Lankide:Xabieriko/Proba orria
Eurasia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eurasia edo Euroasia1 Europa eta Asia elkartuak barne hartzen dituen eremu geografiko edo kontinente bat definitzen duen terminoa da. Munduko kontinente handiena edo "superkontinente" bat dela esan daiteke, Europa eta Asiako kontinente tradizionalek masa kontinental bakarra osatzen baitute. Eurasia benetako kontinentetzat har daiteke ikuspegi fisiogeografiko, geologiko eta kulturaletik, herrialde askotan indoeuropar eta uraliar hizkuntza-adarrak partekatzen baitituzte.
Batez ere ipar hemisferioan eta ekialdeko hemisferioan dago, eta 52 990 000 km²-ko azalera du, hau da, Lurraren azaleraren % 10.6 eta Lurraren % 36.2. 5.000 milioi pertsona baino gehiago bizi dira bertan, hau da, munduko biztanleriaren % 72,5.
Asia eta Europaren arteko azpibanaketa tradizionalak muga ez oso zehatzak ditu; Ural, Ural ibaia, Kaspiar itsasoa, Kaukasoko mendiak, Itsaso Beltza, Bosforoko estuak, Dardaneloak eta Egeo itsasoa bereizten dituen lerro bat zehazten da eskuarki.
Karl Haushofer geopolitiko alemaniarrak proposatu zuen munduko eskualde hau sozialki eta politikoki bakar batean elkartu beharko litzatekeela, horrela Estatu Batuak edo Erresuma Batua bezalako itsas potentziei aurre egiteko eta banaketa demografiko-sozial-ekonomiko hobea lortzeko, ideia horiek praktikara eraman ez ziren arren.
Geologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eurasiaren mapa geopolitikoa.
Eurasia, batez ere, Euroasiar plakan dago finkatuta. Oraintsuko historia geologikoaren arabera, Zenozoikoaren hasieran sortu zen kontinente gisa, duela 60-55 milioi urte, Laurasia superkontinentea Eurasia eta Ipar Amerikaren artean banatu zenean, Atlantikoa irekiz. Ondoren, Indiako azpikontinenteak superkontinentearen aurka talka egin zuen duela 35 milioi urte Hego Asia eratuz, eta Oligozenoan Arabia Afrikatik banandu zen, Itsaso Gorria kontinenteari gehituz ireki baitzen.
Antropologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Antropologiari dagokionez, Eurasia behar bezala bana daiteke Mendebaldeko Eurasiaren (Ipar Afrika barne) eta Ekialdeko Eurasiaren artean, eta horiek, aldi berean, hainbat eskualdetan banatuta daude, hala nola Europan, Ekialde Hurbilean, Erdialdeko Asian, Asia Ekialdean, Asia Hegoaldean, Asia Hegoaldean eta Siberian, desberdintasun kulturalak, erlijiosoak, historikoak eta linguistikoak baitituzte.
Eurasia kontinente gisa hartzea erlatiboa da; izan ere, Eurafrasia ere erabil liteke, Afrika ere barnean hartuko lukeena. Eurasia kontinente bakar gisa deitu behar delako ustea Ozeania kontinente bat izatearen ideiaren aurka doa, uharteak baino ez direlako, eta plaka tektonikoetan oinarrituta definitzea ere erlatiboa da, horietako hamar baino gehiago baitaude.
Eurasiaren erreferentziak literaturan, zineman, musikan eta bideo-jokoetan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eurasia ere George Orwellen 1984 eleberriko gerra etengabe baina beti lausoetan antagonisten nazionalitate transkontinentaletako bat da.
Eurasia espazio-kolonia baten izena da Mega Man X bideo-joko sortan.
SNES Terranigmaren jokoan, telesaileko pertsonaia nagusiak bost kontinente birjaioarazi behar ditu: Eurasia, Ipar Amerika, Hego Amerika, Afrika eta Australia, analogikoki gure bost kontinenteak aipatuz.
"United States of Eurasia" da Muse talde britainiarraren abesti baten izenburua, The Resistance albumean sartua, eta bertan aipatzen du Estatu Batuak Eurasia gehitzen saiatuko direla bere nagusitasunari eutsi ahal izateko, George Orwellen 1984 eleberriko Eurasiako Estatu Batuei erreferentzia eginez.
Eurasia Avalon power metal talde alemaniarraren estudioko azken CDaren izenburua da.
Miren Ibarguren
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Miren Ibarguren Agudo (Donostia, Gipuzkoa, Espainia, 1980ko maiatzaren 23a) espainiar aktorea da, eta Sonia Valcarcelen interpretazioagatik egin zen ezagun, Telecinco kateak eman zuen Escenas de matrimonio telesailean. Hala ere, ez zen lehen aldia izan telebistan, aurretik ETB1eko Goenkale telesailean Idoiaren papera antzeztu baitzuen. 2008tik 2014ra umorezko telesailean lan egin zuen, baita Telecincon ere (Aida), Soraya Garciari bizia emanez. Ondoren, 2015etik, Yolanda Morcilloren papera egiten du La que se avecina telesailean. 2007ko irailean, aktorea Googlen bilaketarik handiena egin zen Espainian.
