Francesc Macià: berrikuspenen arteko aldeak

Francesc Macià
	; Irudi gehiago
; Espainiako Errepublikako Gorteetako diputatua
; 122. Kataluniako Generalitateko presidentea
; Kataluniako Parlamentuko biltzarkidea
; Espainiako Errepublikako Gorteetako diputatua
; Espainiako Errepublikako Gorteetako diputatua
; 1. Kataluniako Ezker Errepublikarreko lehendakaria
; Gorteetako diputatua
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Francesc Macià i Llussà
Jaiotza	Vilanova i la Geltrú, 1859ko irailaren 21a
Herrialdea	Katalunia
Heriotza	Bartzelona, 1933ko abenduaren 25a (74 urte)
Hobiratze lekua	Montjuïceko hilerria
Heriotza modua	berezko heriotza: apendizitisa
Familia
Ezkontidea(k)	Eugènia Lamarca i de Mier (en)
Seme-alabak	ikusi Josefina Macià i Lamarca (en) ; Q113551823 ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania; katalana
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta militarra
Lantokia(k)	Madril eta Bartzelona
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Espainiako Indar Armatuak
Gradua	teniente koronel
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Estat Català; Kataluniako Ezker Errepublikanoa

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

13:37, 25 abendua 2019ko berrikusketa

Francesc Macià i Llussà (Vilanova i la Geltrú, Katalunia, 1859ko irailaren 21a - Bartzelona, 1933ko abenduaren 25a) ideologia errepublikarra eta independentista zuen politikari eta militar katalandarra izan zen. Kataluniako Generalitateko 122. presidenta (lehendakaria) eta Estat Catalá (Estatu Katalandarra) eta Esquerra Republicana de Catalunya (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdi politikoen sortzailetako bat. Azken horretan Lluís Companys i Jover-rek ordezkatu zuen. Bere bizitzaren amaieran "L'Avi" ("Aitona") ezizenez ezaguna zen herri xehearen artean.

Bizitza

Hamabost urterekin Espainiako armadaren Guadalajarako Ingenieri Militarren Akademian sartu zen. Handik sei hilabetera hezkuntza ikastaroa bukatu eta Madrilgo telegrafia sailera bidali zuten teniente. Sevillara ere bidali zuten kapitain mailarekin, eta gero Lleidara; berttan koronel mailara iritsi zen.

Eugenia Lamarcarekin ezkondu zen, lleidatar lurjabe batzuen alaba zena.

Halere, armada espainiletik atera beharrean suertatu zen, 1905an 'La Veu de Catalunya ("Katalunia Zaharra") aldizkariari ofizial espainiar batzuek egindako erasoa gaitzetsi ostean. (Aldizkaria moldatzen zen inprimategia erasotu zuten, han Katalunian zeuden espainiar ofizialei buruzko karikatura bat marraztu baitzuten eta espainiar ofizialek iseka moduan hartu zuten. Militar hauen erasoaren aurkako neurriak hartu beharrean, arrazoi eman zitzaien eta karikaturaren egileak epaitegi militar batek epaitu zituen).

Moskura joan zen bertako agintari komunisten laguntza bila, baina bidaia porrota izan zen; hortaz, bere indarrekin jokatzea besterik ez zuen izan eta barneraldi militar bat antolatu zuen Kataluniaruntz. 1922an Estat Català (Estatu Katalandarra) alderdi politikoa sortu zuen, 1931n Esquerra Republicana de Catalunya (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdiarekin batuko zena, barnean autonomia bat gozatuaz. 1926an Estat Catalàk Prats de Mollóko Konplotaren saiakera egin zuen Primo de Riveraren diktaduraren aurka, Prats-de-Mollo-la-Prestetik («Prats de Mollóko Konplota» zeritzona), Frantzian. Saiakera hau Frantziako Gendarmeri Nazionalak galerazi zuen, baina Katalunian ospe handia irabazteko aukera zoragarria eman zion. Konplota erabat galerazita, Francesc Macià atxilotua eta Belgikara atzerriratua izan zen. Bruselan zenbait hilabetez bizi ondoren, Argentinan klandestinoki sartu zen, han urte erdi baino gehiagoz bizitu zelarik. Habanan Partido Separatista Revolucionario de Cataluña edo Kataluniako Alderdi Iraultzaile Separatista sortu zuen, bere presidentea izan zelarik eta lehendabizikoz Katalandar Errepublika bat hedatzeko aukera bat aztertu zuen (1928ko iraila-urria). Primo de Rivera jeneralaren erorketa ondoren(1930 urtarrila), azkenik Macià Kataluniara itzultzen da 1931ko otsailaren 22an. Espainiar Gorteetako diputatu aukeratzen dute 1931n eta 1933an.

