Norbert Wiener
| Norbert Wiener | |||
|---|---|---|---|
 |
|||
|
|||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Columbia (Missouri), 1894ko azaroaren 26a | ||
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
||
| Heriotza | Stockholm, 1964ko martxoaren 18a (69 urte) | ||
| Familia | |||
| Aita | Leo Wiener | ||
| Hezkuntza | |||
| Heziketa | Harvard Unibertsitatea Tufts Unibertsitatea Cornell Unibertsitatea Massachusetts Institute of Technology |
||
| Hezkuntza-maila | Ph.D.a | ||
| Tesi zuzendaria | Josiah Royce | ||
| Doktorego ikaslea(k) | Amar Bose | ||
| Hizkuntzak | ingelesa | ||
| Ikaslea(k) | Amar Bose Shikao Ikehara Norman Levinson Colin Cherry |
||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | matematikaria, autobiografialaria, unibertsitateko irakaslea, psikologoa eta informatikaria | ||
| Enplegatzailea(k) | Harvard Unibertsitatea Massachusetts Institute of Technology |
||
| Jasotako sariak | |||
| Nominazioak |
ikusi
|
||
| Kidetza | Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia | ||
| Sinesmenak eta ideologia | |||
| Erlijioa | agnostizismoa | ||
Norbert Wiener (Columbia, Montana, 1894ko azaroaren 26a - Stockholm, Suedia, 1964ko martxoaren 18a) Estatu Batuetako matematikaria izan zen. A. Rosembluethekin batera zibernetika sortu eta definitu zuen, eta informazio-kontzeptuari oinarri matematikoa eman zion. 14 urte besterik ez zuela graduatu zen Matematikan, eta gerora Biologia ikasten hasi zen Harvarden; konturatu zen baina, laborategian ez zela oso trebea, eta utzi egin zuen karrera. Filosofia ikasten hasi zen, eta 18 urterekin lortu zuen doktoretza, matematika-logikaren gainean egindako tesiarekin. Gerora, informazio selektiboaz eta entropia negatiboaz aritu zen, eta bere lan ezagunena, informazioari buruzko teoria matematikoa, sortu zuen. 1948. urtean Cybernetics: or, Control and Communication in the Animal and the Machine (Zibernetika, edo animaliaren eta makinaren arteko komunikazioa eta kontrola) izeneko obra argitaratu zuen; bertan, kontrol automatikoa duten sistemen printzipioak eta aplikazioak azaldu zituen. Obra horrek eragin handia izan zuen hainbat alorretako zientzialarien artean. Wienerrek gizarte-zientzietan, eta bereziki psikologian, matematika aplikatzeko oinarriak ezarri zituen. Aipagarriak ditu orobat The Human Use of Human Beings (1954) eta Nonlinear Problems in Random Theory (1958).
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
