Abenduaren 25
Wikipedia(e)tik
Abenduaren 25a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta berrogeita hemeretzigarren eguna da, 360.a bisurteetan. 6 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
Heriotzak
Gertaerak
Egutegia
IzendegiaEduki-taula
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1991 - Mikhail Sergeievitx Gorbatxovek, SESBko presidenteak, dimititu zuen eta ondorioz, hurrengo egunean SESB desagertu zen.
- 2016 - Errusiako Defentsa Ministerioaren Tupolev batek istripua izan zuen Sochi gainean, Siriara bidean zela. Alexandrov Taldearen 64 kidek galdu zuten bizitza, besteren artean.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1951 - Distant Drums ("Urrutiko Danborrak") filma estreinatu zen, Raoul Walshek zuzendu eta Gary Cooper, Richard Webb, Mari Aldon, Arthur Hunnicut eta Carl Harbaugh aktoreek antzeztu zuten.
- 1954 - Vera Cruz filma estreinatu zen, Robert Aldrichek zuzendu eta Gary Cooper, Burt Lancaster, Ernest Borgnine, Denise Darcel, Cesar Romero, Charles Bronson, Jack Elam eta Sara Montiel aktoreak antzeztu zutelarik.
- 192 - To Kill a Mockingbird ("Urretxindorra Hiltzea") filma estreinatu zen, Robert Mulliganek zuzendu eta Gregory Peck, Mary Badham eta Phillip Alford aktoreek antzeztu zuten.
- 1957 - Paths of Glory ("Loriazko Bidezidorrak") filma estreinatu zen, Stanley Kubrickek zuzendu eta Kirk Douglas aktoreak antzeztu zutelarik.
- 1970 - There Was a Crooked Man... ("Iruzurgile bat bazen...") filma estreinatu zen, Joseph L. Mankiewiczek zuzendu eta Kirk Douglas eta Henry Fonda aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1987 - Empire of the Sun ("Eguzkiaren Inperioa") filma estreinatu zen, Steven Spielbergek zuzendu eta Christian Bale, John Malkovich, Miranda Richardson eta Nigel Havers aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1991 - The Prince of Tides ("Itsasaldien Printzea") filma estreinatu zen, Barbra Streisandek zuzendu eta berak, Nick Nolte, Blythe Danner, Kate Nelligan, Jeroen Krabbé, Melinda Dillon, George Carlin eta Jason Gould aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1992 - Chaplin filma estreinatu zen, Richard Attenborougheek zuzendu eta Robert Downey, Jr., Marisa Tomei, Moira Kelly, Dan Aykroyd, Penelope Ann Miller eta Kevin Kline aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1995 - Four Rooms ("Lau Gela") filma estreinatu zen, Allison Anders, Alexandre Rockwell, Robert Rodriguez eta Quentin Tarantinok zuzendu eta Tim Roth, Madonna, Antonio Banderas, Salma Hayek, Marisa Tomei, Quentin Tarantino eta Bruce Willisek antzeztu zutelarik.
- 1997 - As Good as It Gets ("Hobekiago Ezin") filma estreinatu zen, bertan Jack Nicholson, Helen Hunt, Greg Kinnear eta Cuba Gooding Jr. aktoreek antzezten dutelarik.
- 1997 - Jackie Brown filma estreinatu zen, Quentin Tarantinok zuzendu eta Pam Grier, Samuel L. Jackson, Robert Forster, Bridget Fonda, Michael Keaton eta Robert De Niro aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1998 - The Thin Red Line ("Marra Gorri Fina") filma estreinatu zen, Terrence Malickek zuzendu eta Sean Penn, Adrien Brody, Jim Caviezel, Ben Chaplin, Jared Leto, George Clooney, John Cusack, Woody Harrelson, Elias Koteas, Nick Nolte, John C. Reilly eta John Travolta aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2002 - Catch Me If You Can ("Harrapa Nazak Ahal Baldin Baduk") filma estreinatu zen, Steven Spielbergek zuzendu eta Leonardo DiCaprio, Tom Hanks, Christopher Walken, Martin Sheen eta Nathalie Baye aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2003 - Cold Mountain filma estreinatu zen, Anthony Minghellak zuzendu eta Jude Law, Nicole Kidman eta Renée Zellweger aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2004 - The Aviator ("Hegazkinlaria") filma estreinatu zen, Martin Scorsesek zuzendu eta Jude Law, Gwen Stefani, Ian Holm, Danny Huston eta Brent Spiner aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2008 - Valkyrie ("Valkiria") filma estreinatu zen, Bryan Singerek zuzendu eta Tom Cruise, Kenneth Branagh, Bill Nighy, Tom Wilkinson, Carice van Houten eta Terence Stamp aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2008 - The Curious Case of Benjamin Button ("Benjamin Buttonen Kasu Bitxia") filma estreinatu zen, David Fincherek zuzendu eta Brad Pitt, Cate Blanchett, Taraji P. Henson, Julia Ormond, Jason Flemyng, Elias Koteas eta Tilda Swinton aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2013 - Nymphomaniac ("Ninfomana") filma estreinatu zen, Lars von Trierek zuzendu eta Charlotte Gainsbourg, Stellan Skarsgård, Stacy Martin, Shia LaBeouf, Christian Slater, Jamie Bell, Uma Thurman, Willem Dafoe, Mia Goth, Sophie Kennedy Clark, Connie Nielsen, Michaël Pas, Jean-Marc Barr eta Udo Kier aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2009 - Txinako Zhoushan hirian 5,3 kilometroko luzera duen Xihoumen zubia zabaldu zen.