1931an bere alderdiari gehiengoa eman zioten hauteskundeen ondoren, Esquerra Republicana de Catalunyak, Macià-k Katalandar Errepublika aldarrikatu zuen Kataluniako Generalitateko Jauregitik. Aurrerago, Espainia estatu federal bat bihurtzeko proiektuak porrot egin ondoren, Kataluniarako Autonomi Estatutu bat onartzera behartua ikusi zen. Lluís Companysk ordezkatuko zuen bere karguan.

Ikus, gainera

Kataluniako Generalitateko presidenteen zerrenda

Kanpo Loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Francesc Macià

Francesc Maciàren inguruko bideoa ikusgai

Datuak: Q1806213
Multimedia: Francesc Macià / Q1806213

@@ 2. lerroa: / 2. lerroa: @@
 |nazionalitatea={{bandera|Katalunia}}
 }}
-'''Francesc Macià i Llussà''' ([[Vilanova i la Geltrú]], [[Katalunia]], [[1859]]ko [[irailaren 21]]a - [[Bartzelona]], [[1933]]ko [[abenduaren 25]]a) ideologia errepublikar eta independentista zuen politikari eta militar katalandarra izan zen. Kataluniako Generalitateko 122. ''president''a (lehendakaria) eta [[Estat Català|Estat Catalá]] (Estatu Katalandarra) eta [[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]] (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdi politikoen sortzailetako bat, Lluís Companys i Jover-rek ordezkatuko zuelarik. Bere bizitzaren amaieran "L'Avi" ("Aitona") ezizenez ezaguna zen herri xehearen artean.
+'''Francesc Macià i Llussà''' ([[Vilanova i la Geltrú]], [[Katalunia]], [[1859]]ko [[irailaren 21]]a - [[Bartzelona]], [[1933]]ko [[abenduaren 25]]a) ideologia errepublikarra eta independentista zuen politikari eta militar katalandarra izan zen. Kataluniako Generalitateko 122. ''president''a (lehendakaria) eta [[Estat Català|Estat Catalá]] (Estatu Katalandarra) eta [[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]] (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdi politikoen sortzailetako bat. Azken horretan Lluís Companys i Jover-rek ordezkatu zuen. Bere bizitzaren amaieran "L'Avi" ("Aitona") ezizenez ezaguna zen herri xehearen artean.
 == Bizitza ==
-Hamabost urterekin Guadalajarako Ingenieri Militarren Akademian sartu zen. Sei hilabetetara bere hezkuntza ikastaroa bukatu eta Madrilgo telegrafia sailera bidalia izan zen teniente bezala. Sevillara ere bidali zuten kapitain mailarekin eta gero [[Lleida]]ra, han koronel mailara iritsiko zelarik.
+Hamabost urterekin Espainiako armadaren Guadalajarako Ingenieri Militarren Akademian sartu zen. Handik sei hilabetera hezkuntza ikastaroa bukatu eta Madrilgo telegrafia sailera bidali zuten teniente. Sevillara ere bidali zuten kapitain mailarekin, eta gero [[Lleida]]ra; berttan koronel mailara iritsi zen.
-Eugenia Lamarcarekin ezkondu zen, lleidatar lurjabeen alaba.
+Eugenia Lamarcarekin ezkondu zen, lleidatar lurjabe batzuen alaba zena.
-Halere, erakunde militarretik atera beharrean suertatu zen 1905an '[[La Veu de Catalunya]]'' ("Katalunia Zaharra") aldizkariari ofizial espainiar batzuek egindako erasoa gaitzetsi ostean. (Aldizkaria moldatzen zen inprimategia erasotu zuten, han Katalunian zeuden espainiar ofizialei buruzko karikatura bat marraztu baitzuten eta espainiar ofizialek iseka moduan hartu zuten. Militar hauen erasoaren aurkako neurriak hartu beharrean arrazoi eman zitzaien eta karikaturaren egileak epaitegi militar batek epaitu zituen).
+Halere, armada espainiletik atera beharrean suertatu zen, 1905an '[[La Veu de Catalunya]]'' ("Katalunia Zaharra") aldizkariari ofizial espainiar batzuek egindako erasoa gaitzetsi ostean. (Aldizkaria moldatzen zen inprimategia erasotu zuten, han Katalunian zeuden espainiar ofizialei buruzko karikatura bat marraztu baitzuten eta espainiar ofizialek iseka moduan hartu zuten. Militar hauen erasoaren aurkako neurriak hartu beharrean, arrazoi eman zitzaien eta karikaturaren egileak epaitegi militar batek epaitu zituen).''
