Lankide:Maider A/Proba orria

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak, (IKT), (ingelesez Information Technology edo IT) informazioaren eta komunikazioaren arloko zenbait kontzeptu eta teknologien bilduma da, egunetik egunera aldatzen ari dena:

informatika eta sistema digitaletako tresnak,
komunikazio digitaleko zerbitzuak,
gizarte modernoaren beharrak eta erabilera aurreratuak.

IKTak makinen eta pertsonen arteko multimedia, idatzizko zein datuen komunikazioa ahalbidetzen duten baliabide informatikoak dira.

Erabiltzeko sarbidea hainbat terminal informatikoren bidez lor daiteke: ordenagailuak, telefono adimentsuak, tabletak, PCak...

Terminal hauek Internet erabiltzen dute elkarrekin komunikatzeko, zenbait konexio mota erabiliz: (zuntz optikoa, ADSLa, WiMAXa, etab.).

Komunikazioa edozein tresna motaren artekoa lortu ahal izateko TCP/IP eredua erabiltzen da. Komunikazioko mezuak hainbat euskarri izan ditzakete: testuak, irudiak, audioak, bideoak, bat-bateko mezularitza zerbitzuak, bideokonferentziak, etab.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IKTak kontzeptu dinamikotzat har daitezke. Adibidez, XIX.mendearen amaieran, telefonoa teknologia berritzat har zitekeen, gaur egungo definizioen arabera. Definizio hori bera aplika zitekeen telebistaren kasuan XX. mendeko 50eko hamarkadan agertu eta zabaldu zenean. Gaur egun, ordea, ez genituzke IKTen zerrenda batean jarriko, eta, gainera, litekeena da ordenagailuak teknologia berritzat ez kalifikatzea. Hala ere, testuinguru zabal batean, esan dezakegu telefonoa, telebista eta ordenagailua gaur egun IKT esaten diogunaren parte direla, gaur egungo munduan komunikazioa eta informazio-trukea bultzatzen duten teknologiak diren heinean.

Idazkera asmatu ondoren, informazio gizartearen lehen urratsak inprimatzeko makina, telegrafo elektrikoa, telefonoa eta irrati-telefonia, telebista eta Internet izan ziren.

XX. mendearen azken hamarkadan, informatika eta telekomunikazioak hurbiltzeak osagaien miniaturizazioari etekina atera dio, eta, horri esker, "funtzio anitzeko" gailuak prezio eskuragarrietan ekoitzi ahal izan dira 2000. urteaz geroztik.

IKTen erabilerak etengabe hazten eta zabaltzen ari dira, batez ere herrialde aberatsetan, eta arrakala digitala eta soziala eta belaunaldien arteko aldea areagotzeko arriskua dago. IKTek gero eta leku handiagoa hartzen ari dira gizartean eta pertsonen bizitzetan; adibidez: doitasun-nekazaritza eta basoaren kudeaketa, planeta-ingurumenaren edo biodibertsitatearen monitorizazio orokorra, demokrazia parte-hartzailea (garapen jasangarriaren aldeko IKTak), merkataritza, telemedikuntza, informazioa, hainbat datu-baseren kudeaketa, burtsa, robotika eta erabilera militarrak, desgaitasunak dituzten pertsonentzako laguntzak ahaztu gabe (esaterako, itsuentzako ahots-sintetizadore aurreratuak). Zenbait pertsona norbanakoaren askatasuna galtzeko beldur dira (Anaia Nagusia delako efektua, zuzendutako eta nahigabeko publizitatearen intrusismoa...), eta beste hainbatek, prospektibistek zehazki, uste dute IKTek gero eta leku handiagoa izan beharko luketela eta zibilizazio-paradigma berri baten jatorria izan daitezkeela.

Komunikazioa, gizakiaren bizitzan, aspalditik dagoen beharra da. Informazioak eta proiektuak trukatzea, datuak erregistratzea, ideiak eta emozioak adieraztea, komunikatzeko modu desberdinetan eragin duten faktoreak dira. Hala, denborak aurrera egin ahala, harremanak izateko eta elkarrekin lankidetzan aritzeko gaitasuna hobetzen joan ziren pertsonak.

Alde horretatik, behar berriak sortuz joan ziren eta giza taldeak beren gaitasun arrazionalak hobetuz joan ziren, komunikazioaren zerbitzura zeuden prozedura eta mekanismo berriak garatu eta erabiltzeko. Beraz, teknologia da eboluzionatzea, hobetzea eta/edo sinplifikatzea ahalbidetzen duen oro, hau da, hobetzeko prozesu, metodo edo prozedura oro.

Gizatea, zalantzarik gabe, hainbat teknologia-fasetatik igaro da, eta ez da zuzena fenomeno hori azken belaunaldiari lotzea, punta-puntako teknologia dela esan dezakegun arren.

