Kontralto

Abesbatzetako ahots nagusien tesitura

Sopranoa

Mezzosopranoa

Kontraltoa

Tenorra

Baritonoa

Baxua

Kontraltoa emakume-ahots grabeena da eta horrela deitzen zaio baita ere ahots hori duen emakumezko kantariari.

Italierazko contralto (/konˈtralto/ ahoskatua) hitzetik ekarria, haren ahots-tarte nahiko arraroa baita, altoaren antzekoa, baina ezberdina, ia kontratenorrenaren parekoa. Bere erregistro sakonaren sonoritate eta zabaltasun aberatsagatik nabarmentzen da. Ahots hori oso bakana eta aurkitzen zaila da, izan ere munduko emakumeen %2k besterik ez dute ahots hau. Operan, ahots-maila hori duten abeslariei esleitzen zaizkien paperak batzuetan mezzo-sopranoek ordezkatzen dituzte, ez baita erraza izaten kontraltoak aurkitzea.

Tesitura

Kontralto abeslari baten ohiko erregistroa FA₃ eta FA₅ artean mugitzen da, baina, ahotsak jasotzen duen entrenamenduaren arabera, erregistroa handitu egin daiteke MI₃-tik SI♭₅-era. Gaur egun, kontraltoentzat idatzitako paperak kantatzen dituzten emakumeak mezzosopranoak izaten dira, haien tonu baxuak lortzeko ahotsa harrotu eta emakumeen bularraldea erabiltzen duten. Benetako kontralto gehiegi ez dagoelako gertatzen da hori.Gizonek nahiz emakumeek kontraltoaren ahots-hedaduraren barruan ahotsak izan ditzaketen arren, termino hori beti erabiltzen da emakume-sexuaz ari dela. Mezzo-soprano edo soprano tesituran abesten duen gizonari kontratenore deitzen zaio.

Historia

Kontralto kontzeptua opera klasikoko kantuari lotuta dago jatorrian, beraz, kultura batzuetan ez dute ahotsak sailkatzeko sistema konparatiborik, mendebaldeko tradizioen ohiko terminoa da eta emakumezko abeslariei soilik egozten zaiela. Antzeko ahots-maila duten gizonezkoei "kontratenore" deitzen zaie. Italiako "contralto" eta "alto" terminoak ez dira sinonimoak, azken honek, teknikoki, abesbatza kantuan erabiltzen den terminologian ahots maila jakin bat adierazten du, tesitura, tinbrea, ahots-trebetasuna edo ahotsaren pisua kontuan hartu gabe.

Egiazko kontraltoa emakumezkoen ahots arraroenetako bat da eta munduko populazioaren ehuneko txiki batean baino ez dago. Musikaren teorialari batzuek jakin dute mota horretako kantarietan aurkitutako ahots-kordak beste emakume ahots batzuetan daudenak baino lodiagoak direla.

Kontralto motak

Kontralto-ahotsaren barruan, hiru azpikategoria bereizten dira operaren esparruan: koloratura-kontraltoa, kontralto komikoa edo buffa eta kontralto dramatikoa. Badira salbuespen batzuk kontralto dramatikoetan, hala nola Ernestine Schumann-Heink eta Sigrid Onégin, teknikoki Wagner bezalako egileen melodia sendo eta dramatikoak interpretatzeko gai direnak, baina aldi berean, Donizzetti bezalako egileen konposizio apainduak interpretatzeko gai direnak.

Kontralto dramatikoa

Kontralto dramatikoa ahotsik sakon eta ilunena da, eta, maiz, besteek baino tonu gogorragoa eta ahotsaren potentzia handiagoa izaten du. Ez da ohikoa talde honetan kantariak aurkitzea eta opera-literaturak haientzat berariaz idatzitako rol gutxi ditu.

Noizean behin, kontraltoei emakumezkoen rolak esleitzen zaizkie, hala nola Teodata Flavio-n, Angelina Errauskine-n edota Rosina Sevillako bizargina-n. Baina jatorrian castrati-entzat idatzita zeuden gizonezko paperen rolak betetzen dituzte. Kontraltoen errepertorioan, adierazpen-intentsitate handia eskatzen duten paper dramatikoak ugariak dira. Horren adibide Nathalie Stutzmann abeslaria da, bere ahotsaren indarra ezaugarri duena. DO₃-tik DO₅-ra bitarteko tartean kantatzen dute.

