Joxan Elosegi: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Lehenengo saiakera
No edit summary
8. lerroa: 8. lerroa:
}}
}}


'''Joxan Elosegi Arregi''' ([[Irun]], [[Gipuzkoa]], 1955) itzultzaile, kulturgile, euskara irakasle eta denbora-pasa sortzailea da. Ikasketaz filologian lizentziaduna, aldizkari ugaritan kolaboratu du ([[Ustela]], [[Oh! Euzkadi]]...), eta beste zenbaiten sortzaile ere bada ([[Plazara]], [[Irunero]], Luma...). [[Euskal Herritarrok]] koalizioko zinegotzi izan zen [[Irungo Udala|Irungo Udalean]] 1999 eta 2003 arteko legealdian. 2020ko Jose Antonio Loidi beka eskuratu zuen, [[Aitor Errazkin|Aitor Errazkinekin]] batera, ''Bertsoak eta bertsolariak Irunen XIX. mendean'' izeneko ikerketa lana ontzeko. Bitxikeria gisa, [[Ander Elosegi]] piraguistaren aita da.
'''Joxan Elosegi Arregi''' ([[Irun]], [[Gipuzkoa]], 1955) itzultzaile, kulturgile, euskara irakasle eta denbora-pasa sortzailea da. Ikasketaz filologian lizentziaduna, aldizkari ugaritan kolaboratu du ([[Ustela]], [[Oh! Euzkadi]]...), eta beste zenbaiten sortzaile ere bada ([[Plazara]], [[Irunero]], Luma...). [[Euskal Herritarrok]] koalizioko zinegotzi izan zen [[Irungo Udala|Irungo Udalean]] 1999 eta 2003 arteko legealdian. 2020ko Jose Antonio Loidi beka eskuratu zuen, [[Aitor Errazkin|Aitor Errazkinekin]] batera, ''Bertsoak eta bertsolariak Irunen XIX. mendean'' izeneko ikerketa lana ontzeko<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Joxan Elosegi eta Aitor Errazkinek eskuratu dute 2020ko Loidi beka|hizkuntza=eu|data=2021-01-27|url=https://bidasoa.hitza.eus/2021/01/27/joxan-elosegi-eta-aitor-errazkinek-eskuratu-dute-2020ko-loidi-beka/|aldizkaria=Bidasoko Hitza|sartze-data=2021-05-13}}</ref>. Bitxikeria gisa, [[Ander Elosegi]] piraguistaren aita da.


== Lehen urratsak euskalgintzan eta kulturgintzan[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
== Lehen urratsak euskalgintzan eta kulturgintzan[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
[[Fitxategi:Joxan.jpg|thumb|Joxan Elosegi, Irungo AEK atzean duela]]
[[Fitxategi:Joxan.jpg|thumb|Joxan Elosegi, Irungo AEK atzean duela]]
Joxan Elosegik 1970eko hamarkadatik gogor egin du lan euskara eta euskal kultura bultzatzeko, bai Irunen bai Irundik kanpo. Euskalgintzaren eta kulturgintzaren bueltako proiektu askotan inplikatuta egon da, eta askotariko jardueretan hartu du parte. Irungo [[Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundea|AEKren]] fundatzaileetako bat izan zen, eta, urte luzez beste zeregin batzuetan ibili ondoren, berriz ari da AEKn eskolak ematen. Egitasmo ugari jarri izan ditu martxan euskaltegian; esaterako, ''[[Arinaiztarra]]'' izeneko aldizkaria sortu zuten, ikasle eta irakasleen artean, 1985etik aurrera.
Joxan Elosegik 1970eko hamarkadatik gogor egin du lan euskara eta euskal kultura bultzatzeko, bai Irunen bai Irundik kanpo. Euskalgintzaren eta kulturgintzaren bueltako proiektu askotan inplikatuta egon da, eta askotariko jardueretan hartu du parte. Irungo AEKren fundatzaileetako bat izan zen, eta, urte luzez beste zeregin batzuetan ibili ondoren, berriz ari da AEKn eskolak ematen. Egitasmo ugari jarri izan ditu martxan euskaltegian; esaterako, ''[[Arinaiztarra]]'' izeneko aldizkaria sortu zuten, ikasle eta irakasleen artean, 1985etik aurrera<ref>{{Erreferentzia|izena=Juanma|abizena=Sarasola|urtea=2014|izenburua=Moskuko urrea : kultur eta gizarte mugimenduen eztanda Irunen, 1983-1993|argitaletxea=|data=2014|url=http://worldcat.org/oclc/920314941|isbn=84-617-3041-0|pmc=920314941|sartze-data=2021-05-13}}</ref>.



