Alfabeto ziriliko

Zirilikoa alfabeto mota bat da, grezierako alfabetoan oinarritua eta, batez ere errusiera eta beste hainbat hizkuntzetan erabilia, gehien bat Europa ekialdeko edo antzinako SESBen influentzia eremuan.

Hizkuntzak

Berde ilunez: Alfabeto Zirilikoa erabiltzen duten herrialdeak
Berde argiz: alfabeto zirilikoa beste alfabeto batekin batera erabiltzen den herrialdeak

Alfabeto hau erabiltzen duten hizkuntza batzuk hauek dira: abjasoa, azeria, bielorrusiera, bulgariera, errusiera, kazakoa, komia, mazedoniera, moldaviera, mongola, serbiera, tartaroa, tayika, turkomanoa, ukrainera, uzbekiera, yakutoa eta beste batzuk.

Historia laburra

X. mendean asmatu zuen Bizantziar Inperioko misiolari batek Bulgarian, ziurrenik Ohrideko San Klementek. Alfabeto hau alfabeto glagolitikoan dago oinarriturik, Zirilo eta Metodio santuek asmatua, Bizantziar Inperioko misiloariak Biblia herri eslaviarrei itzultzeko IX mendean. Biblia honen hizkuntza eslaviar eklesiastiko zaharra da, Tesalonikan ikasi zuten dialekto eslaviar batean oinarritua. Hizkuntza hau Eliza ortodoxo errusiarrak erabili zuen IX eta XII. mendeetan. XIV. mendean eslaviar eklesiastikoa azaltzen da, gaur egun erabilia. Gaur egungo alfabetoa 1708an datza eta 1918 erreforma bat jasan zuen, 4 letra ezabatu zirenean.

Letrak eta ahoskera

Alfabeto zirilikoa

Larria Xehea Izena Hotsa А а A /a/ Б б Be /b/ В в Ve /v/ frantsesez ville bezala Г г Ge /g/ euskaraz gero bezala Д д De /d/ Е е Ye /je/ Ё ё Yo /jo/ Ж ж Je /ʒ/ mendebaldeko bizkaieraz jakin bezala edo frantsesez jupe bezala И и i /i/ Й й I laburra /j/ euskaraz bai bezala К к Ka /k/ Л л El /l/ М м Em /m/ Н н En /n/ О о O /o/ П п Pe /p/ Р р Er /r/ euskaraz gorri bezala С с Es /s/ Т т Te /t/ У у U /u/ euskaraz zu bezala ф Ф Ef /f/ Х х Kha /x/ gipuzkeraz jan bezala Ц ц Tze /ts/ euskaraz hitz bezala Ч ч Txe /tʃ/ euskaraz etxe bezala Ш ш Xa /ʃ/ euskaraz goxo bezala Щ щ Xtxa /ʃtʃ/ Ъ ъ Ikur gogorra ez-bustidura adierazten du Ы ы Yery /ɨ/ Ь ь Ikur leuna /ʲ/ bustidura adierazten du Э э E /ɛ/ Ю ю Yu /ju/ euskaraz Loiu bezala Я я Ya /ja/ gipuzkeraz ogiya bezala

Kanpo loturak

Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Alfabeto ziriliko

• (Euskaraz) Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema, Euskaltzaindiaren 156. araua.
• (Ingelesez) "Cyrillic" Unicode kode taulak (PDF)
• (Ingelesez) "Cyrillic Supplement" Unicode kode taulak (PDF)