Kontralto komikoa edo buffa

Kontralto komikoa edo buffa kontralto bati paper komiko bat egiten duenean ematen zaion izena da. Apaingarriak kantatzeko gaitasuna duen kontralto ahotsa da, beraz, are zailagoa da holako ahotsa aurkitzea kontralto dramatikoa baino.

Ileorde laranja batekin, Celia Cruz andrea, ahots altua salsan.

Koloratura-Kontraltoa

Koloratura-kontraltoa tinbre arin eta azkartasun handikoa da. Goranzko erregistro altuagoa du eta nota akutuei denbora luzeagoan eusteko gai da. Bere espezialitatea pasarte loretsuak edo floriturak dira; horrek esan nahi du segundoko nota gehiago kanta ditzaketela eta, gainera, nota-jauziak eman ditzaketela, alde handiz. Ezohiko ahotsa da, sonoritate eta bariazio handikoa. Bi mota bereiz daitezke: dramatikoa eta lirikoa.

• Koloraturazko kontralto dramatikoak kolore eta apaindura asko menderatzen ditu eta ahotsik sakonena du.
• Koloraturazko kontralto lirikoa tinbre arinekoa da, baina erraz menderatu ditzake koloreak eta apaingarriak. Bestalde nota akutuei eta larriei denbora luzeagoan euts diezaieke.

Kontralto ospetsuak

• Marian Anderson
• Clara Butt
• Lili Chookasian
• Celia Cruz
• Kathleen Ferrier
• Birgit Finnilä
• Maureen Forrester
• Sara Mingardo
• Yvonne Minton
• Ewa Podleś
• Ernestine Schumann-Heink
• Nathalie Stutzmann
• Concepció Callao

• 
  Marian Anderson
• 
  Clara Butt
• 
  Kathleen Ferrier
• 
  Concepció Callao
• 
  Maureen Forrester
• 
  Ernestine Schumann-Heink

Errepertorioa

Kontralto hutsen eskasiagatik, gaur egun operan mezzosopranoek kantatzen dituzte kontralto-rolak. Hala ere badira hainbat rol kontralto ahotsak kantatzeko konposatuak.

Kontralto pertsonaiak operan

Besteak beste, hauek dira opera ezagunetan agertzen diren kontraltoaren pertsonaia batzuk:

