruginen aldapa behin betiko itxi zuten eta Santo Domingoko aldapako errei bat okupatu zuten. Hurrengo bi urteetan, neurri horrek entzierrotxoari eragin zion, eta zezenek igarotzen duten espazioa murriztu behar izan zuen.

Jarraian, Oinutsen kaleko 56-58 eraikina eraitsi zen, funikularraren goiko aldean. Bertan, funikularrei egokitutako eraikin berri bat eraiki zen.

Lana amaitzeko sei hilabete baino gutxiago falta zirenean, galeria ia amaituta zegoen. 2007ko apirilera arte ez zen funikularraren galeria amaitu. 2008ko otsailean, beheko horma bota zuten Santo Domingoko aldapan, behealdea hartzeko.

Hilabete horretan bertan funikularraren ondoko Hilarion Eslaba kalea berrurbanizatzen hasi ziren, funikularra irekitzearekin bat egiteko.

Azkenik, 2008ko apirilaren 5ean funikularra inauguratu zen, egun horretan bertan zerbitzuan jarriz.

Bilakaera

Funikularrak hobetzea

2018 eta 2019 bitartean, funikularraren instalazioak hobetzeko lanak egin ziren. Hiru fasetan banatu ziren: ekialdeko funikularra, mendebaldeko funikularra eta ateak. Lehenengo bi faseetarako, bertan lan egiteko bi funikularretako bat zerbitzurik gabe utzi zen. Mekanika hobetu zen eta mantentze-lanak egin ziren. Ordezko aukera gisa, Eskualdeko Hiri Garraioak 14 lineako geldialdi bat jarri zuen funikularraren oinean, ibilgailu batean igo behar duten pertsonak hartu ahal izateko.

Hirugarren fasean, gelditze- eta abiatze-prozesuak hobetu eta azkartu ziren, baita bidaiarien jaitsiera eta igoera ere. Lan horiek 2019ko irailean amaitu ziren.

Koronabirusaren krisia

Artikulu nagusia: «COVID-19 pandemia Euskal Herrian»

2020ko martxoaren 13an, COVID-19 pandemiaren ondorioz konfinamendu orokorra deklaratu ondoren, Iruñeko Udalak hau eta hiri osoan zehar banatutako beste igogailu eta arrapalak ixtea erabaki zuen. Hala, konfinamendu osoan itxita egon ziren ekainaren 22ra arte, egun horretan berriz ireki baitzuten, baina edukiera txikiarekin.

Azpiegitura

Funikularra Iruñeko harresien alde batean eta bestean dago. Behealdea Arrotxapeako zubiaren ondoan dago, Arga ibaia eta Gasaren eskorten inguruan. Zehatzago esanda, Santo Domingoko aldaparen eta Larruginen aldaparen arteko elkargunean.

Goiko aldea Oinutsen kaleko 56. eraikinean sartuta dago, Hilarion Eslaba kalearekiko bidegurutzean. 0 solairua hartzen du. Gorago, udal-biltegi bat, erakusketa-areto bat eta kafetegi-jatetxe bat daude, 1., 2. eta 3. pisuetan, hurrenez hurren.

Goiburuak

Funikular bi goiburu ditu:

• Arrotxapea (0. solairua)
• Alde Zaharra (1. solairua)

Ustiapena

Funikular honen funtzioa Arrotxapea eta Iruñeko harresiak eta Iruñeko Alde Zaharraren artean dagoen desnibel edo malda zuzen-zuzenean igotzea da, honela Santo Domingoko aldapa eta Larruginen aldapa saiestuz.

Etorkizuna

Oraingoz ez da neurri gehigarririk aurreikusi funikularrean.

Irudiak

• 
  Behereko goiburua
• 
  Goitiko goiburua
• 
  Igogailuko ateak
• 
  Funikularreko trenbideak

Ikus, gainera

• Mugikortasun bertikala Iruñean
• Iruñeko harresiak
• Arrotxapea zubia

Kanpo estekak

• Igogailuak eta arrampal mekanikoak Iruñean - Iruñeko Udala

• Datuak: Q12259812
• Multimedia: Ascensor Ayoub de Descalzos / Q12259812