Lankide:Xabieriko/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea
Size of this preview: 732 × 599 pixels. Other resolutions: 293 × 240 pixels | 586 × 480 pixels.
Size of this PNG preview of this SVG file: 550 × 550 pixels. Other resolutions: 240 × 240 pixels | 480 × 480 pixels | 768 × 768 pixels | 1,024 × 1,024 pixels | 2,048 × 2,048 pixels.Original file ‎(SVG file, nominally 550 × 550 pixels, file size: 498 KB)
Original file ‎(800 × 655 pixels, file size: 98 KB, MIME type: image/jpeg)

Eurasia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eurasia edo Euroasia1 Europa eta Asia elkartuak barne hartzen dituen eremu geografiko edo kontinente bat definitzen duen terminoa da. Munduko kontinente handiena edo "superkontinente" bat dela esan daiteke, Europa eta Asiako kontinente tradizionalek masa kontinental bakarra osatzen baitute. Eurasia benetako kontinentetzat har daiteke ikuspegi fisiogeografiko, geologiko eta kulturaletik, herrialde askotan indoeuropar eta uraliar hizkuntza-adarrak partekatzen baitituzte.

Batez ere ipar hemisferioan eta ekialdeko hemisferioan dago, eta 52 990 000 km²-ko azalera du, hau da, Lurraren azaleraren % 10.6 eta Lurraren  % 36.2. 5.000 milioi pertsona baino gehiago bizi dira bertan, hau da, munduko biztanleriaren % 72,5.

Asia eta Europaren arteko azpibanaketa tradizionalak muga ez oso zehatzak ditu; Ural, Ural ibaia, Kaspiar itsasoa, Kaukasoko mendiak, Itsaso Beltza, Bosforoko estuak, Dardaneloak eta Egeo itsasoa bereizten dituen lerro bat zehazten da eskuarki.

Karl Haushofer geopolitiko alemaniarrak proposatu zuen munduko eskualde hau sozialki eta politikoki bakar batean elkartu beharko litzatekeela, horrela Estatu Batuak edo Erresuma Batua bezalako itsas potentziei aurre egiteko eta banaketa demografiko-sozial-ekonomiko hobea lortzeko, ideia horiek praktikara eraman ez ziren arren.

Geologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eurasiaren mapa geopolitikoa.

Eurasia, batez ere, Euroasiar plakan dago finkatuta. Oraintsuko historia geologikoaren arabera, Zenozoikoaren hasieran sortu zen kontinente gisa, duela 60-55 milioi urte, Laurasia superkontinentea Eurasia eta Ipar Amerikaren artean banatu zenean, Atlantikoa irekiz. Ondoren, Indiako azpikontinenteak superkontinentearen aurka talka egin zuen duela 35 milioi urte Hego Asia eratuz, eta Oligozenoan Arabia Afrikatik banandu zen, Itsaso Gorria kontinenteari gehituz ireki baitzen.

Antropologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antropologiari dagokionez, Eurasia behar bezala bana daiteke Mendebaldeko Eurasiaren (Ipar Afrika barne) eta Ekialdeko Eurasiaren artean, eta horiek, aldi berean, hainbat eskualdetan banatuta daude, hala nola Europan, Ekialde Hurbilean, Erdialdeko Asian, Asia Ekialdean, Asia Hegoaldean, Asia Hegoaldean eta Siberian, desberdintasun kulturalak, erlijiosoak, historikoak eta linguistikoak baitituzte.

Eurasia kontinente gisa hartzea erlatiboa da; izan ere, Eurafrasia ere erabil liteke, Afrika ere barnean hartuko lukeena. Eurasia kontinente bakar gisa deitu behar delako ustea Ozeania kontinente bat izatearen ideiaren aurka doa, uharteak baino ez direlako, eta plaka tektonikoetan oinarrituta definitzea ere erlatiboa da, horietako hamar baino gehiago baitaude.

Eurasiaren erreferentziak literaturan, zineman, musikan eta bideo-jokoetan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eurasia ere George Orwellen 1984 eleberriko gerra etengabe baina beti lausoetan antagonisten nazionalitate transkontinentaletako bat da.

Eurasia espazio-kolonia baten izena da Mega Man X bideo-joko sortan.

SNES Terranigmaren jokoan, telesaileko pertsonaia nagusiak bost kontinente birjaioarazi behar ditu: Eurasia, Ipar Amerika, Hego Amerika, Afrika eta Australia, analogikoki gure bost kontinenteak aipatuz.

"United States of Eurasia" da Muse talde britainiarraren abesti baten izenburua, The Resistance albumean sartua, eta bertan aipatzen du Estatu Batuak Eurasia gehitzen saiatuko direla bere nagusitasunari eutsi ahal izateko, George Orwellen 1984 eleberriko Eurasiako Estatu Batuei erreferentzia eginez.

Eurasia Avalon power metal talde alemaniarraren estudioko azken CDaren izenburua da.

Miren Ibarguren[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Miren Ibarguren Agudo (Donostia, Gipuzkoa, Espainia, 1980ko maiatzaren 23a) espainiar aktorea da, eta Sonia Valcarcelen interpretazioagatik egin zen ezagun, Telecinco kateak eman zuen Escenas de matrimonio telesailean. Hala ere, ez zen lehen aldia izan telebistan, aurretik ETB1eko Goenkale telesailean Idoiaren papera antzeztu baitzuen. 2008tik 2014ra umorezko telesailean lan egin zuen, baita Telecincon ere (Aida), Soraya Garciari bizia emanez. Ondoren, 2015etik, Yolanda Morcilloren papera egiten du La que se avecina telesailean. 2007ko irailean, aktorea Googlen bilaketarik handiena egin zen Espainian.