Informazioari eta komunikazioari lotutako teknologia-garapen interesgarrienak XX. mendearen bukaeran eta XXI.aren hasieran sortu dira, eta hezkuntza erraztu dute inklusio digitalaren bidez: konputagailuak edo ordenagailuak eskoletan sartu dira, eta maila guztietako ikasleek teknologiaren erabilera hobetu dezaten lagundu dute; ordenagailuei esker, informazioa bilatzea arrunta bilakatu da eta, era berean, erraztu dituzte giza bizitzaren dimentsio guztietan egiten ditugun hainbat zeregin. Halaber, maila guztietako irakasleak gaitu dira, sare eta komunitate birtualen bidez.

Ikuspegi horri dagokionez, dudarik gabe, "ordenagailuak dira prozesu horren arduradun nagusiak. Informazio-sistemak ezin dira besterik gabe sartu enpresetan; estrategiaren eta gerentziaren ikuspuntutik aztertu behar da, bai eta eragin-azterketa ere, kalitate hobea eta inplikazio handiagoa duten informazioak eskura daudelako." [katalanezko 9 eta 10 erreferentzia bibliografikoak aztertu behar dira, ea hemen egokiak diren ala paragrafo osoa kendu behar den!]

Gero eta joera nabarmenagoa dago informazio- eta komunikazio-teknologiak erabiltzearen inguruan, ez bakarrik hezkuntza-erakundeetan, baizik eta hainbat arlotako enpresetan ere, tamaina txikiko eta kostu baxuko ekipo digitalak zabaldu ondoren. Era askotako informazioak daude zeinetarako tratamendu digitalak abantailak eskaintzen dituen: irudiak; soinuak; mugimenduak; datuen eta sistemen irudikapen edo adierazpen erabilgarriak (simulazioak); hori guztia integratuta eta berehala eskuragarri dago, eta horrek eduki-iturrien esparru berri bat eskaintzen du.

Komunikazioa da, halaber, aurrerapen handien erantzulea, azken garaietan eta garai historiko eta historiaurreko garaietan. Mezuak trukatzearen ondorioz eta esperientzien ondorioz, aurkikuntza handiak egin dira. Giza historiak berak, haitzuloetako marrazkirik gabe, hieroglifiko egiptoarrik gabe eta idazketaren bidez sortutako informazio-ondare ikaragarririk gabe, ez luke gaur egun sortzen duen zirrara eragingo baliabide horien aurrerapen handia ikusita. Lehen aipatutako adibide guztiak, azken batean, mezuak uzteko moduak dira, hau da, informazioa, esperientzia, gertaera edo aurkikuntza bat etorkizunera transmititzeko moduak. Komunikazioa fenomeno konplexua da, komunikatzeko hainbat modu daudelako. Idazki honen helburua da erakustea oso garrantzitsua dela mezuak eta informazioak trukatzea, bai eta, oro har, gizakien arteko harremana ere, kontzeptu berrien eta ideia berrien bilakaerari dagokionez, hala nola lankidetza-lana (talde-lana), ezagutzaren kudeaketa, urrutiko irakaskuntza (e-learning), giza kolektibitateetan demokrazia handiagoa sustatzen duen guztia, pertsona guztientzat aukera berdintasuna eta ekitatea errazteko.

Giro korporatiboan, komunikatzeko beharra nabarmen handitzen da, helburu komunak dituen pertsona-talde bat baita. Korporazio batean, oztopo kultural, sozial, teknologiko, geografiko eta denborazkoak daude, besteak beste, pertsonen arteko komunikazioa zailtzen dutenak, eta, beraz, gainditu beharreko erronketako bat oztopo horiek gainditzea izango da.

Gaur egun, informazio-sistemek eta ordenagailu-sareek zeregin garrantzitsua dute komunikazio korporatiboan; izan ere, tresna horien eta mekanismo horien bidez, arestian aipatutako oztopoak gaindi daitezke. Pierre Lévyren arabera (1999), pentsatzeko eta elkarrekin bizitzeko modu berriak prestatzen eta garatzen ari dira telekomunikazioen eta informatikaren arloan. Pertsonen arteko harremanak, lana, baita adimen indibidual edo kolektibo bera ere, mota guztietako erabilera masiboko gailu digitalen garapenaren eta etengabeko aldaketaren mende daude. Bai idazketa, bai irakurketa, ilustrazioak, audio-erregistro eta -erreprodukzioak, sorkuntza eta baita ikaskuntza bera ere, eraldatu egiten dira denbora gutxian, gero eta aurrerapen gehiago dituen informatika eta teknologia baten bidez.

Informazioaren eta komunikazioen teknologiak bilakaera izugarria eta azkarra izan zuen, eta egungo joera ikusita, berrikuntza eta erraztasun oso interesgarriak sortzen jarraituko dute. Internetek eta, ondorioz, posta elektronikoak eta online era guztietako aplikazioek aurrerapen garrantzitsuak aurkezten eta eskaintzen jarraituko dute, eta sistema berriak eta etorkizun handikoak garatzeko oinarri izango dira.