• Angelina^*, La Cenerentola (Rossini)
• Arnalta, L'incoronazione di Poppea (Monteverdi)
• Arsace, Semiramide (Rossini)
• Art Banker, Facing Goya (Nyman)
• Azucena^*, Il trovatore (Verdi)
• Auntie^*, landlady of The Boar, Peter Grimes (Britten)
• The Baroness, Vanessa (Barber)
• Bradamante, Alcina (Handel)
• La Cieca, La Gioconda (Ponchielli)
• Cornelia, Giulio Cesare (Handel)
• The Countess^*, Píkovaia dama (Tchaikovsky)
• Didone, Egisto (Cavalli)
• Dryade, Ariadne auf Naxos (Strauss)
• Erda, Das Rheingold, Siegfried (Wagner)
• Felicia, Il crociato in Egitto (Meyerbeer)
• Madame Flora (Baba), The Medium (Menotti)
• Fidès, Le prophète (Meyerbeer)
• Florence Pike, Albert Herring (Britten)
• Gaea, Daphne (Strauss)
• Geneviève, Pelléas et Mélisande (Debussy)
• Griselda, Griselda (Vivaldi)
• Hélène Bezukhova, Voina i mir (Prokofiev)
• Hippolyta, A Midsummer Night's Dream (Britten)
• Isabella^*, L'italiana in Algeri (Rossini)
• Katisha, The Mikado (Gilbert and Sullivan)
• Klytemnestra^*, Elektra (Richard Strauss)
• Lel, The Snow Maiden (Rimsky-Korsakov)
• Little Buttercup, H.M.S. Pinafore (Gilbert and Sullivan)
• Lucretia, The Rape of Lucretia (Britten)
• Maddalena^*, Rigoletto (Verdi)
• Magdelone, Maskarade (Nielsen)
• Mamma Lucia, Cavalleria rusticana (Mascagni)
• Ma Moss, The Tender Land (Copland)
• Malcolm^*, La donna del lago (Rossini)
• Margret, Wozzeck (Berg)
• Maria, Porgy and Bess (Gershwin)
• The Marquise of Berkenfield, La fille du régiment (Donizetti)
• Marthe, Faust (Gounoud)
• Marilyn Klinghoffer, The Death of Klinghoffer (Adams)
• Mary, Der fliegende Holländer (Wagner)
• Miss Todd, The Old Maid and the Thief (Menotti)
• Mother, The Consul (Menotti)
• Mother Goose, Mother Goose (Felix Jarrar)
• Mother Goose, The Rake's Progress (Stravinsky)
• Mrs. Noye, Noye's Fludde (Britten)
• Mrs. Prin, Tabula rasa (Felix Jarrar)
• Mistress Quickly, Falstaff (Verdi)
• Norn (I), Götterdämmerung (Wagner)
• Olga^*, Eugene Onegin (Tchaikovsky)
• Orfeo, Orfeu i Eurídice (Gluck) (originàriament per castrat)
• Orlando, Orlando Furioso (Vivaldi)
• Orsini, Lucrezia Borgia (Donizetti)
• Polina, Píkovaia dama (Tchaikovsky)
• Ratmir, Ruslan i Liudmila (Glinka)
• Rosina^*, El barber de Sevilla (Rossini)
• Rosmira/Eurimene^*, Partenope (Handel)
• Ruth, The Pirates of Penzance (Gilbert and Sullivan)
• Schwertleite, Die Walküre (Wagner)
• Smeaton, Anna Bolena (Donizetti)
• Sosostris, The Midsummer Marriage (Tippett)
• Stella, What Next? (Carter)
• Tancredi, Tancredi (Rossini)
• Ulrica, Un ballo in maschera (Verdi)
• Widow Begbick^*, Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny (Weill)
• 3rd Woodsprite, Rusalka (Dvořák)
• La Zia Principessa, Suor Angelica (Puccini)
• Zita, Gianni Schicchi (Puccini)

^{* izartxoak adierazten du paper hori mezzo-soprano batentzat ere izan daitekeela.}

Bibliografia

• Appelman, D. Ralph: The Science of Vocal Pedagogy: Theory and Application. Indiana University Press, 1986. ISBN 978-0-253-20378-6
• Boldrey, Richard: Guide to Operatic Roles and Arias. Caldwell, 1994. ISBN 978-1-877761-64-5
• Coffin, Berton: Coloratura, Lyric and Dramatic Soprano, vol. 1. Rowman & Littlefield, 2006. ISBN 978-0-810-80188-2
• McKinney, James: The Diagnosis and Correction of Vocal Faults. Genovex Music Group, 1994. ISBN 978-1-56593-940-0
• Peckham, Anne: Vocal Workouts for the Contemporary Singer. Berklee Press, 2005. ISBN 978-0-876-39047-4
• Smith, Brenda: Choral Pedagogy. Plural, 2005. ISBN 978-1-59756-043-6
• Stark, James: Bel Canto: A History of Vocal Pedagogy. University of Toronto Press, 2003. ISBN 978-0-8020-8614-3

Ikus, gainera

• Ahots tipologia.
• Baritono
• Baxu (ahotsa)
• Kontratenor
• Mezzosoprano
• Soprano
• Tenor

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz) «La Voz Femenina y El Florecimiento de La Ópera Romántica | PDF» Scribd (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
• «The Aria Database - Home» www.aria-database.com (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
• (Gaztelaniaz) «Tipos de Voz en Opera - Mezzo y Contralto» www.operamania.com (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).

• Datuak: Q37137
• Multimedia: Contralto vocalists / Q37137