Karrera profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Telebista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Telebistako Goenkale telesailean Maria Luisa Galardiren neskame gisa hasi zen, eta Euskal Herrian ospetsu egin zuen. Ondoren, Antena 3 A tortas con la vida telesailean Paulari bizia eman zion, eta ekoizpen horretan 23 ataletan parte hartu zuen. Kate pribatu bereko Aquí no hay quien viva telesail arrakastatsuko bi kapitulutan ere agertu zen. Baina bere ospea Escenas de matrimonio telesailean Soniak jokatu zuen paperaren interpretazioarekin iritsi zitzaion, Telecincoren ekoizpena, eta TVEk José Luis Morenok ekoiztutako Noche de fiesta saioaren barruan ematen zuen Matrimoniadas telesail txikiaren luzapen bat da. Miren Ibarguren telesailean sartu zen pertsonaia nagusi gisa Aida-n, Carmen Machi aktorea joan baino lehen (Soraya bere alaba galduaren papera eginez) .2

2014ko uztailean, Telecincoren eta Anclados izeneko Aidaren sortzaileen telesail berriaren fitxa egin zuen. Bertan, Margarita "Marga" Santaella sortu zuen, telesaila inspiratuta dagoen gurutze-ontziaren zuzendaria.

2015eko urrian, Telecincoren La que se avecina telesailaren bederatzigarren denboraldiko aktore nagusiarekin bat egingo zuela iragarri zen, Yolanda Morcillo jostun erakargarriari bizia emateko. Orain arte serieko kide izaten jarraitzen du.

Zinema[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007an egin zuen jauzi pantaila handira, Emilio Martínez Lázaroren Las trece rosas filmean Joaquina antzeztuz, Espainiako Gerra Zibila amaitu eta gutxira exekutatu zituzten 13 emakumeen benetako istorioan oinarrituta. 2011n ¿Estás ahí? Aurkeztuko du, Javier Daulteren antzezlanean oinarritutako komedia, Roberto Santiagok zuzendua eta Gorka Otxoa protagonista duena.

2017an Netflix.3 plataformako Fe de etarras komediaren protagonista izan zen, Julián López, Javier Cámara eta Gorka Otxoarekin batera.

2019an Carlos Therónen Lo dejo cuando quiera filmeko protagonista izan zen, David Verdaguer, Ernesto Sevilla, Carlos Santos eta Cristina Castañorekin batera.4 Urtebete geroago, zuzendari berarekin Operación Camarón filmean errepikatu zuen, nahiz eta azkenean filma 2021eko ekainean estreinatu zen COVID-19.5aren pandemiagatik. 2021eko abenduan, Dani de la Orden Mamá o llóndaren komediaren protagonista izan zen.

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2008 eta 2011 artean Aitor Luna aktorearekin harremana izan zuen.

2013tik du harremana Alberto Caballerorekin, La que se avecina filmaren zuzendari eta gidoilariarekin. 2022ko otsailean, bere lehen semearen ama izango dela iragarri zuen sare sozialen bidez.

Filmografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Televisión[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Series[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Año Título Cadena Papel Notas
2004 - 2005 Goenkale ETB1 Idoia 168 episodios
2004 - 2006 Aquí no hay quien viva Antena 3 Chica friki con novio / Abogada 3 episodios
2005 - 2006 A tortas con la vida Paula 23 episodios
2007 - 2008 Escenas de matrimonio Telecinco Sonia Valcárcel 270 episodios
2008 - 2014 Aída Soraya García García 153 episodios
2015 Anclados Margarita «Marga» Santaella 8 episodios
2016 - presente La que se avecina Yolanda «Yoli» Morcillo Carrascosa 53 episodios
2018 Arde Madrid Movistar+ Lucero 3 episodios
2021 - presente Supernormal Patricia Picón 6 episodios
2022 - presente Todos mienten Maite 5 episodios

Programas[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Año Título Cadena Papel Notas
2007; 2010 Caiga quien caiga Cuatro Invitada 2 programas
2008 - 2019 Pasapalabra Telecinco Invitada 27 programas
2011 - 2015 El club de la comedia La Sexta Invitada 3 programas
2015 - 2021 El hormiguero Antena 3 Invitada 4 programas
2017 Mi casa es la tuya Telecinco Invitada 1 programa
Dani&Flo Cuatro Invitada 1 programa
2018 - 2019 Capítulo 0 Movistar+ Actriz 2 programas
2018 La Sexta noche La Sexta Invitada 1 programa
2019 Got Talent España Telecinco Invitada 1 programa
Gran Hermano Dúo Invitada 1 programa
Ilustres ignorantes Movistar+ Invitada 1 programa
2021 La resistencia Invitada 1 programa
La noche D La 1 Invitada 1 programa

Cine[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Año Título Papel Director Notas
2007 Las 13 rosas Joaquina Emilio Martínez-Lázaro Papel secundario
2009 Burbuja Marga Pedro Casablanc Cortometraje
2010 Una hora más en Canarias Elena David Serrano de la Peña Papel principal
2011 ¿Estás ahí? Ana Roberto Santiago Papel principal
2016 Kalebegiak Izaskun Borja Cobeaga Segmento de la película
2017 Fe de etarras Ainara Borja Cobeaga Papel principal, película para Netflix
2018 Robarte una noche Ana Fernando Vera Cortometraje
2019 Lo dejo cuando quiera Anabel Carlos Therón Papel principal
2021 Operación Camarón Pepa Carlos Therón Papel principal
Mamá o papá Flora Dani de la Orden Papel principal
2022 El juego de las llaves Raquel Vicente Villanueva Papel principal