[[Bernardo Atxaga|Bernardo Atxagak]] eta [[Koldo Izagirre|Koldo Izagirrek]] sortutako ''[[Ustela]]'' literatur fanzineko hirugarren eta azken alean kolaboratu zuen, [[Mermelada ustela|"Mermelada ustela"]] izenekoan (1976). Horren ondoren, Koldo Izagirrek berak eta [[Ramon Saizarbitoria|Ramon Saizarbitoriak]] gidatutako ''[[Oh! Euzkadi]]'' aldizkarian ere hartu zuen parte, 1981. urtean. Elosegik berak sortutako aldizkariek atal bereizi bat behar dute.
[[Bernardo Atxaga|Bernardo Atxagak]] eta [[Koldo Izagirre|Koldo Izagirrek]] sortutako ''[[Ustela]]'' literatur fanzineko hirugarren eta azken alean kolaboratu zuen, [[Mermelada ustela|"Mermelada ustela"]] izenekoan (1976)<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ustela - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=https://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/ustela/ar-154160/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2021-05-13}}</ref>. Horren ondoren, Koldo Izagirrek berak eta [[Ramon Saizarbitoria|Ramon Saizarbitoriak]] gidatutako ''[[Oh! Euzkadi]]'' aldizkarian ere hartu zuen parte, 1981. urtean. Elosegik berak sortutako aldizkariek atal bereizi bat behar dute.


== Aldizkariak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
== Aldizkariak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
20. lerroa: 21. lerroa:


=== ''Plazara''[aldatu | aldatu iturburu kodea] ===
=== ''Plazara''[aldatu | aldatu iturburu kodea] ===
''[[Plazara]]'' izeneko aldizkariak 1985ean ikusi zuen argia lehen aldiz. Irungo Udaleko Euskara Kontseilu sortu berritik ateratako ideia izan zen. Orduko kontseiluburu [[Jorge Giménez|Jorge Gimenezek]] eta artean kontseilukide zen Joxan Elosegik heldu zioten lantegiari. Eskualdeko eta kanpoko hamaika kolaboratzaile izan zituen hiruhilabetekariak, eta literatur bokazio handia izan zuen, denborarekin areagotu egin zena. 20. eta azken alea 1992an kaleratu zuten.
''[[Plazara]]'' izeneko aldizkariak 1985ean ikusi zuen argia lehen aldiz. Irungo Udaleko Euskara Kontseilu sortu berritik ateratako ideia izan zen. Orduko kontseiluburu [[Jorge Giménez|Jorge Gimenezek]] eta artean kontseilukide zen Joxan Elosegik heldu zioten lantegiari. Eskualdeko eta kanpoko hamaika kolaboratzaile izan zituen hiruhilabetekariak, eta literatur bokazio handia izan zuen, denborarekin areagotu egin zena. 20. eta azken alea 1992an kaleratu zuten<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Plazara - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=https://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/plazara/ar-114973/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2021-05-13}}</ref>.