Egun, komunikazioa modu batera edo bestera bideragarri egiten duten hainbat teknologia aipa genitzake, geografia eta denbora kontuan hartu gabe. Agertoki horretan, Pierre Lévyk 1999an egindako aipamen interesgarri bat nabarmendu daiteke:

"Konputazio-programa gehienek rol jakin bat betetzen dute arlo intelektualean, hau da, modu batera edo bestera, erabiltzaileen mundu-ikuspegia berrantolatzen dute, eta erreflexu mentalak aldatzen dituzte. Sare informatikoek komunikazio- eta erabaki-zirkuituak aldatzen dituzte erakundeetan, eta informatizazioak aurrera egin ahala, zenbait funtzio ezabatu egiten dira, trebetasun berriak sortzen dira, eta ekologia kognitiboa eraldatu egiten da. Eta horrek esan nahi du, ezagutza-ingeniariak eta tresna sozioekonomikoen sustatzaileak makinetako espezialistak (hardwarean) bezain beharrezkoak izango direla."Gaur egun, mende eta milurtekoko trantsizio honetan ikusten diren ekonomia- eta lan-joerei buruzko azterketa sistematikoek erakusten dute ondasun iraunkorren eta makinen ekoizpena asko garatu dela, bai eta lan mekanikoa eta seriekoa ere, eta logistikak eta lehiakortasun-faktoreek gero eta garrantzi handiagoa dutela.Ekonomia berri honetan, berritzeko, desberdintzeko, balio erantsia sortzeko eta aldaketetara egokitzeko gaitasunak, hein handi batean, ezagutza berriak ekoizpen-kateetan eta -sareetan nola integratzen ditugun, eta enpresek, erakundeek, estatu-erakundeek eta langileek etengabe baldintza berrietara egokitzeko duten egokitzapenak zehazten ditu.

**IKT: Zerbitzu batzuen sartze-ratioen bilakaera Europar Batasunean (%)**
Zerbitzua	2006ko uda (EU25)	2007ko uda (EU27)	2008ko uda (EU27)
Telefono-sarbidea guztira	97	95	95
Telefono-sarbide finkoa	78	72	70
Telefono mugikorreko sarbidea	80	81	83
Telefono finko eta mugikorretarako sarbidea	61	58	57
Telefono-sarbide finkoa, baina ez mugikorra	18	22	24
Telefono mugikorreko sarbidea, baina ez finkoa	18	15	14
Ordenagailu pertsonala	52	54	57
Interneteko sarbidea etxetik	40	42	49
Banda zabaleko sarbidea	23	28	36
ADSL	19	22	29
Modem kablea	4	6	7
Banda estuko sarbidea	16	12	10
WiFi bideratzailea	11	14	22
Telebista guztira	52	54	57
Lurreko telebista analogikoa	50	45	51
Lurreko telebista digitala (LTD)	5	7	12
Kable bidezko telebista	33	35	34
Satelitea	22	21	22
Zerbitzu-paketeak	18	20	29

IKTak Hezkuntzan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IKTak hezkuntzan eraginkorrak izateko, erabat integratu behar dira hezkuntza metodologian. Zehazki, alfabetizazioa eta matematika irakasten direnean, IKTekin konbinatuz gero emaitza hobeak lortzen dira^[1]. Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (UNESCO) IKTak hezkuntzan integratzea bultzatzen du, ekitatea eta hezkuntzarako sarbidea bermatzeko. Honako testuak, UNESCOk hezkuntzako IKTei buruz egindako argitalpen batetik hartuta, erakundeak ekimenari buruz duen jarrera azaltzen du.

Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologia lagungarri izan daiteke hezkuntzarako sarbide unibertsala lortzeko, hezkuntzan ekitatea lortzeko, kalitatezko ikaskuntza eta irakaskuntza emateko, irakasleen garapen profesionala garatzeko eta hezkuntzaren kudeaketa eraginkorragoa izateko. UNESCOk ikuspegi integrala eta holistikoa hartu du IKTak hezkuntzan sustatzeko. Sarbidea, inklusioa eta kalitatea dira erronka nagusiak. Erakundeko Hezkuntzako IKTen Sektore arteko Plataformak gai horiek jorratzen ditu, hiru sektoreek batera egindako lanaren bidez: Komunikazioa eta Informazioa, Hezkuntza eta Zientzia.^[2]

Prestakuntza funtsezko elementua da teknologia berriak eguneroko jardueretan txertatzeko prozesuan, eta horrek baldintzatuko du informazioaren gizartearen aurrerapena. Helburua da teknologia horiek erabiltzea, bai irakaskuntzarako baliabide gisa, bai ikaskuntzarako bitarteko gisa, bai komunikabide eta adierazpide gisa, eta ikasteko eta hausnartzeko tresna gisa. Horrek guztiak arazo bat sortzen du: eskolak teknologia berriak xurgatzeko gaitasun gutxi duela. "IKTak eta konpetentzia digitalak hezkuntzan" (UEU, 2019) izeneko liburuan ongi azaltzen da teknologia eta hezkuntzak bat egiteko dituzten zailtasunak.^[3]^[4]

Aurkari eta kontrako asko ditu teknologiak oraindik orain hezkuntzan; horrez gain, oraindik egiteko asko dago eta era anitzeko arazo ugari dakarzkio. Eta hala ere, azken urteotan izandako teknologiaren garapenak ia guztion eguneroko bizimoduan era guztietako aldaketak eragin ditu: lanean, aisialdian, hedabideetan, salerosketetan eta komunikazioan, besteak beste. Hezkuntza aldaketa horietatik aparte izan ez bada ere eta gaur egun irakaspraktika ugarik teknologiaren beharra badu ere, orain da unea ikuspuntu kritiko batetik teknologiak eta hezkuntzak bat egiteko. Teknologiak berrikuntza bi egiteko orokorretan ekarri behar dizkio hezkuntzari: batetik, ikaskuntzan egin beharreko atazak laguntzen edo hobetzen, hots, aurrez aurreko ikaskuntzako kalitatea hobetzen eta, bestetik, ikaskuntzari balio erantsia ematen, hau da, testuinguru digitalean zentzu gehiago duten atazak eta metodoak bultzatzen.

