Venezuelako ekonomia

Wikipedia, Entziklopedia askea

Venezuelako ekonomia nagusiki lehengaien esportaziora bideratzen da. Venezuelako jarduera ekonomiko nagusia petrolioaren ustiaketa finketa da, erauzketa eta finketa Petróleos de Venezuela enpresa estatalak egiten duelarik.

Petrolioaren lehenbiziko ekoizpena 1875. [1] urtekoa da, Venezuelako Andeetako "La Alquitrana" aziendan izan zen Compañía Petrolia del Táchira- ren eskutik. Bertan, findegi bat eraiki zen eta bertatik kerosenoa eta gasolioa bezalako produktuak lortzen ziren . 1914. urtean Cerro La Estrella de Mene Grande- n Zumaque I putzuaren leherketak (2020ko ekainean oraindik ere ekoizten jarraitzen zuen) [2] eskala handiko petrolio ustiapen komertzialaren hasiera markatu zuen, eta herrialdearen bilakaera aldarazi zuten gertakaria izan zen. 1960an Venezuelaren ekimenaren bitartez, Petrolioa Esportatzen duten Herrialdeen Erakundea (L) sortu zen.

1945ean hasi eta hurrengo 30 urte baino gehiagotan Venezuelako ekonomiak hazkunde handia eta etengabeko garapen ekonomikoa izan zuen. Ondorioz, munduko hainbat lekutatik pertsona askokVenezuelara emigratu zuten 50, 60 eta 70eko hamarkadetan. Jarraian, 1980ko eta 1990eko hamarkadaren zati batean, Venezuelako ekonomia uzkurtu egin zen petrolioaren prezioaren jaitsieraren ondorioz eta inflazioak gora egin zuen urteko %84ko gailurrera iritsi arte 1989an eta %99era 1996an. Hala ere, inflazio-tasa handiak izan arren, Venezuelako ekonomia egonkor mantendu zen eta Latinoamerikako laugarren ekonomia gisa sailkatu zen.

1990eko hamarkadaren hasieran krisia amaitu zenetik, Venezuelako ekonomiak hazkunde makroekonomikoko hamarkada luzea izan zuen, Latinoamerikako gainerako herrialdeen batez bestekoaren gainetik. [3] [4]

Venezuelako Banku Zentralaren arabera, Venezuelak 1998tik 2008ra 325.000 milioi dolar inguru jaso zituen petrolio ekoizpen eta esportazioen bidez [5] eta LPEEren arabera 2018ko azarorako petrolio erauzketa eguneko 1.170.000 upelera jaitsi zen. [6]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1888-1996[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1861eko abuztuaren 22an Venezuelako gobernuarekin sinatutako kontratu soziala, José Antonio Páez jeneralaren diktadurapean sortutako Venezuelako Bankuaren existentzia frogatzen duena.

Petrolio-herrialde bihurtu aurretik, Venezuela nekazaritzan oinarrituriko herrialdea izan zen XIX. eta XX. mendeetan. Venezuelako ekonomiaren ardatza kafearen ekoizpenean zegoen batez ere (horregatik munduko bigarren ekoizle handiena bihurtu zen, Brasilen atzetik). Venezuelak garai hartan esportatzen zituen produktu nagusiak kafea, kakaoa, ganadua, azukrea, papera, tabakoa, balatá, urrea, larruak, lertxun lumak eta kautxua ziren.

Baina hala ere, Venezuelako biztanleko BPGa nabarmen txikiagoa zen Hego Amerikako beste herrialde batzuekin alderatuta ( Argentina, Txile, Uruguai), eta baita ere demografikoki eta geografikoki txikiagoa diren herrialdeekin alderatuta (Peru, Kolonbia, Ekuador eta Bolivia).

1875ean Venezuelako lehen petrolio-hobia aurkitu bazen ere, petrolio ekoizpenak txikia izaten jarraitu zuen 1920. urtera arte behintzat, herrialdeko ekonomian pisu txikia zuelarik.

2001-gaur egun[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kolonbia, Ekuador, Peru eta Venezuelako biztanleko BPG nominalaren konparaketa, azken mendean, «Munduko biztanleria, BPG eta biztanleko BPG, 1-2010 AD» oinarritzat hartuta .

2001ean Barne Produktu Gordinaren edo BPGren hazkundea %3,4koa izan zen. Nazioarteko petrolioaren prezioen igoera nabarmenari esker, 1999an pairatutako atzeralditik ekonomia suspertu egin zen. Hala ere, petroliotik haratagoko beste sektore indartsurik ez izateak, kapital ihes handiak eta petrolioaren prezioen behin-behineko jaitsierak susperraldia handiagoa izatea eragotzi zuten.

2017an, Venezuelak eskualdeko urteko inflaziorik handiena erregistratu zuen hamabigarren urtez jarraian.

2010eko hasieran, Jorge Giordani Finantza ministroak %0,5eko hazkundea kalkulatu zuen, baina hainbat espezialistak %1,7 eta %3ko arteko jaitsiera kalkulatu zituzten.[7] Apirilaren erdialdean, NDFk 2010ean Venezuelak atzeraldian jarraituko zuela kalkulatu zuen %2,6ko jaitsierarekin. [8]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Travieso. (7 de marzo de 2018). «135 años de producción petrolera» Correo del Orinoco.
  2. ↑ Iglesias. (16 de junio de 2014). «El 31 de julio se hará la celebración del centenario|A 100 años de su descubrimiento el Zumaque I continúa activo» Correo del Orinoco.
  3. ↑ Venezuela tiene 10 años de crecimiento sucesivo. .
  4. ↑ Los países que más crecieron en los últimos diez años. .
  5. ↑ "Ingresos Petroleros de Venezuela desde 1999 hasta 2008." Centro de Investigaciones Económicas. 21 de junio de 2008
  6. ↑ «OPEP revela que la producción de crudo venezolano continúa en caída» Sputnik (agencia de noticias) 13 de noviembre de 2018.
  7. ↑ Schneyer, Joshua. (9 de marzo de 2010). Crisis eléctrica aleja recuperación económica Venezuela. Reuters.
  8. ↑ Agencia EFE. (21 de abril de 2010). El FMI prevé una recuperación económica "robusta" en Latinoamérica. Google News.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Venezuelako_ekonomia&oldid=9391547"(e)tik eskuratuta