=== ''Irunero''[aldatu | aldatu iturburu kodea] ===
=== ''Irunero''[aldatu | aldatu iturburu kodea] ===
26. lerroa: 27. lerroa:


== Denbora-pasak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
== Denbora-pasak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
1991n Luma enpresa sortu zuen Irunen, itzulpengintza-lanak egin eta denborapasak sortzeko helburuarekin. [[Argia (aldizkaria)|''Argia'']], [[Euskaldunon Egunkaria|''Euskaldunon Egunkaria'']], ''[[Zabalik]]'' eta hainbat aldizkarirentzako denborapasak egin zituzten urtetan zehar. 2002an, berriz, euskarak eman duen hitz-jokoen aldizkari bakarra sortu zuen Lumako lankideekin batera; ''Luma'' izena jarri zioten, hain zuzen. 68 orrialdeko hilabetekariari. Handik zazpi urtera, 2009an, alzdikariak 600 harpidedun zituen, eta denetara 1.000 ale inguru saltzen zituen. 2014ko hondarrean iragarri zuten ''Luma'' aldizkaria argitaratzeari utziko ziotela, 13 urtean zehar 120tik gora zenbaki kaleratu ondoren. Dena dela, ez zen Elosegiren estraineko argitalpena izan denbora-pasen alorrean, 1987an Luis Manterolarekin batera ''Enbido'' izeneko aldizkariko bost zenbaki plazaratu baitzituen. 80 orrialdeko aldizkariotan askotariko jolasak atondu zituzten.
1991n Luma enpresa sortu zuen Irunen, itzulpengintza-lanak egin eta denborapasak sortzeko helburuarekin. [[Argia (aldizkaria)|''Argia'']], [[Euskaldunon Egunkaria|''Euskaldunon Egunkaria'']], ''[[Zabalik]]'' eta hainbat aldizkarirentzako denborapasak egin zituzten urtetan zehar<ref>{{Erreferentzia|izenburua=BI LETRAKO BIZKAIKO HERRIA...|url=https://www.argia.eus/argia-astekaria/1838/bi-letrako-bizkaiko-herria|aldizkaria=Argia|sartze-data=2021-01-16}}</ref>. 2002an, berriz, euskarak eman duen hitz-jokoen aldizkari bakarra sortu zuen Lumako lankideekin batera; ''Luma'' izena jarri zioten, hain zuzen. 68 orrialdeko hilabetekariari. Handik zazpi urtera, 2009an, alzdikariak 600 harpidedun zituen, eta denetara 1.000 ale inguru saltzen zituen<ref>{{erreferentzia|izena=Luma, euskarazko hitz jokoen aldizkaria, berritua|abizena=|urtea=2009|izenburua=http://www.irun.org/Enlaces/00009179.pdf|argitaletxea=|orrialdea=4|orrialdeak=|ISBN=1134-0606|hizkuntza=Euskara}}</ref>. 2014ko hondarrean iragarri zuten ''Luma'' aldizkaria argitaratzeari utziko ziotela, 13 urtean zehar 120tik gora zenbaki kaleratu ondoren. Dena dela, ez zen Elosegiren estraineko argitalpena izan denbora-pasen alorrean, 1987an Luis Manterolarekin batera ''Enbido'' izeneko aldizkariko bost zenbaki plazaratu baitzituen. 80 orrialdeko aldizkariotan askotariko jolasak atondu zituzten<ref>{{Erreferentzia|izena=Xabier Etxebarria-Iñaki|abizena=Larrañaga|izenburua=Ehun urte hitzak gurutzatzen|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/0/030/001/2014-01-04/ehun-urte-hitzak-gurutzatzen.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2021-01-16}}</ref>.


2007an lehen aldiz antolatu zuten Euskal Herriko [[Hitz gurutzatuak|Hitz Gurutzatuen]] Txapelketa, Irunen bertan. Dozenaka zale bildu ziren urtero, 2014an azken aldiz antolatu zuten arte.
2007an lehen aldiz antolatu zuten Euskal Herriko [[Hitz gurutzatuak|Hitz Gurutzatuen]] Txapelketa, Irunen bertan. Dozenaka zale bildu ziren urtero, 2014an azken aldiz antolatu zuten arte.


== Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
== Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ==
Batez ere itzulpen-lanak argitaratu ditu Elosegik azken hamarkada hauetan, eta frantsesetik euskaratu ditu gehienak: [[Lydia Flem|Lydia Flemen]] lau eta [[Amélie Nothomb]]-en bi, esaterako. Haren itzulpenetan oinarrituta kritikariek nabarmendu izan dute Elosegi "estilista dotorea" dela, besteak beste. Hala ere, bestelako argitalpenak ere aurki ditzakegu Elosegiren obran, zenbait bildumaren apailatze-lanetan ibili baita.
Batez ere itzulpen-lanak argitaratu ditu Elosegik azken hamarkada hauetan, eta frantsesetik euskaratu ditu gehienak: [[Lydia Flem|Lydia Flemen]] lau eta [[Amélie Nothomb]]-en bi, esaterako. Haren itzulpenetan oinarrituta kritikariek nabarmendu izan dute Elosegi "estilista dotorea" dela, besteak beste<ref>{{Erreferentzia|izena=Iñigo|abizena=Roque|urtea=2005|izenburua=kritiken hemeroteka » Metamorfosi soziala|url=https://kritikak.armiarma.eus/?p=1245|sartze-data=2021-05-13}}</ref>. Hala ere, bestelako argitalpenak ere aurki ditzakegu Elosegiren obran, zenbait bildumaren apailatze-lanetan ibili baita.


=== Itzulpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ===
=== Itzulpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea] ===
82. lerroa: 83. lerroa:
# ↑ Roque, Iñigo. (2005). ''kritiken hemeroteka » Metamorfosi soziala.'' <small>Noiz kontsultatua: 2021-05-13</small>.
# ↑ Roque, Iñigo. (2005). ''kritiken hemeroteka » Metamorfosi soziala.'' <small>Noiz kontsultatua: 2021-05-13</small>.
# ↑ Galarraga, Aritz. (2017). ''kritiken hemeroteka » Zer ari zaigu gertatzen?.'' <small>Noiz kontsultatua: 2021-05-13</small>.
# ↑ Galarraga, Aritz. (2017). ''kritiken hemeroteka » Zer ari zaigu gertatzen?.'' <small>Noiz kontsultatua: 2021-05-13</small>.
[[Kategoria:Euskal idazleak]]
[[Kategoria:Irungo idazleak]]
[[Kategoria:Itzultzaileak]]

22:21, 13 maiatza 2021ko berrikusketa

Joxan Elosegi
Datu pertsonalak
Izen osoa Joxan Elosegi Arregi
Jaio 1955
Irun (Euskal Herria)

Joxan Elosegi Arregi (Irun, Gipuzkoa, 1955) itzultzaile, kulturgile, euskara irakasle eta denbora-pasa sortzailea da. Ikasketaz filologian lizentziaduna, aldizkari ugaritan kolaboratu du (Ustela, Oh! Euzkadi...), eta beste zenbaiten sortzaile ere bada (Plazara, Irunero, Luma...). Euskal Herritarrok koalizioko zinegotzi izan zen Irungo Udalean 1999 eta 2003 arteko legealdian. 2020ko Jose Antonio Loidi beka eskuratu zuen, Aitor Errazkinekin batera, Bertsoak eta bertsolariak Irunen XIX. mendean izeneko ikerketa lana ontzeko[1]. Bitxikeria gisa, Ander Elosegi piraguistaren aita da.

Lehen urratsak euskalgintzan eta kulturgintzan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Joxan Elosegi, Irungo AEK atzean duela

Joxan Elosegik 1970eko hamarkadatik gogor egin du lan euskara eta euskal kultura bultzatzeko, bai Irunen bai Irundik kanpo. Euskalgintzaren eta kulturgintzaren bueltako proiektu askotan inplikatuta egon da, eta askotariko jardueretan hartu du parte. Irungo AEKren fundatzaileetako bat izan zen, eta, urte luzez beste zeregin batzuetan ibili ondoren, berriz ari da AEKn eskolak ematen. Egitasmo ugari jarri izan ditu martxan euskaltegian; esaterako, Arinaiztarra izeneko aldizkaria sortu zuten, ikasle eta irakasleen artean, 1985etik aurrera[2].


