Antoñita La Singla
| Antoñita La Singla | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Bartzelona, 1948 (75/76 urte) |
| Herrialdea |  Katalunia |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | dantzaria |
  | |
Antonia Singla Contreras, ezagunagoa Antoñita “La Singla” ezizenaz edo La Singla izen hutsaz (Bartzelona, Katalunia, 1948 ) bartzelonar flamenko-dantzari ijitoa eta aktorea da.[1]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotza eta haurtzaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1948an jaio zen Bartzelonako Somorrostro de la Barceloneta auzoan. Hala ere, berak beti argitu izan du aitona-amonak Rosellón eta Perpinyàko ijito frantziarrak zirela. Jaio eta egun gutxira, min handia izaten hasi omen zen. Amak hainbat medikutara eraman zuen eta, nahiz eta inork ezin izan zuen zehatz-mehatz baieztatu, itxuraz, meningitis larria izan zuen. Nolanahi ere, bizitzako lehen hilabeteetan izan zituen minen ondorioz, neskatoa gor geratu zen.[2]
Hala ere, bere amak, Rosak, beste 17 seme-alabaren ardura zuenak, alabaren alde borrokatzea erabaki zuen, eta kontsulta mediko askotara eraman ondoren, denak bat zetozen diagnostikoan: neskatila gorra zen. Horietako batek baino ez zion eman erantzun itxaropentsu eta pozgarria: Ramos doktoreak. Hark esan zion haurrak noizbait hitz egiteko aukera urruna bazuen, 7 edo 8 urtetik aurrera izango zela, bestela, erabateko eta behin betiko itxaropena galdu beharko zuela. Hain zuzen, 8 urte zituela, Antoñitak Somorrostroko bizilagunen harridurarako hitz egin zuen, eta haiek “la múa”-ren motearekin ezagutzen zuten. Modu anekdotikoan esaten da bere lehen hitza ama izan zela. Era berean, Antoñitak, txikitatik, gitarraren notak bibrazioen bidez sentitzen zituen eta hitzak ere jasotzen zituen. Lehen urrats handi horren ondoren, bere lehen hitza esan ondoren, beste askok jarraitu zioten, beti ere ausardia handiz, isiltasunean igaro zituen urte horiek guztiak berreskuratu behar baitzituen.
La Singla hazi ahala, runbak, fandangoak, buleriak eta, oro har, flamenkoa maisutza handiz dantzatzen ikasi zuen.[3] Horrexegatik esan izan da Carmen Amayaren oinordekoa zela.
Dantzaria gero eta ezagunagoa egin ahala, dantzan egiteko gaitasun liluragarria nabarmendu zuen, kontuan hartuta entzumen-gaitasun txikia zuela eta jaio eta urte batzuetara arte ez zela garatzen hasi. Flamenko-dantzaria bere talentua garatzeko gai izan zen, bere egin baitzuen amaren palmondoen konpasa. Yalek berak esan zuen moduan:
“Nork hitz egiten du dantza ortodoxoaz, erritmo eta koadratura bateko kanonei doituez? Singla alaitasunetik asmatzen ari zen dantza. Bere takoiek tablaoa jotzen zuten, alarde larrietan bezala. Bat-batean gosearen mamua eta isiltasunez betetako haurtzaroa uxatu nahi balitu bezala”.
Kontua da La Singla dantzan hasi zela ama txaloak jotzen ikusi zuenean, konpasa bereganatuz eta bereziki deigarria den eta sentimenduz betetako dantza bihurtuz.
Esan da 16 urte bete arte ez zuela arintasunez hitz egin, eta beti izan duela bere haur-izaera. Hala ere, horrek ez zuen eragotzi entzule guztiak liluratzea, ez dantzarekin, ez ahaleginarekin. Jakina da 1968an, egoera fisikoa asko hobetu zela.[3]
Ibilbide profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Antoñita La Singla 12 urte zituela hasi zen dantzan Bartzelonako taberna batzuetan. Dantza menderatzeak gorenera eraman zuen, eta Parisko Olympian, Berlinen eta Stuttgarten jardun zuen, besteak beste. Oso datu interesgarria da eszenatoki batera igotzean prakak eramateagatik eta bere mugimenduen dramatismoagatik ezagutzen zutela.