[...]
Hori ikuspuntu kritiko batetik egin nahi bada, ezinbestekoa da konpetentzia digitaletan trebatuta egotea, Europako erreferentzia-markoaren arabera «Digital competence involves the confident and critical use of Information Society Technology (IST) for work, leisure and communication».
[...]
Teknologia digitalek hezkuntzako erronkei erantzuteko modu ugari ekarri dituzte: inklusioa, ubikotasuna, ikasmaterialen aniztasuna eta moldagarritasuna eta arreta pertsonalizatua, besteak beste, baita euskal curriculuma inplementatzeko aukera ere. Horiek guztiak, gure ustez, uztartu egin behar dira gaur egungo hezkuntzan, euskararen eta euskal komunitatearen ikuspegitik, era batean edo bestean, online irakaskuntza eta baliabide digitalen bidez.
Teknologiak dituen aukerak aipatzeaz gain, berarekin dakartzan arriskuak ere kontuan izan behar dira. Eskolan modu kritikoan aplikatzeaz gain, esku-hartzeak prestatu behar dira eta arazoak sortzean horiek konpontzeko estrategiak garatu behar dira, batez ere, arrisku-taldeekin.

Ordenagailuek irakaskuntza- eta ikaskuntza-praktikak hobetzeko eta berritzeko duten ahalmena gorabehera, ezarpen desegokia arazo orokorra da, finantziazio eta aurrerapen teknologiko handiagoak lortzetik haratago, eta ez dago argi irakasleak eta tutoreak eguneroko ikaskuntzan IKTak egoki integratzen ari direnik. Berezko oztopoak, hala nola irakaskuntza-praktika tradizionalagoetan sinestea eta hezkuntzako konputagailuekiko jarrera indibidualak, irakasleek ordenagailuekin duten erosotasuna eta horiek guztiak erabiltzeko gaitasuna, IKTak ikasgelan integratzeko eraginkortasuna aldakorra izatea eragiten dute.

Komunikabideek gizarteari dakarzkioten onura argienen artean daude kulturarako eta hezkuntzarako sarbidea, non aurrerapen teknologikoek eta bizi garen komunikazio-aroak dakartzan onurek balantze eta aurreikuspen oso positiboak egiten baitituzte. Hala ere, zenbait adituk azpimarratu dute harremana egon behar dela ematen den informazioaren eta pertsonek informazio hori bereganatzeko duten gaitasunaren artean. Horregatik, komenigarria da baliabide ahaltsu horiek erabiltzeko hezkuntza egokia izatea.

Hezkuntzara itzuliz, bere helburuak, xedeak, pedagogiak eta metodologia didaktikoak birplanteatu behar ditu. Ikastea hain beharrezkoa egingo duten indar teknologikoek ikasketa-prozesua bera atsegina eta praktikoa izatea eragingo dute. Gaur egun, eskolak, beste erakunde batzuk bezala, informazioaren teknologiak irekitako aukeren inguruan berrasmatzen ari dira. Hezkuntza-sare birtualak hezkuntza-sistemaren oinarrizko unitate berri bihurtzen ari dira; besteak beste, hezkuntza-esparru berriak diseinatu eta eraikitzea, hezkuntza-tresna elektronikoak egitea eta irakaskuntzan espezializatutako hezitzaileak gizarte-espazio berri batean prestatzea.

Hezkuntza hedatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hezkuntza hedatua terminoa hezkuntza formalaren berezko elementuak, irakaskuntza informala eta teknologia berrien erabilera bateratzen dituen hezkuntza-modalitate bati dagokio, etengabeko ikaskuntzaren aldeko apustua eginez. Interneti esker, informazioa hainbat iturritatik atera eta aipa daiteke, eta, gainera, lankidetzarako tresnei esker, pertsona bakoitzak neurrira egindako prestakuntza-ibilbide bat egin dezake, bere interes eta gaitasunei erantzuteko. Modalitate honen oinarri den premisa da ikaskuntza, hezkuntza, edozein unetan sor daitekeela, edozein lekutan, hezkuntza-erakundeen hormen barruan eta haietatik kanpo. Gela jada ez da ezagutzak banatu eta bereganatzeko gune esklusiboa, non irakaslea baitzen ikasleak ezagutu behar zituen ezagutzen edukitzailea. Internet eskolako paretetan sartu da eta hezkuntza-asimetria alderantzikatu du. Hezkuntza ez dago irakaslearen irakasteko motibazioetan oinarrituta, baizik eta ikasleek ikasteko dituzten motibazioetan.

