Sandra Vilardy

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sandra Vilardy

Bizitza
Jaiotza1977 (46/47 urte)
Herrialdea Kolonbia
Lehen hizkuntzagaztelania
Hezkuntza
HeziketaJorge Tadeo Lozano University (en) Itzuli
(1993 - 2000) gradu : Itsas biologia
Madrilgo Unibertsitate Autonomoa
(2005 - 2009) doctorate (en) Itzuli : ekologia
Hizkuntzakgaztelania
ingelesa
portugesa
Jarduerak
Jarduerakzientzialaria, itsas-biologoa, ekintzaile ekologista, irakaslea eta politikaria
Enplegatzailea(k)University of Magdalena (en) Itzuli  (2008ko urtarrilaren 15a -  2019ko ekainaren 30a)
Alexander von Humboldt Biological Resources Research Institute (en) Itzuli  (2013ko maiatzaren 2a -  2014ko uztailaren 30a)
Andes University (en) Itzuli  (2019ko uztailaren 2a -

Twitter: svilardyq Edit the value on Wikidata

Sandra Patricia Vilardy Quiroga (Kolonbia, 1977) kolonbiar zientzialaria, itsas biologoa, ingurumen-biologoa, irakaslea, politikaria eta ekintzaile ekologista da. Ezaguna da Santa Martako (Kolonbiako iparraldea) Zingira Handiko ekosistemen alde egindako lanarengatik. 2015ean El Espectador egunkariak Kolonbiako pertsona garrantzitsuenetakotzat hartu zuen, eta Mujeres en medio ambiente Nazio Batuen Erakundeak (NBE) nabarmendu zituen 29 kolonbiarretako bat da. 2016. urtean Magdalenako Unibertsitateko Oinarrizko Zientzien Fakultateko dekano izendatu zuten.[1] 2022ko abuztuaren 29an Kolonbiako Ingurumen eta Garapen Iraunkorreko Ministerioko Ingurumen Politika eta Normalizazioko Ministrordea izendatu zuten.[2]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sandra[3][4] Vilardy Itsas Biologiako profesionala da (2000), Jorge Tadeo Lozano Unibertsitatean (Kolonbia), eta Ekologia eta Ingurumeneko doktorea (2009) Madrilgo Unibertsitate Autonomoan, Estructura y dinámica de la ecorregión Ciénaga Grande de Santa Marta: una aproximación desde el marco conceptual de los sistemas socio-ecológicos y la resiliencia tesi lanarekin.

2013tik 2014ra, Humboldt Institutuak parte hartu zuen hezeguneak mugatzeko intsumo-proiektuaren zuzendaritzan.[5]

Mangladi-basoak, duna- eta hondartza-ekosistemak, koralezko arrezifeak, itsasoko larreak eta Kolonbiako kostaldeko urmaelak babesten ditu. Zeregin horretan eman du irakaskuntza- eta ikerketa-lana eta ingurumen-aktibismoa.

Sare eta hedabideetan egindako dibulgazio-lanaren zati bat Santa Martako Zingira Handiaren defentsa eta sentsibilizazioan oinarritu da, 460 mila hektareako ekosistema batean, eta Sandra Vilardyk Barranquillako errepidea eraikitzearen ondorioz ingurumen-tragediatzat jotzen duena jasan du. Santa Martako Zingira Handian Magdalena ibaia eta Sierra Nevadan jaiotzen diren beste ibaiadar batzuk isurtzen dira.

“Bidegurutze horiek ekosistema paregabeak eta bereziak osatzen dituzte, funtsezko funtzioak dituztenak. Azpiegitura-obra batek ur geza zingiran sartzea eragiten du, eta, hezegunea denez, sistemaren barruko fluxu hidrikoek funtzionatu behar dute. Biodibertsitatearen imana berehala aldatzen da. Aberastasun handia dago faunan, baina arrisku handian dago”.[6]

Sandra Vilardyk uste du eragile direla ekosistemak, abeltzaintza-, nekazaritza- edo portu-enpresak kontzientzia ekologikorik gabeko turismoa (ez du onartzen itsasoko eta kostaldeko ekosistemen garrantzia, eta estatuak ez duela konpromisorik itsasertzeko erreserba hori babesteko, funtsezkoa baita klima-aldaketaren ondorioak arintzeko).