 [[Fitxategi:Monument_Macià.jpg|thumb|ezkerrera|175px|Bartzelonako Kataluniako Enparantzan Francesc Maciá-ren oroimenez eraikitako monumentua.]]
-Moskura joan zen bertako agintari komunisten laguntza bila baina bidaia porrot bat izan zen, hortaz, bere indarrekin jokatzea besterik ez zuen izan eta barneraldi edo sarrera, militar bat antolatu zuen Kataluniaruntz. 1922an [[Estat Català]] (Estatu Katalandarra) alderdi politikoa sortu zuen, 1931n [[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]] (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdiarekin batuko zena, bere barne autonomia bat gozatuaz. 1926an [[Estat Català]]k [[Prats-de-Mollo-la-Preste|Prats de Mollóko]] Konplotaren saiakera egin zuen [[Primo de Riveraren diktadura]]ren aurka, [[Prats-de-Mollo-la-Preste]]tik («Prats de Mollóko Konplota» zeritzona), [[Frantzia]]n. Saiakera hau [[Frantziako Jendarmeria|Frantziako Gendarmeri Nazionalak]] galerazi zuen, baina [[Katalunia]]n ospe handia irabazteko aukera zoragarria eman zion. Konplota erabat galerazita, [[Francesc Macià]] atxilotua eta Belgikara atzerriratua izan zen. Bruselan zenbait hilabetez bizi ondoren, Argentinan klandestinoki sartu zen, han urte erdi baino gehiagoz bizitu zelarik. Habanan [[Partido Separatista Revolucionario de Cataluña]] edo [[Kataluniako Alderdi Iraultzaile Separatista]] sortu zuen, bere presidentea izan zelarik eta lehendabizikoz Katalandar Errepublika bat hedatzeko aukera bat aztertu zuen (1928ko iraila-urria). Primo de Rivera jeneralaren erorketa ondoren(1930 urtarrila), azkenik Macià Kataluniara itzultzen da 1931ko otsailaren 22an. Espainiar Gorteetako diputatu aukeratzen dute 1931n eta 1933an.
+Moskura joan zen bertako agintari komunisten laguntza bila, baina bidaia porrota izan zen; hortaz, bere indarrekin jokatzea besterik ez zuen izan eta barneraldi militar bat antolatu zuen Kataluniaruntz. 1922an [[Estat Català]] (Estatu Katalandarra) alderdi politikoa sortu zuen, 1931n [[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]] (Kataluniako Ezker Errepublikarra) alderdiarekin batuko zena, barnean autonomia bat gozatuaz. 1926an [[Estat Català]]k [[Prats-de-Mollo-la-Preste|Prats de Mollóko]] Konplotaren saiakera egin zuen [[Primo de Riveraren diktadura]]ren aurka, [[Prats-de-Mollo-la-Preste]]tik («Prats de Mollóko Konplota» zeritzona), [[Frantzia]]n. Saiakera hau [[Frantziako Jendarmeria|Frantziako Gendarmeri Nazionalak]] galerazi zuen, baina [[Katalunia]]n ospe handia irabazteko aukera zoragarria eman zion. Konplota erabat galerazita, [[Francesc Macià]] atxilotua eta Belgikara atzerriratua izan zen. Bruselan zenbait hilabetez bizi ondoren, Argentinan klandestinoki sartu zen, han urte erdi baino gehiagoz bizitu zelarik. Habanan [[Partido Separatista Revolucionario de Cataluña]] edo [[Kataluniako Alderdi Iraultzaile Separatista]] sortu zuen, bere presidentea izan zelarik eta lehendabizikoz Katalandar Errepublika bat hedatzeko aukera bat aztertu zuen (1928ko iraila-urria). Primo de Rivera jeneralaren erorketa ondoren(1930 urtarrila), azkenik Macià Kataluniara itzultzen da 1931ko otsailaren 22an. Espainiar Gorteetako diputatu aukeratzen dute 1931n eta 1933an.
 [[1931]]an bere alderdiari gehiengoa eman zioten hauteskundeen ondoren, ''[[Kataluniako Ezker Errepublikarra|Esquerra Republicana de Catalunya]]''k, Macià-k Katalandar Errepublika aldarrikatu zuen Kataluniako Generalitateko Jauregitik. Aurrerago, Espainia estatu federal bat bihurtzeko proiektuak porrot egin ondoren, Kataluniarako Autonomi Estatutu bat onartzera behartua ikusi zen. [[Lluís Companys]]k ordezkatuko zuen bere karguan.