Hezkuntza-modalitate hau, beraz, ikasten duen pertsonaren motibazioan oinarritzen da, informazioaren eta komunikazioaren teknologien laguntzarekin. Teknologia horiek, helburu pedagogikoekin erabilita, ikasleek irakaskuntza-proposamenak beren beharretara egokitzeko aukera dute, ikaskuntza autonomoa, esperimentazioa eta ikerketa erraztuz. Ikasleak edukien kontsumitzaile pasiboa izateari uzten dio, eta rol aktiboa hartzen du bere gain, parte hartzen, sortzen, iruzkintzen eta partekatzen duen protagonista aktiboa. ^[5]

E-learning irakaskuntza-motaren ezaugarrietako bat da irakasleak eta ikasleak fisikoki bananduta egon daitezkeela, toki desberdinetan, eta Internet erabiltzen dutela ezagutza banatzeko eta komunikatzeko.

Errefuxiatuentzako ikaskuntza mugikorra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskola-inguruneek eginkizun garrantzitsua dute hizkuntzaren ikaskuntza errazteko. Hala ere, hizkuntza eta alfabetatze oztopoak errefuxiatuak eskolara sartzea eta bertara joatea eragozten duten oztopoak dira, batez ere kanpalekuetatik kanpo.

Laguntza mugikorrarekin, hizkuntzak ikasteko aplikazioak funtsezko tresnak dira hauek ikasteko. Irtenbide mugikorrek babesa eman diezaiekete hizkuntzaren erronkei eta errefuxiatuen alfabetizazioari hiru arlo nagusitan: alfabetatzearen garapena, atzerriko hizkuntzaren ikaskuntza eta itzulpenak. Teknologia mugikorra garrantzitsua da, komunikazio-praktika funtsezko aktiboa baita errefuxiatu eta etorkinentzat, hizkuntza eta gizarte berri batean murgiltzen baitira. Ongi diseinatutako ikaskuntza mugikorreko jarduerek errefuxiatuak kultura konbentzionalekin lotzen dituzte, eta benetako testuinguruetan ikasten laguntzen diete.

Garapen-bidean dauden herrialdeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Afrika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ordezkariak M-Learning gaiari buruzko foro politiko baterako bildu ziren UNESCOren Ikaskuntza Mugikorraren Astean, 2017ko martxoan

IKTak hezkuntza-hobekuntza gisa erabili dira Saharaz hegoaldeko Afrikan 60ko hamarkadaz geroztik. Telebistarekin eta irratiarekin hasita, ikasgelatik aretora zabaldu zuen hezkuntzaren irismena, baita ikasgela tradizionaletik haratago egon ziren eremu geografikoetara ere. Teknologiak eboluzionatu eta erabiliago bihurtu ahala, Saharaz hegoaldeko Afrikan ere handitu ziren ahaleginak. 1990eko hamarkadan ahalegin handia egin zen eskoletan hardware eta software informatikoa bultzatzeko, bai ikasleak bai irakasleak gelan ordenagailuekin ohitzeko. Orduz geroztik, hainbat proiektu saiatu dira IKTen irismena eskualdean hedatzen, One Laptop Per Child (OLPC) proiektua barne. 2015erako, 2,4 milioi ordenagailu banatu zizkieten ia 2 milioi ikasle eta irakasleri.

IKTak ikasgeletan sartzeak, sarritan M-Learning izena hartzen du, eta honek hezitzaileen irismena handitu du, eta Saharaz hegoaldeko Afrikan ikasleen aurrerapena arakatzeko gaitasuna hobetu du. Bereziki, sakelako telefonoa oso garrantzitsua izan da ahalegin horretan. Telefono mugikorren erabilera orokorra da, eta sare mugikorrek eskualdeko Internet sareek baino eremu zabalagoa hartzen dute. Gailuak ezagunak dira ikasle, irakasle eta gurasoentzat, eta komunikazio handiagoa eta hezkuntza-materialak eskuratzeko aukera ematen dute. Ikasleentzako onurez gain, M-learning-ek irakaskuntza-prestakuntza hobea izateko aukera ere eskaintzen du, eta horrek hezkuntza-zerbitzuen arlo osoan curriculum sendoagoa izatera darama. 2011n, UNESCOk Mobile Learning Week izeneko eta urtero ospatzen den sinposioa hasi zuen, interesatuak M-learning ekimenaz eztabaidatzeko helburuarekin biltzeko asmoz.

Inplementazioa ez dago bere erronkarik gabe. Telefono mugikorren eta Interneten erabilera askoz ere bizkorrago ari da hazten Saharaz hegoaldeko Afrikan garapen-bidean dauden beste herrialde batzuetan baino, baina aurrerapenak motela izaten jarraitzen du, garatutako munduko gainerako herrialdeekin alderatuta. Gainera, hezkuntzan sartzeko genero-oztopoak, oztopo sozialak eta geopolitikoak daude, eta oztopo horien larritasuna izugarri aldatzen da herrialde batetik bestera. Oro har, Saharaz hegoaldeko Afrikan, 29,6 milioi haur ez zeuden eskolatuak 2012.urtean banaketa geografikoaren, ezegonkortasun politikoaren, gizarte-jatorrien garrantziaren, gizarte-egituraren eta genero-desberdintasunaren ondorioz. Behin eskolan, ikasleek kalitatezko hezkuntza lortzeko ere oztopoak dituzte, hala nola, irakaskuntzarako gaitasuna, gaikuntza eta prestakuntza, hezkuntza-materialak eskuratzea eta informazioaren kudeaketa falta.