Santa Martako Ciénaga Granderen panorama

Irakaskuntza eta ikerketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sandra Vilardy irakasle aritu zen Magdalenako Unibertsitatean 2004tik 2019ra, eta 2016tik 2019ra Unibertsitate horretako Oinarrizko Zientzien Fakultateko dekanoa izan zen.[5]

2019ko ekainean, Andeetako Unibertsitateko Administrazio Fakultateko irakasle hasi zen.[4]

Haren ikerketek ekosistemen eraginaren eta giza ongizaterako duten onurarekin dute zerikusia. Ingurumen-zientzietako kontzeptu aurreratuenak eta berritzaileenak Kolonbiako tokiko errealitatean aplikatzea lortu du. Sandra Vilardyk zenbait kontzeptu ezarri ditu, hala nola, sistema sozioekologikoak, erresilientzia, ingurumen-justizia eta ekologia politikoa, Kolonbiako kostaldean aplikatzen direnak. Haren irakaskuntza- eta ikerketa-lanak agerian utzi ditu egitura ekologikoaren eta Kolonbiako gizartearen arteko loturak.[5]

Sandra Vilardyk nazioarteko aldizkari indexatuetan argitaratu ditu bere ikerketak; adibidez, artikulu hauek: La distribución espacial de las masas de agua/Ur-masen banaketa espaziala edo La dimensión funcional de los peces arrecifales/Arrain arrezifalen dimentsio funtzionala[5].

Como vamos Parke nazionalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sandra Vilardy Como vamos Parke Nazionaletako (gaztelaniaz PNCV) zuzendaria da 2020ko ekainaz geroztik. Como Vamos ekimena 2018an sortu zen, Kolonbiako biodibertsitatearen balio estrategikoa onartzeko eta hura zaintzen laguntzeko hamar erakunde zibil baino gehiagok duten interesaren ondorioz. Kolonbian, hegazti-espezie eta anfibio-espezie gehien dituzten inguruak daude: narrastiak, ugaztunak eta landareak.

Hona hemen Parke Nazionalen helburua: Como Vamos Kolonbiako Parke Nazionalen iraupena bermatzeko mekanismoak sortzea, haien kudeaketa eraginkorra izaten laguntzea, eremu horietan bizi direnen giza eskubideak babestea eta Kolonbiako Eremu Babestuen Sistema Nazional ordezkatzaile, parte-hartzaile eta eraginkor batean laguntzea.[7]

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  •  2015ean, El Espectador egunkariak Kolonbiako pertsonarik garrantzitsuenetakotzat hartu zuen.
  • 2018an, NBE Emakumeak erakundeak NBErekin, Ingurumen Fundazioarekin eta Natura Fundazioarekin batera aintzatetsitako Kolonbiako 29 emakumeetako bat izan zen, “Mujeres que cuidan la naturaleza. Relatos de defensoras del ambiente en Colombia” liburua argitaratuta.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. «Tadeísta Sandra Vilardy, una de las 29 colombianas distinguidas por la ONU en medio ambiente» Universidad de Bogotá Jorge Tadeo Lozano.
  2. (Gaztelaniaz) «Una doctora en ecología y un experto en gestión del agua, viceministros de Ambiente» Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible 2022-08-23 (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  3. Asociación Colombiana de Facultades de Ciencias. .
  4. a b «Sandra Vilardy Quiroga | Uniandes» Facultad de Administración | Uniandes.
  5. a b c d Carrizosa Umaña, Julio. (2020-04-13). «Sandra Vilardy, la protectora de Ciénaga Grande» ELESPECTADOR.COM.
  6. «Sandra Vilardy | Ellas inspiran al mundo» www.ellasinspiranalmundo.com.co.
  7. «¿Quienes somos?» Parques Cómo Vamos.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]