1960an, bere ibilbide profesionala gorenera eraman zuen, Festival Flamenco Gitano talde-proiektuan parte hartu baitzuen. Besteak beste, Paco de Lucíak, Camarón de la Islak eta El Faraónek parte hartu zuten.[4] Blues eta Gospel jaialdien antolatzaile alemaniar batzuek egin zuten ekitaldia. Flamenkoan inbertitzea erabaki zuten eta 1965ean argia ikusi zuten, geroago telebistako programa askotan parte hartuz. Gainera, Flamenco Gitano jaialdia Europan eta Ameriketan zehar ibili zen. Lehena Alemaniako hiriburuan izan zen. Aipatzekoa da La Singla ezagunagoa izan zela nazioartean Espainian baino.
1963an Los Tarantos filmean parte hartu zuen aktore eta dantzari gisa, Francisco Rovira-Beletak zuzendua eta Alfredo Mañasek gidatua. Alfredo Mañasen beraren antzezlan batean oinarrituta dago filma, eta Bartzelonako bi ijito-familiaren arteko borroka basatiaren kronika kontatzen du: “Los Tarantos” eta “Los Zorongos”. Ezkontza batean, Rafael Tarantoak, Juana La Zoronga, ezagutu zuen. Festaren magiaz inguratuta zeuden bi gazteek odol-itun batekin elkarrekiko betiko maitasunari zin egin zioten. Maitasun-gau baten ondoren, bi familia aurkarietako kideak zirela konturatu ziren etsipenez. Rafaelen amak, Juanaren dantzaren sorginkeriak limurtuta, urtetako gorrotoa gainditu zuen, baina Juanaren aitak ez zuen lotura onartu nahi izan. Ikus daitekeenez, William Shakespeare autore britainiar ezagunaren “Romeo eta Julieta” lanaren bertsio «ijitoa» zen.
Antoñita La Singlak ‘Sole’ rola hartu zuen film luze horretan, Sara Lezana, Daniel Martín, Antonio Gades, Antonio Prieto, José Manuel Martín, Margarita Lozano eta Juan Manuel Sorianorekin batera. Gainera, La Singla filmaren filmazioari esker, Carmen Amaya ezagutu zuen, zeinekin alderatu egiten zuten. Hain zuzen, Antoñita bere oinordeko duina zela esatera iritsi zen, flamenko-dantzari hori ere Bartzelonakoa baitzen, eta La Singlak harengandik asko ikasi baitzuen.
Los tarantos filma ingelesezkoa ez zen film onenaren Hollywoodeko Oscar sarirako izendatu zuten. Dani Martín errepartoko aktore berrientzako “Antonio Barbero” saria irabazi zuen, eta CEC (Círculo de Escritores Cinematografía) domina lortu zuen 1963an.La Singlaren ibilbide profesionala laburra izan zen arren, ukaezina da harrigarria izan zela, bere jatorria eta izaera kontuan hartuta.
Gaur egun, Somorrostroko auzuneko dokumental bat bezala geratu da filma; hala ere, zinemaren eta antzerkiaren hainbat bertsio egin dira, baita musikal bat ere, Emilio Hernández dramaturgoak Chicueloren eta Tomatitoren musikaren erritmoan idatzi eta zuzendutako lehen ijito-musikala.
Antoñita La Singlaren ibilbideko beste une garrantzitsu bat Los Califas-en izan zen. Los Califas «Club flamenco» bat zen, 1964ko abenduaren 25ean jendearentzat ireki zena, eta 1965eko urriaren 15ean inauguratu zen tablao flamenkoa. Jabeek Antonio Fernández ordezkari artistikoaren bidez izan zuten La Singlari buruz; hark zioen La Singlak Salvador Dalí handiaren —eta haren emazte Gala Dalíren— bedeinkazioa zuela, eta Vicente Escuderoren —garai guztietako dantzaririk onenaren— laguntza zuela. Azken horrek Carmen Amaya jenialaren irudia zela gaineratu zuen. Egun gutxira, Madrilen zegoen, Los Califas-en debutatzeko prest.[5]
Kontatzen dutenez, aitaren eskutik agertu zen, ume itxuraz baina nortasun handiz. Ez zuen gitarristarik ekarri, eta klub berean Pepín Salazar profesionalari, aurreko egunen bateanere lagun izan zuenari, esleitu zioten .