IKT modernoak Gizarte modernoan beti daude, Interneten sartzeko aukera duten hiru mila milioi pertsona baino gehiagorekin. Smartphone bat duten Interneteko 10 erabiltzailetik 8k, gutxi gorabehera, informazioa eta datuak handituz doaz, urrats handiak eginez. Hazkunde azkar horrek, batez ere garapen-bidean dauden herrialdeetan, eguneroko bizitzaren giltzarri bihurtu ditu IKTak, non teknologia-alderdirik gabeko bizitzak desfuntzio bihurtzen baititu klerika-, lan- eta errutina-lan gehienak.

2014an argitaratutako azken datuek erakusten dute "Interneten erabilerak etengabe hazten jarraitzen duela, 2014an %6,6 mundu osoan (%3,3 herrialde garatuetan, %8,7 garapen bidean dauden herrialdeetan); garapen bidean dauden herrialdeetako Internet erabiltzaile kopurua bikoiztu egin da bost urtetan (2009-2014), eta online dauden pertsona guztien bi herenak orain garapen bidean dauden munduan bizi dira."

Baina oztopoak oraindik handiak dira. "Oraindik Internet erabiltzen ez duten 4,3 mila milioi pertsonen %90a garapen-bidean dauden herrialdeetan bizi da. Munduko Gutxien Konektatutako 42 herrialdeetan, 2,5 mila milioi pertsona hartzen dituztenetan, IKTak eskuratzeko aukera, neurri handi batean, irismenetik kanpo dago, bereziki herrialde horietako landa-herri handietan." IKTak oraindik ez dira sartu herrialde batzuetako urrutiko eremuetan, eta garapen-bidean dauden herrialde askok ez dute Internet. Horren barruan sartzen da, halaber, telefono-lineak izatea, batez ere estaldura zelularra izatea eta datuak elektronikoki transmititzeko beste modu batzuk. Azken "Informazioaren Gizartea Neurtzeko Txostena"k zuhurtasunez adierazi zuen lehen aipatutako zelula-datuen estaldura handitzea nabarmena dela; izan ere, "erabiltzaile askok harpidetza ugari dituzte, hazkunde globaleko zifrekin batzuetan, eta horrek hobekuntza txiki bat dakar piramidearen hondoko konektibitate-mailan; kalkulatzen da 450 milioi pertsona oraindik zerbitzu zelularretik kanpo dauden lekuetan bizi direla".

Alde horretatik, Interneterako sarbidearen eta estaldura mugikorraren arteko aldea nabarmen jaitsi zen 2000 eta 2015.urteen artean, non "2015 izan zen Nazio Batuen Milurtekoko Garapen Helburuen (MGH) lorpenetarako epea, 2000.urtean munduko liderrek adostu zutena, eta datu berriek IKTen aurrerapena erakusten dute eta gainerako hutsuneak nabarmentzen dituzte." IKTek forma berri bat hartzen jarraitzen dute, nanoteknologia elektronikako eta IKT gadget-etako bolada berri batean jarrita. Mundu elektroniko modernoko IKTen edizio berriek smartwatchak dituzte, hala nola Apple Watch, Nike+ Doc.Band eta Google TV bezalako telebista adimendunak. Laster iraganeko aro baten parte bihurtuko diren idazmahaiekin eta ordenagailu eramangarriak ordenagailuko metodo hobetsia bihurtzen direnean, IKTek bere horretan jarraituko dute aldatzen ari den mundu honetan.

Informazioaren komunikazio-teknologiek zeregin bat dute gaur egungo gizarte-mugimendu berrietan aniztasun azkarra errazteko. Bruce Bimber-en arabera, Internet "taldeen eraketa- eta ekintza-prozesua azkartzen" ari da, eta pluralismo azeleratu terminoa asmatu zuen fenomeno berri hori azaltzeko. IKTak "gizarte-mugimenduko liderrak ahalbidetzeko eta diktadoreak ahalduntzeko tresnak dira", hain zuzen, gizarte-aldaketa sustatuz. IKTak erabil daitezke arrazoi bati herri-laguntza emateko, Internetek diskurtso politikoa eta zuzeneko esku-hartzeak ahalbidetzen dituelako Estatuko politikarekin, bai eta herritarren kexak gobernuen esku jartzeko modua aldatzeko ere.

Gainera, etxe bateko IKTak bikote barruko indarkeriaren justifikazioak baztertzen dituzten emakumeekin lotuta daude. 2017an argitaratutako azterlan baten arabera, litekeena da “IKTen prozesuak emakumeak bizimodu desberdinen eta emakumeek gizartean eta etxean duten zereginari buruzko nozioen eraginpean jartzea, bereziki kulturalki kontserbadoreak diren eskualdeetan, non genero-itxaropen tradizionalak eta hautemandako alternatibak bat ez datozen”.