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1690 - Aita Manuel Larramendi, gipuzkoar idazlea (h. 1766).
- 1742 - Manuel Martin Karrera, gipuzkoar arkitektoa (h. 1804).
- 1909 - Karlos Santamaria, gipuzkoar matematikaria, euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzailea, irakaslea, politikaria eta idazlea (h. 1997).
- 1923 -
- Jesus Morras Santamaria, Tarsicio Azcona, nafar elizgizon eta historialaria.
- Noël Vandernotte, lapurtar arraunlaria, Joko Olinpikoetan domina bat lortzen gizonezko gazteena.
- 1927 - José Luis Olaizola, gipuzkoar idazle eta gidoilaria.
- 1930 - Pedro Murua, gipuzkoar belar hockey jokalaria.
- 1945 - Juan Manuel Egiagarai, euskal politikari eta ekonomialaria.
- 1952 - Txumari Alfaro, nafar sendabelarretan aditua eta telebistako aurkezlea.
- 1963 - Mikel Urmeneta, Kukuxumusuren sortzailea eta zuzendari ohia.
- 1970 - Laura Garrido, arabar politikaria.
- 1982 - Irati Anda, euskal eskalatzailea.
- 1992 - Beñat Urretabizkaia, Urretabizkaia II.a, gipuzkoar esku huskako pilotari eta entrenatzailea.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1583 - Orlando Gibbons, ingeles musikaria (h. 1625).
- 1584 - Margarita Austriakoa, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1611).
- 1717 - Pio VI.a, Aita santua (h. 1799).
- 1721 - William Collins, ingeles olerkaria (h. 1759).
- 1876 -
- Muhammad Ali Jinnah, Pakistango buruzagi musulmana eta lehendabiziko lehen gobernaria (h. 1948).
- Adolf Windaus, alemaniar kimikaria, 1928ko Kimikako Nobel Saria (h. 1959).
- 1899 - Humphrey Bogart, estatubatuar aktorea, American Film Instituteren arabera gizonezko zinema-izarrik handiena (h. 1957).
- 1900 - Antoni Zygmund, poloniar-estatubatuar matematikaria (h. 1992).
- 1904 - Gerhard Herzberg, alemaniar fisikaria, 1971ko Kimikako Nobel Saria (h. 1999).
- 1906 - Ernst Ruska, alemaniar fisikaria, 1986ko Fisikako Nobel Saria (h. 1988).
- 1907 - Cab Calloway, estatubatuar jazz musikaria, abeslaria eta aktorea (h. 1994).
- 1911 - Louise Bourgeois, frantziar eskultorea (h. 2010).
- 1916 - Ahmed Ben Bella, Aljeriako lehendabiziko presidentea (h. 2012).
- 1918 - Anuar as Sadat, Egiptoko presidentea (h. 1981).
- 1928 - Christian Geissler, alemaniar idazlea (h. 2008).
- 1930 - Sean Connery, eskoziar aktorea.
- 1933 - David Mackay, britainiar arkitektoa (h. 2014).
- 1935 - Tamara Smirnova, errusiar astronomoa (h. 2001).
- 1942 - Enrique Morente, espainiar abeslaria, flamenkoaren berritzaile handienetako bat (h. 2010).
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1889 - José María Lakoizketa, nafar botanikoa (j. 1831).
- 1957 - Juan Basurko, euskal idazlea (j. 1890).
- 1975 - Jose Ramon Zubillaga, gipuzkoar idazlea, Buenos Airesen (j. 1891).
