Antonín Dvořák

Antonín Dvořák
Irudi gehiago
Member of the House of Lords (Austria) (en) 1901eko apirilaren 13a -
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Antonín Leopold Dvořák
Jaiotza	Nelahozeves, 1841eko irailaren 8a
Herrialdea	Austria-Hungariako Inperioa
Talde etnikoa	Txekiarra
Heriotza	Praga, 1904ko maiatzaren 1a (62 urte)
Hobiratze lekua	Vyšehrad cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
Aita	František Dvořák
Ama	Anna Dvořáková
Ezkontidea(k)	Anna Dvořáková
Seme-alabak	ikusi Otilie Suková (en) Otakar Dvořák (en) Magdalena Dvořáková (en)
Hezkuntza
Heziketa	Pipe Organ School in Prague (en)
Hezkuntza-maila	musika-irakaslea
Hizkuntzak	txekiera
Irakaslea(k)	Josef Leopold Zvonař (en) Antonín Liehmann (en)
Ikaslea(k)	Vítězslav Novák (en) Oskar Nedbal Josef Suk Camille Zeckwer John Stepan Zamecnik Emil Kühnel (en) Rudolf Friml Franz Lehár Jaroslav Kocián (en) Will Marion Cook William Arms Fisher (en) Edwin Franko Goldman (en) Clara Anna Korn (en)
Jarduerak
Jarduerak	classical composer (en) , organista, katedraduna, pedagogoa, orkestra zuzendaria, musikologoa, biolin-jotzailea, biola-jotzailea, musikagilea, irakaslea eta piano-jotzailea
Lantokia(k)	New York
Enplegatzailea(k)	Provisional Theatre (en) National Conservatory of Music of America (en) Church of Saint Adalbert (en) Prague Conservatory (en)
Lan nabarmenak	1. Sinfonia 9. Sinfonia Stabat Mater (en) Saint Ludmila, Op. 71, B. 144 (en) Requiem (en) Te Deum Alfred (en) King and Charcoal Burner (en) The Stubborn Lovers (en) Vanda (en) The Cunning Peasant (en) Dimitrij (en) The Jacobin (en) The Devil and Kate (en) Rusalka (en) Armida (en) Cello Concerto (en) Eslabiar dantzak Biblical Songs, Op. 99 (en)
Jasotako sariak	ikusi Order of the Iron Crown honorary doctor of the Charles University of Prague Order of the Iron Crown (Austria)
Kidetza	Serbian Academy of Sciences and Arts (en)
Mugimendua	erromantizismoa
Genero artistikoa	musika klasikoa opera
Musika instrumentua	organoa pianoa biolina biola
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa

Antonín Leopold Dvořák (NAF: [ˈdvɒrʒɑːk] - DBOR-ZAK ahoskatua Ahoskera (i · ?) - Nelahozeves, 1841eko irailaren 8a – Praga, 1904ko maiatzaren 1a) musikagile txekiar bat izan zen, Erromantizismo garaikoa. New Yorkeko Kontserbatorio Nazionalaren zuzendaria izan zen 1892tik 1895era. XIX. mendeko Bohemiako konpositorea izan zen. Bere obra ezagunena Mundu Berriko Sinfonia da.

Biografia

Dvořák Nelahozeves udalerrian jaio zen, Pragan. Bere aita, František Dvořák, zitara-jotzaile profesionala zen (zitara harizko musika-tresna bat da) eta harakina ere bai. Bere ama Anna Zdenĕk zen. Dvořák 14 anai-arreben artean zaharrena zen. San Andres elizan bataiatu zuten, kristau katoliko.

Sei urterekin, 1847an, bere herriko eskolara joan zen lehenengo aldiz. Hor, lehen musikako irakaskuntzak jaso zituen eta biolina jotzen ikasi zuen Josepg Spitz irakaslearen laguntzaz. Gaitasun handia zeukan, eta bere trebetasunari esker, herriko banda batean eta elizan jotzen zuen. František oso harro zegoen bere semeaz.