IKTak hezkuntzan normaltasunez ezartzeko ekimenak (2017)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IKTak hezkuntzan normaltasunez ezartzeko hainbat ekimen existitzen dira (2017):

Eusko Jaurlaritzaren IKTen alorreko heldutasun-eredua^[6].
Eusko Jaurlaritzaren Sare_Hezkuntza Gelan proiektua.^[7]
Berritzegune Nagusiaren eta Eusko Jaurlaritzaren IrakasDigitala estrategia.^[8]
Ikastolen Elkartearen Eki Proiektua.^[9]
Espainiako Hezkuntza Ministerioaren Tutor en red y Narrativa digital ikastaroa.

Ikus, baita[aldatu | aldatu iturburu kodea]

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

----- Txeloren oharrak -----

Kontuan izan bi erreferentzia sartu ditudala: [1] eta [2] beheko zerrendan. Ez ahazteko, eta ez galtzeko bidean.

Ikusi behar dugu baita ere nola sartu beste erreferentzia hau:

IKTak eta konpetentzia digitalak hezkuntzan

Iruskieta Quintián, Mikel; Maritxalar Anglada, Montse; Arroyo Sagasta, Amaya; Camacho Romero, Abel

UEU, 2019

Agian, Sarrerako paragraforen bat aipatuz zuzenean:

<<Aurkari eta kontrako asko ditu teknologiak oraindik orain hezkuntzan; horrez gain,

oraindik egiteko asko dago eta era anitzeko arazo ugari dakarzkio. Eta hala ere,

azken urteotan izandako teknologiaren garapenak ia guztion eguneroko bizimoduan

era guztietako aldaketak eragin ditu: lanean, aisialdian, hedabideetan, saleroske-

tetan eta komunikazioan, besteak beste. Hezkuntza aldaketa horietatik aparte izan

ez bada ere eta gaur egun irakaspraktika ugarik teknologiaren beharra badu ere,

orain da unea ikuspuntu kritiko batetik teknologiak eta hezkuntzak bat egiteko.

Teknologiak berrikuntza bi egiteko orokorretan ekarri behar dizkio hezkuntzari:

batetik, ikaskuntzan egin beharreko atazak laguntzen edo hobetzen, hots, aurrez

aurreko ikaskuntzako kalitatea hobetzen eta, bestetik, ikaskuntzari balio erantsia

ematen, hau da, testuinguru digitalean zentzu gehiago duten atazak eta metodoak

bultzatzen.

...aztertzea teknologiak hezkuntzan (eta bereziki

euskal hezkuntzan) nola eragin duen (eta nola eragiten ari den) eta horrek lekarzkeen

abantailak eta arriskuak zein diren.

Hori ikuspuntu kritiko batetik egin nahi bada, ezinbestekoa da konpetentzia

digitaletan trebatuta egotea, Europako erreferentzia-markoaren arabera «Digital

competence involves the confident and critical use of Information Society Technology

(IST) for work, leisure and communication». Horretarako, HEZikt graduondokoan

nahi dira jendarte zehatzean (euskal komunitatean) dauden arazoak aztertu (kanpoko

erreferentziei begira) eta horietako zenbait gabezia bete. Izan ere, jendartean dagoen

egoera horrek eragiten du, hala nola hezkuntza formal eta ez-formalean, enpresetan

garatzen diren ikastaroetan edota enpresak euskalduntzeko proiektuetan.

Teknologia digitalek hezkuntzako erronkei erantzuteko modu ugari ekarri

dituzte: inklusioa, ubikotasuna, ikasmaterialen aniztasuna eta moldagarritasuna eta

arreta pertsonalizatua, besteak beste, baita euskal curriculuma inplementatzeko aukera

ere. Horiek guztiak, gure ustez, uztartu egin behar dira gaur egungo hezkuntzan,

euskararen eta euskal komunitatearen ikuspegitik, era batean edo bestean, online

irakaskuntza eta baliabide digitalen bidez.

Teknologiak dituen aukerak aipatzeaz gain, berarekin dakartzan arriskuak ere

kontuan izan behar dira. Eskolan modu kritikoan aplikatzeaz gain, esku-hartzeak

prestatu behar dira eta arazoak sortzean horiek konpontzeko estrategiak garatu behar

dira, batez ere, arrisku-taldeekin. >>

Eta beste honen erreferentzia jarri beharko genuke:

https://www.euskonews.eus/zbk/748/teknologia-testuinguru-digitala-eta-konpetentzia-digitalak-hezkuntzan/ar-0748001002E/

-----

Ea nola txertatu daitekeen catalanez eta espainolez dagoena aurreko paragrafoekin:

[cat]

La formació és un element essencial en el procés d'incorporar les noves tecnologies a les activitats quotidianes, i l'avenç de la Societat de la Informació en vindrà determinat. L'e-learning és el tipus d'ensenyament que es caracteritza per la separació física entre el professor i l'alumne, i que fa servir Internet com a canal de distribució del coneixement i com a mitjà de comunicació. Els continguts d'e-learning estan focalitzats en les àrees tècniques.