- 2002 - Iñigo Cavero, gipuzkoar politikari, abokatu eta noblea, Madrilen (j. 1929).
- 2006 - Francisco Salinas, nafar legelaria (j. 1915).
- 2007 - Natividad Junko, Unai Gonzalez Gasteizko presoaren amagin-arreba.
- 2010 - Asunción Villamil, bizkaitar aktorea, Madrilen (j. 1926).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 795 - Adrian I.a, Aita santua (j. c. 700).
- 820 - Leon V.a Armeniarra, Bizantziar enperadorea (j. 775).
- 1306 - Jacopone da Todi, italiar poeta mistikoa.
- 1406 - Henrike III.a Gaztelakoa, Gaztela eta Leongo erregea (j. 1379).
- 1553 - Pedro de Valdivia, espainiar konkistatzailea (j. 1497).
- 1635 - Samuel de Champlain, frantziar esploratzaile eta kolonizatzailea (j. 1567).
- 1644 - Jan Baptist Van Helmont, flandriar sendagilea, kimikaria eta filosofoa (j. 1579).
- 1820 - Joseph Fouché, frantziar politikaria (j. 1759).
- 1898 - Georges Rodenbach, belgikar olerkaria (j. 1855).
- 1921 - Vladimir Korolenko, errusiar idazle eta kazetaria (j. 1853).
- 1926 - Taishō enperadorea, Japoniako 123. enperadorea (j. 1879).
- 1933 - Francesc Macia, Kataluniako Generalitateko 122. Presidentea (j. 1859).
- 1938 - Karel Capek, txekiar eleberrigile eta drama-idazlea (j. 1890).
- 1944 - George Steer, britainiar kazetari eta gerra-korrespontsala (j. 1909).
- 1948 - Pompeu Fabra, kataluniar hizkuntzalaria, katalanaren gaur egungo araudia ezarri zuena (j. 1868).
- 1956 - Robert Walser, alemanierazko suitzar idazlea (j. 1878).
- 1957 - Charles Pathé, frantziar industria-gizona (j. 1863).
- 1961 - Otto Loewi, alemaniar fisiologoa, 1936ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1873).
- 1963 - Tristan Tzara, errumaniar-frantziar olerkigile eta saiakera-idazlea, dadaismoaren sortzaileetako bat (j. 1896).
- 1977 - Charles Chaplin, ingeles aktore, zuzendari, gidoigile eta ekoizlea (j. 1889).
- 1979 - Joan Blondell, zinemako eta telebistako estatubatuar aktorea (j. 1906).
- 1983 - Joan Miró, kataluniar margolari, eskulturgile, grabatzaile eta zeramikaria (j. 1893).
- 1989 - Nicolae Ceaușescu, Errumaniako presidente eta diktadorea, telebistaren aurrean eraila (j. 1918).
- 1994 - Pierre Dreyfus, frantziar politikari eta enpresaburua (j. 1907).
- 1995 -
- Emmanuel Levinas, lituaniar-frantziar filosofoa (j. 1906).
- Dean Martin, estatubatuar aktorea eta abeslaria (j. 1917).
- 1997 - Giorgio Strehler, italiar antzerki eta zinema-zuzendaria (j. 1921).
- 2000 - Willard Van Orman Quine, estatubatuar filosofoa (j. 1908).
- 2005 - Birgit Nilsson, suediar sopranoa (j. 1918).
- 2006 - James Brown, estatubatuar soul eta funk abeslari, konposatzaile, musikari eta ekoizlea (j. 1933).
- 2010 - Carlos Andrés Pérez, Venezuelako presidentea (j. 1922).
- 2013 - Pierre Wininger, frantziar komiki gidogile eta marrazkilaria (j. 1950).
- 2016 -
- George Michael, ingeles abeslari eta musikaria (j. 1963).
- Núria Pompeia Vilaplana i Boixons, kataluniar marrazkigile eta idazlea (j. 1931).
- Vera Rubin, estatubatuar astronomoa, galaxien errotazio tasen inguruko lehen lanak argitaratu zituena (j. 1928).
- 2016 - Errusiako Defentsa Ministerioaren Tu-154 Tupolevaren hegazkin istripuan:
- Elizaveta Glinka, errusiar langile humanitarioa eta karitate aktibista (j. 1962).
- Anton Gubankov, errusiar kazetari eta funtzionarioa (j. 1965).
- Valeri Khalilov, Uzbekistanen jaiotako Errusiar musika-banda militar zuzendaria eta musikagilea (j. 1952).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Eguberri eguna.
- Sehaska egutegiko izendegia: Eguberri, Suberri eta Sua.
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |
||