Hamahiru urte zituenean, bere aitaren aginduz, Zlonice-ra joan zen, bere osaba Antonín Zdenĕk-engana, alemana ikastera. Bere lehen konposizioa, Polka Pomnenka, 1855ean idatzi zuen, hamalau bat urte zituenean.

Dvořák pianoko, organoko eta biolinaren klaseak jaso zituen. Bere irakasleak Antonio Liehmann zuen izena. Honek, biolina irakasteaz aparte, musika teoria irakatsi zion eta konpositore famatuak aurkeztu zizkion. Dvořákek errespetu handiz tratatzen zuen bere irakaslea, nahiz eta Antonio nortasun bortitzekoa izan. Irakasle hau, Zlonice elizaren organista izan zen eta batzuetan Antonín-i bera ordezkatzen uzten zion.

Hamasei urte zituenean, aitak baimena eman zion musikaria izateko, baina baldintza batekin: organista izatea. Osabak ez zeukanez nahikoa diru Dvořák mantentzeko, musikaria Karel Komzák orkestran lan egiten hasi zen, diru pixka bat eskuratu ahal izateko. 1886 Pragako Antzerki Nazionalean ere lan egin zuen.

1873an Himno Abertzalea konposatu zuen.

1874ko udan beka bat lortu zuen. Ingalaterrara bederatzi aldiz joan zen, bere musika aurkeztu ahal izateko. Ingalaterran 1884an izan zen lehen aldiz, Londreseko Filarmonikako kide zenean. Geroago, 1891n, Musika doktore titulua eman zion Cambridge-ko Unibertsitateak. Txaikovskik San Petersburgora eta Moskura gonbidatu zion bere obrak jo zitzan. Bere bizitzaren etapa bat Estatu Batuetan bizi zuen. Jeannette Thurberrek, Nueva York-en kontserbatorioaren fundatzaileak, zentroaren zuzenketa eskaini zion. Horregatik, 1892an horra joan zen bizitzera eta orduan konposatu zuen Mundu Berriko Sinfonia. 1895ean bere herrialdera itzuli zen, Pragako kontserbatorioa zuzentzeko. Hantxe hil zen, buruko arazo batengatik, 1904ko maiatzaren 1ean.

Lanak

• 9 sinfonia idatzi zituen eta bederatzigarrena da ospetsuena ("Mundu Berriko Sinfonia").
• 11 Operaren egile da. Bere operarik ezagunena "Rusalka" da.
• Hainbat kontzertu landu zituen. Guztien artean ezagunena "Cello Concerto in B minor" da.

Lanen zenbakitzea

Ohituraz sortze ordenaren arabera zenbakitzen dira konpositoreen lanak. Dvořáken kasuan, beste zenbaitetan bezala, zenbakitze hori zailtzen duten hainbat faktore daude. Batetik musika argitaletxeek ez zieten lanei zenbaki apalegirik eman nahi izaten, autoreen gaztetako lanak zirelakoan gutxietsiak izango zirenaren beldur. Bestalde, sinaturiko kontratuei ihes egiteko zegokiena baino zenbaki txikiagoak esleitzen zizkieten sortzaileek beren lanei.

Sinfonien kasuan, gainera, Dvořákek argitaratze dataren arabera zenbakitu zituen, eta ez sorkuntza dataren arabera. Lehen lau sinfoniak azken bostak argitaratu ondoren plazaratu zituen, eta azken bost horiek ere ez zituen sortu ahala argitaratu, ordena kronologikorik gabe plazaratu zituelarik. Adibidez, Dvořáken Mundu Berriko Sinfonia 5. Sinfonia deitu zen hasieran, gero 8. sinfonia eta azkenik 9. sinfonia (sortu zuen azken sinfonia izan zen, baina plazaratu zuen bostgarrena).

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Antonín Dvořák

• Musika klasikoa
• Dvořák giltzadia

• Datuak: Q7298
• Multimedia: Antonín Dvořák