Bistan denez, ez zen erraza “La Singla”-rekin batera aritzea; izan ere, entzuterik ez zuenez eta hizketa ere bere osotasunean ez zuenez, senaz dantzatzen zuen, ezbaitzuen gitarra edo kantaria entzuten. Esaten zen bera bere airera zihoala eta besteek jarraitu behar ziotela batasun-sentsazioa emateko.
Horrek guztiak ikusmin handia sortu zuen, eta Los Califas flamenko-klubeko aretoa etxeko profesionalez bete zen. Asko espero zen harengandik, eta La Singlak itxaropen guztiak gainditu zituen.[5]
Zahartzaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2017ko apirilaren 17an Juan José Singla Contreras artistaren nebetako batek eta Santiago Parra haren bazkideak, La Singla izeneko tablao flamenkoa inauguratu zuten Bartzelonan, eta omenaldi zuzen eta merezia egin zioten tablaoari haren izena jarrita.[6] Ia milioi bat euroko inbertsio ekonomikoa egin zen. Lokala Marina kaleko 181. zenbakian dago, La Monumental zezen-plazaren parean, eta 30 urtean hirian irekitzen den lehen flamenko-establezimendua da.[7]
“Lokal hori Autoak garbitzeko estazio bat izan zen 50 urtez. Gero denbora luzez egon zen bertan behera. Diru asko kostatu zaigu, eta bi urte behar izan ditugu konpontzeko”, azaldu zuten kolaboratzaileek.
Gaur egun, La Singla Santa Coloma de Grameneten bizi da, tablaoetatik urrun.[7] Han, artistak bizimodu lasaia du bilobekin.
Familia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ez da familiako artista bakarra, bere neba Juan José Singla Contreras gitarrista baita eta beste bi ahizpa, La Damiana eta La Morita izenekoak, dantzariak. Era berean, La Singlaren iloba bat, Joaquín Gómez, El Duende izenez ezagunagoa, kantaria da.
Aintzatespena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2017ko apirilaren 17an Bartzelonan La Singla izeneko tablao flamenkoa inauguratu zuten Juan José Singla Contreras artistaren neba gitarristak eta Santiago Parrak.[6]
- 2023an La Singla film dokumentala egin zen. Paloma Zapatak zuzendu zuen eta Helena Kaittanik interpretatu zuen La Singla. 2024ko urtarrilaren 26an Madrilgo Vistalegre jauregian film-dokumetak horrek Feroz Sarien XI. edizioan Ez-fikziozko Feroz Arrebato saria jaso zuen, Espainiako Zinemako Informatzaileen Elkarteak (AICE) emana.[8][9][10][11]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) Leblon, Bernard. (2003). Gypsies and Flamenco: The Emergence of the Art of Flamenco in Andalusia. Univ of Hertfordshire Press ISBN 978-1-902806-05-1. (Noiz kontsultatua: 2023-02-01).
- ↑ ANTOÑITA LA SINGLA. .
- ↑ a b Medicine Babe, Maverick. (30 de octubre de 2012). La Singla Antonita's miraculous story. .
- ↑ Lobatón, Fermín. (7 de enero de 2016). El primer Festival Flamenco Gitano. .
- ↑ a b Banegas, Paco. (4 de abril de 2018). ANTOÑITA LA SINGLA. .
- ↑ a b Jorro, Ignasi. (8 de marzo de 2017). El nuevo templo del flamenco en la Cataluña del 'procés'. .
- ↑ a b Merino, Olga. (17 de marzo de 2017). Del Somorrostro a l'Olympia. .
- ↑ (Gaztelaniaz) «Premiados de los Premios Feroz 2024» Europa Press Fotos (Noiz kontsultatua: 2024-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Nast, Condé. (2024-02-05). «‘La Singla’, el documental que recupera al icono del flamenco que no pudo ser… pero será» Vogue España (Noiz kontsultatua: 2024-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La Singla taconea con poderío y autenticidad en los Premios Feroz» filmAnd 2024-01-31 (Noiz kontsultatua: 2024-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Velasco, Juan. (2024-01-27). «La Singla, protagonizada por Helena Kaittani, Mejor Documental en los Premios Feroz» Cordópolis (Noiz kontsultatua: 2024-02-09).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q47542430