Caridea: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

20:35, 3 urtarrila 2011ko berrikusketa

Taxotaula bat irakurtzeko era

Izkira

Sailkapen zientifikoa

Erreinua:	Animalia
Filuma:	Arthropoda
Azpifiluma:	Crustacea
Klasea:	Malacostraca
Ordena:	Decapoda
Azpiordena:	Pleocyemata
Infraordena:	Caridea Dana, 1852

Superfamiliak

Alpheoidea Rafinesque, 1815
Atyoidea De Haan, 1849
Bresilioidea Calman, 1896
Campylonotoidea Sollaud, 1913
Crangonoidea Haworth, 1825
Galatheacaridoidea Vereshchaka, 1997
Nematocarcinoidea Smith, 1884
Oplophoroidea Dana, 1852
Palaemonoidea Rafinesque, 1815
Pandaloidea Haworth, 1825
Pasiphaeoidea Dana, 1852
Physetocaridoidea Chace, 1940a
Procaridoidea Chace & Manning, 1972
Processoidea Ortmann, 1896
Psalidopodoidea Wood-Mason, 1892
Stylodactyloidea Bate, 1888

Izkirak dekapodo igerilariak dira, Caridea azpiordenan sailkatuak. Hala ere, Dendrobranchiata azpiordenakoak ere izkira izena har dezakete.

Izkirak elikagai garrantzitsuak dira animalia handiagoentzako, arrain eta baleentzako. Espezie ugari sukaldaritzan oso estimatuak dira.

Ezaugarriak

Decapoda ordenako talde ugariena da. Hirugarren pereiopodo pareak (oinak) ez du haginik, Stenopodidea infraordenako espezieetatik desberdinduz.

Mundu osoan bizi dira, ur gazi eta gezatan. Izkira helduak ura iragaziz bizi dira, itsas edo ibai hondotik hurbil. Sardatan bizi daitezke eta atzeraka laster igeri egiteko ahalmena dute.

Kontsumoa

Beste itsaskiak bezala, izkirek kaltzio, iodo eta proteina ugari dute, baino balio energetiko gutxi. Izkirez osatutako otordu bat kolesterol iturri garrantzitsua da, 122 mg - 251 mg artean 100 gramoko, prestaketa motaren arabera^[1].

Hala ere, izkirak eta beste itsaski ugari alergia eragile ohikoenak dira^[2]. Gainera, ez dira kosher eta, horregatik, judutar sukaldaritzan debekatuak daude. Hala ere, halal izan daitezke eta, hortaz, musulman sukaldaritzan baimenduak.

Arrantza

Ondoko taulak munduko izkira arrantza azaltzen du, milioi tonatan:^[3]

Urtea	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005
Milioi tona	3.03	3.09	2.96	2.97	3.55	3.54	3.42

Espezieak

Hauek dira sukaldaritzan erabilitako ohiko espezieak:

Izkira handia (Palaemon serratus)
Izkira zuria (Crangon crangon)
Pandalus borealis
Penaeus setiferus

Erreferentziak

Kanpo loturak

Izkira burruntziak egiteko errezeta (Berria)

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Caridea

[1] Cholesterol Content in Seafoods. .

[2] Common Food Allergens. .

[3] State of the World Fisheries and Aquaculture 2006. ISBN 978-92-5-105568-7..

[1]

[2]

[3]