Karrera profesionala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Telebista
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Euskal Telebistako Goenkale telesailean Maria Luisa Galardiren neskame gisa hasi zen, eta Euskal Herrian ospetsu egin zuen. Ondoren, Antena 3 A tortas con la vida telesailean Paulari bizia eman zion, eta ekoizpen horretan 23 ataletan parte hartu zuen. Kate pribatu bereko Aquí no hay quien viva telesail arrakastatsuko bi kapitulutan ere agertu zen. Baina bere ospea Escenas de matrimonio telesailean Soniak jokatu zuen paperaren interpretazioarekin iritsi zitzaion, Telecincoren ekoizpena, eta TVEk José Luis Morenok ekoiztutako Noche de fiesta saioaren barruan ematen zuen Matrimoniadas telesail txikiaren luzapen bat da. Miren Ibarguren telesailean sartu zen pertsonaia nagusi gisa Aida-n, Carmen Machi aktorea joan baino lehen (Soraya bere alaba galduaren papera eginez) .2
2014ko uztailean, Telecincoren eta Anclados izeneko Aidaren sortzaileen telesail berriaren fitxa egin zuen. Bertan, Margarita "Marga" Santaella sortu zuen, telesaila inspiratuta dagoen gurutze-ontziaren zuzendaria.
2015eko urrian, Telecincoren La que se avecina telesailaren bederatzigarren denboraldiko aktore nagusiarekin bat egingo zuela iragarri zen, Yolanda Morcillo jostun erakargarriari bizia emateko. Orain arte serieko kide izaten jarraitzen du.
Zinema
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2007an egin zuen jauzi pantaila handira, Emilio Martínez Lázaroren Las trece rosas filmean Joaquina antzeztuz, Espainiako Gerra Zibila amaitu eta gutxira exekutatu zituzten 13 emakumeen benetako istorioan oinarrituta. 2011n ¿Estás ahí? Aurkeztuko du, Javier Daulteren antzezlanean oinarritutako komedia, Roberto Santiagok zuzendua eta Gorka Otxoa protagonista duena.
2017an Netflix.3 plataformako Fe de etarras komediaren protagonista izan zen, Julián López, Javier Cámara eta Gorka Otxoarekin batera.
2019an Carlos Therónen Lo dejo cuando quiera filmeko protagonista izan zen, David Verdaguer, Ernesto Sevilla, Carlos Santos eta Cristina Castañorekin batera.4 Urtebete geroago, zuzendari berarekin Operación Camarón filmean errepikatu zuen, nahiz eta azkenean filma 2021eko ekainean estreinatu zen COVID-19.5aren pandemiagatik. 2021eko abenduan, Dani de la Orden Mamá o llóndaren komediaren protagonista izan zen.
Bizitza pertsonala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2008 eta 2011 artean Aitor Luna aktorearekin harremana izan zuen.
2013tik du harremana Alberto Caballerorekin, La que se avecina filmaren zuzendari eta gidoilariarekin. 2022ko otsailean, bere lehen semearen ama izango dela iragarri zuen sare sozialen bidez.
Filmografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Televisión
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Series
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Año | Título | Cadena | Papel | Notas |
---|---|---|---|---|
2004 - 2005 | Goenkale | ETB1 | Idoia | 168 episodios |
2004 - 2006 | Aquí no hay quien viva | Antena 3 | Chica friki con novio / Abogada | 3 episodios |
2005 - 2006 | A tortas con la vida | Paula | 23 episodios | |
2007 - 2008 | Escenas de matrimonio | Telecinco | Sonia Valcárcel | 270 episodios |
2008 - 2014 | Aída | Soraya García García | 153 episodios | |
2015 | Anclados | Margarita «Marga» Santaella | 8 episodios | |
2016 - presente | La que se avecina | Yolanda «Yoli» Morcillo Carrascosa | 53 episodios | |
2018 | Arde Madrid | Movistar+ | Lucero | 3 episodios |
2021 - presente | Supernormal | Patricia Picón | 6 episodios | |
2022 - presente | Todos mienten | Maite | 5 episodios |
Programas
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Año | Título | Cadena | Papel | Notas |
---|---|---|---|---|
2007; 2010 | Caiga quien caiga | Cuatro | Invitada | 2 programas |
2008 - 2019 | Pasapalabra | Telecinco | Invitada | 27 programas |
2011 - 2015 | El club de la comedia | La Sexta | Invitada | 3 programas |
2015 - 2021 | El hormiguero | Antena 3 | Invitada | 4 programas |
2017 | Mi casa es la tuya | Telecinco | Invitada | 1 programa |
Dani&Flo | Cuatro | Invitada | 1 programa | |
2018 - 2019 | Capítulo 0 | Movistar+ | Actriz | 2 programas |
2018 | La Sexta noche | La Sexta | Invitada | 1 programa |
2019 | Got Talent España | Telecinco | Invitada | 1 programa |
Gran Hermano Dúo | Invitada | 1 programa | ||
Ilustres ignorantes | Movistar+ | Invitada | 1 programa | |
2021 | La resistencia | Invitada | 1 programa | |
La noche D | La 1 | Invitada | 1 programa |
Cine
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Año | Título | Papel | Director | Notas |
---|---|---|---|---|
2007 | Las 13 rosas | Joaquina | Emilio Martínez-Lázaro | Papel secundario |
2009 | Burbuja | Marga | Pedro Casablanc | Cortometraje |
2010 | Una hora más en Canarias | Elena | David Serrano de la Peña | Papel principal |
2011 | ¿Estás ahí? | Ana | Roberto Santiago | Papel principal |
2016 | Kalebegiak | Izaskun | Borja Cobeaga | Segmento de la película |
2017 | Fe de etarras | Ainara | Borja Cobeaga | Papel principal, película para Netflix |
2018 | Robarte una noche | Ana | Fernando Vera | Cortometraje |
2019 | Lo dejo cuando quiera | Anabel | Carlos Therón | Papel principal |
2021 | Operación Camarón | Pepa | Carlos Therón | Papel principal |
Mamá o papá | Flora | Dani de la Orden | Papel principal | |
2022 | El juego de las llaves | Raquel | Vicente Villanueva | Papel principal |