Tot això introdueix també el problema de la poca capacitat que té l'escola per a absorbir les noves tecnologies. En aquest sentit, un altre concepte de Noves Tecnologies són les NTAE (Noves Tecnologies Aplicades a l'Educació). L'ús d'aquestes tecnologies, enteses tant com a recursos per a l'ensenyament com mitjà per a l'aprenentatge, com mitjans de comunicació i expressió, i com objecte d'aprenentatge i reflexió (Quintana, 2004).

Entre els beneficis més clars que els mitjans de comunicació aporten a la societat es troben l'accés a la cultura i a l'educació, on els avanços tecnològics i els beneficis que comporta l'era de la comunicació en què vivim llancen un balanç i unes previsions extraordinàriament positives. Tot i així, alguns experts han incidit en què deu existir una relació entre la informació que se subministra i la capacitat d'assimilació de la mateixa per part de les persones. Per això, és convenient una adequada educació en l'ús d'aquests poderosos mitjans.

Tornant a l'educació, aquesta ha de replantejar els seus objectius, metes, pedagogies i didàctiques. Les mateixes forces tecnològiques que faran tan necessari l'aprenentatge, el faran agradable i pràctic. Actualment les escoles, com altres institucions, estan reinventant-se al voltant de les oportunitats obertes per la tecnologia de la informació. Les xarxes educatives virtuals s'estan transformant en les noves unitats bàsiques del sistema educatiu, que inclouen el disseny i la construcció de nous escenaris educatius, l'elaboració d'instruments educatius electrònics i la formació d'educadors especialitzats en l'ensenyança en un nou espai social.

[es] Aparteko atala: hezkuntza zabaldua????? Hemen zerbait aipatu???

Educación[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Esta sección es un extracto de Educación expandida[editar]

https://es.wikipedia.org/wiki/Educaci%C3%B3n_expandida

Educación expandida

El término educación expandida se refiere a una modalidad educativa que combina elementos propios de la educación formal, la enseñanza informal y el uso de las nuevas tecnologías de manera que apuesta por un aprendizaje permanente. Internet permite que la información se pueda extraer y citar de múltiples fuentes, además, las herramientas colaborativas posibilitan que cada persona construya un itinerario formativo a medida, que responda a sus intereses y aptitudes. La premisa sobre la que se basa esta modalidad es que el aprendizaje, la educación, puede generarse en cualquier momento, en cualquier lugar, dentro y fuera de las paredes de las instituciones educativas. El aula ha dejado de ser el espacio exclusivo de distribución y adquisición de conocimientos donde el docente era el poseedor de los saberes que el alumno debía conocer. Internet ha penetrado las paredes escolares y ha invertido la asimetría educativa. La educación no está centrada en las motivaciones del docente de enseñar sino en las motivaciones de los alumnos en aprender.

Esta modalidad educativa, por tanto, está centrada en la motivación de la persona que aprende, con el apoyo de las tecnologías de la información y la comunicación que, utilizadas con propósitos pedagógicos, permiten que los estudiantes puedan ajustar las propuestas de enseñanza a sus propias necesidades, facilitando el aprendizaje autónomo, la experimentación y la investigación. El alumno deja de ser un consumidor pasivo de contenidos, para asumir un rol activo, un protagonista activo que participa, crea, comenta, comparte, un prosumidor.

Frantsesez dauden erreferentziak ere, ikusi behar dugu nola txertatu. Hau da, ea euskaraz aparteko ataletan sartu behar ditugun:

Applications

Dans l'éducation[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Article détaillé : Technologies de l'information et de la communication pour l'enseignement.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Technologies_de_l%27information_et_de_la_communication_pour_l%27enseignement

espaineraz ere badago atal hori:

https://es.wikipedia.org/wiki/Tecnolog%C3%ADas_de_la_informaci%C3%B3n_y_la_comunicaci%C3%B3n_para_la_ense%C3%B1anza

Article détaillé : Espace numérique de travail (éducation).

https://fr.wikipedia.org/wiki/Espace_num%C3%A9rique_de_travail_(%C3%A9ducation)

euskaraz ere badago atal hori:

Ikasteko ingurune birtual

Dans la formation[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Learning management system (enseignement à distance)

https://fr.wikipedia.org/wiki/Learning_management_system

Ikaskuntza Kudeatzeko Sistema

Logiciel de gestion de la formation (formation présentielle et administration)

https://fr.wikipedia.org/wiki/Logiciel_de_gestion_de_la_formation

https://en.wikipedia.org/wiki/Training_management_system

Horiek guztiak ala jadanik euskaraz daudenak <Ikusi baita> atalean gehitu beharko genituzke:

Ikus, baita[aldatu | aldatu iturburu kodea]

-----

Hemendik aurrerako guztia (Afrikako ataleraino): pentsatu behar dugu zer egin, ea merezi duen hemen egotea, ala beste artikulu batean:

Errefuxiatuentzako ikaskuntza mugikorra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Txantiloi:Main