@@ 15. lerroa: / 15. lerroa: @@
 | azpibanaketa maila = Superfamiliak
 | mailaren azpibanaketa =
-*[[Alpheoidea]] <small>Rafinesque, 1815</small>
+* [[Alpheoidea]] <small>Rafinesque, 1815</small>
-*[[Atyidae|Atyoidea]] <small>De Haan, 1849</small>
+* [[Atyidae|Atyoidea]] <small>De Haan, 1849</small>
-*[[Bresilioidea]] <small>Calman, 1896</small>
+* [[Bresilioidea]] <small>Calman, 1896</small>
-*[[Campylonotoidea]] <small>Sollaud, 1913</small>
+* [[Campylonotoidea]] <small>Sollaud, 1913</small>
-*[[Crangonoidea]] <small>Haworth, 1825</small>
+* [[Crangonoidea]] <small>Haworth, 1825</small>
-*[[Galatheacaridoidea]] <small>Vereshchaka, 1997</small>
+* [[Galatheacaridoidea]] <small>Vereshchaka, 1997</small>
-*[[Nematocarcinoidea]] <small>Smith, 1884</small>
+* [[Nematocarcinoidea]] <small>Smith, 1884</small>
-*[[Oplophoridae|Oplophoroidea]] <small>Dana, 1852</small>
+* [[Oplophoridae|Oplophoroidea]] <small>Dana, 1852</small>
-*[[Palaemonoidea]] <small>Rafinesque, 1815</small>
+* [[Palaemonoidea]] <small>Rafinesque, 1815</small>
-*[[Pandaloidea]] <small>Haworth, 1825</small>
+* [[Pandaloidea]] <small>Haworth, 1825</small>
-*[[Pasiphaeidae|Pasiphaeoidea]] <small>Dana, 1852</small>
+* [[Pasiphaeidae|Pasiphaeoidea]] <small>Dana, 1852</small>
-*[[Physetocaris|Physetocaridoidea]] <small>Chace, 1940a</small>
+* [[Physetocaris|Physetocaridoidea]] <small>Chace, 1940a</small>
-*[[Procaridoidea]] <small>Chace & Manning, 1972</small>
+* [[Procaridoidea]] <small>Chace & Manning, 1972</small>
-*[[Processoidea]] <small>Ortmann, 1896</small>
+* [[Processoidea]] <small>Ortmann, 1896</small>
-*[[Psalidopus|Psalidopodoidea]] <small>Wood-Mason, 1892</small>
+* [[Psalidopus|Psalidopodoidea]] <small>Wood-Mason, 1892</small>
-*[[Stylodactylidae|Stylodactyloidea]] <small>Bate, 1888</small>
+* [[Stylodactylidae|Stylodactyloidea]] <small>Bate, 1888</small>
 }}
 '''Izkirak''' [[dekapodo]] igerilariak dira, ''Caridea'' azpiordenan sailkatuak. Hala ere, ''[[Dendrobranchiata]]'' azpiordenakoak ere ''izkira'' izena har dezakete.
@@ 36. lerroa: / 36. lerroa: @@
 Izkirak elikagai garrantzitsuak dira animalia handiagoentzako, [[arrain]] eta [[balea|baleentzako]]. Espezie ugari sukaldaritzan oso estimatuak dira.
-==Ezaugarriak==
+== Ezaugarriak ==
 Decapoda ordenako talde ugariena da. Hirugarren pereiopodo pareak (oinak) ez du haginik, [[Stenopodidea]] infraordenako espezieetatik desberdinduz.
@@ 42. lerroa: / 42. lerroa: @@
 Mundu osoan bizi dira, ur [[gazi]] eta [[geza]]tan. Izkira helduak ura iragaziz bizi dira, itsas edo ibai hondotik hurbil. Sardatan bizi daitezke eta atzeraka laster igeri egiteko ahalmena dute.
-==Kontsumoa==
+== Kontsumoa ==
 Beste [[itsaski]]ak bezala, izkirek [[kaltzio]], [[iodo]] eta [[proteina]] ugari dute, baino balio energetiko gutxi. Izkirez osatutako otordu bat [[kolesterol]] iturri garrantzitsua da, 122&nbsp;[[miligramo|mg]] - 251&nbsp;mg artean 100&nbsp;[[gramo]]ko, prestaketa motaren arabera<ref>{{erreferentzia|url=http://www.dietaryfiberfood.com/cholesterol-shrimp.php |izenburua=Cholesterol Content in Seafoods |sarreradata=2007-1-7}}</ref>.
@@ 48. lerroa: / 48. lerroa: @@
 Hala ere, izkirak eta beste itsaski ugari [[alergia]] eragile ohikoenak dira<ref>{{erreferentzia| izenburua = Common Food Allergens | url = http://www.foodallergy.org/allergens/index.html | argitaratzailea = Food Allergy & Anaphylaxis Network | sarreradata = 2007-06-24}}</ref>. Gainera, ez dira ''[[kosher]]'' eta, horregatik, [[judu]]tar sukaldaritzan debekatuak daude. Hala ere, ''[[halal]]'' izan daitezke eta, hortaz, [[musulman]] sukaldaritzan baimenduak.
-===Arrantza===
+=== Arrantza ===
 Ondoko taulak munduko izkira arrantza azaltzen du, milioi [[tona]]tan:<ref>{{erreferentzia|argitaratzailea=[[Food and Agriculture Organization|FAO]] |urtea=2007 |url=http://www.fao.org/docrep/009/A0699e/A0699e00.htm |izenburua=State of the World Fisheries and Aquaculture 2006 |isbn=978-92-5-105568-7}}</ref>
@@ 72. lerroa: / 72. lerroa: @@
 |}
-==Espezieak==
+== Espezieak ==
 Hauek dira sukaldaritzan erabilitako ohiko espezieak:
-*[[Izkira handi]]a (''Palaemon serratus'')
+* [[Izkira handi]]a (''Palaemon serratus'')
-*[[Izkira zuri]]a (''Crangon crangon'')
+* [[Izkira zuri]]a (''Crangon crangon'')
-*''Pandalus borealis''
+* ''Pandalus borealis''
-*''Penaeus setiferus''
+* ''Penaeus setiferus''
-==Erreferentziak==
+== Erreferentziak ==
 {{erreferentzia zerrenda}}
-==Kanpo loturak==
+== Kanpo loturak ==
-*[http://paperekoa.berria.info/plaza/2009-05-16/053/004/izkira_burruntziak.htm Izkira burruntziak] egiteko errezeta (Berria)
+* [http://paperekoa.berria.info/plaza/2009-05-16/053/004/izkira_burruntziak.htm Izkira burruntziak] egiteko errezeta (Berria)
 {{commons|Category:Caridea}}
@@ 91. lerroa: / 91. lerroa: @@
 [[Kategoria:Caridea]]
 [[Kategoria:Euskal Herriko itsas krustazeoak]]
 [[ar:روبيان]]