Bernardo Atxagak eta Koldo Izagirrek sortutako Ustela literatur fanzineko hirugarren eta azken alean kolaboratu zuen, "Mermelada ustela" izenekoan (1976)[3]. Horren ondoren, Koldo Izagirrek berak eta Ramon Saizarbitoriak gidatutako Oh! Euzkadi aldizkarian ere hartu zuen parte, 1981. urtean. Elosegik berak sortutako aldizkariek atal bereizi bat behar dute.

Aldizkariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irunen eta Bidasoko eskualdean euskara eta euskal kultura sendotzeko aldizkari biren sortzaile da Joxan Elosegi.

Plazara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Plazara izeneko aldizkariak 1985ean ikusi zuen argia lehen aldiz. Irungo Udaleko Euskara Kontseilu sortu berritik ateratako ideia izan zen. Orduko kontseiluburu Jorge Gimenezek eta artean kontseilukide zen Joxan Elosegik heldu zioten lantegiari. Eskualdeko eta kanpoko hamaika kolaboratzaile izan zituen hiruhilabetekariak, eta literatur bokazio handia izan zuen, denborarekin areagotu egin zena. 20. eta azken alea 1992an kaleratu zuten[4].

Irunero[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen alea 1995. urtean argitaratu zuten, eta gaur egun hamabostekari formatuan segitzen du.

Denbora-pasak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1991n Luma enpresa sortu zuen Irunen, itzulpengintza-lanak egin eta denborapasak sortzeko helburuarekin. Argia, Euskaldunon Egunkaria, Zabalik eta hainbat aldizkarirentzako denborapasak egin zituzten urtetan zehar[5]. 2002an, berriz, euskarak eman duen hitz-jokoen aldizkari bakarra sortu zuen Lumako lankideekin batera; Luma izena jarri zioten, hain zuzen. 68 orrialdeko hilabetekariari. Handik zazpi urtera, 2009an, alzdikariak 600 harpidedun zituen, eta denetara 1.000 ale inguru saltzen zituen[6]. 2014ko hondarrean iragarri zuten Luma aldizkaria argitaratzeari utziko ziotela, 13 urtean zehar 120tik gora zenbaki kaleratu ondoren. Dena dela, ez zen Elosegiren estraineko argitalpena izan denbora-pasen alorrean, 1987an Luis Manterolarekin batera Enbido izeneko aldizkariko bost zenbaki plazaratu baitzituen. 80 orrialdeko aldizkariotan askotariko jolasak atondu zituzten[7].

2007an lehen aldiz antolatu zuten Euskal Herriko Hitz Gurutzatuen Txapelketa, Irunen bertan. Dozenaka zale bildu ziren urtero, 2014an azken aldiz antolatu zuten arte.

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batez ere itzulpen-lanak argitaratu ditu Elosegik azken hamarkada hauetan, eta frantsesetik euskaratu ditu gehienak: Lydia Flemen lau eta Amélie Nothomb-en bi, esaterako. Haren itzulpenetan oinarrituta kritikariek nabarmendu izan dute Elosegi "estilista dotorea" dela, besteak beste[8]. Hala ere, bestelako argitalpenak ere aurki ditzakegu Elosegiren obran, zenbait bildumaren apailatze-lanetan ibili baita.

Itzulpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Otarteko paregabeak Panoramix-ek Galiako haur bizkor eta mokofinentzat aukeratuak, Goscinny, René (1996) Donostia, Ttarttalo.
  • Zazie metroan, Queneau, Raymond (1996) Euba, Ibaizabal.
  • Heidegger. Hermeneutika eta funtsezko ontologia, Leyte, Arturo (1999). Donostia, Jakin.
  • Stukaren itzala, Hernàndez, Pau Joan (2000) Donostia, Elkarlanean.
  • Asterix eta Latraviata, Uderzo, Albert (2001) Donostia/Bartzelona, Elkar; Grijalbo-Dargaux; Junior.
  • Ardi beltza,  Alapont, Pasqual (2001) Sondika, Edebé-Giltza.
  • Durduzaz eta dardaraz, Nothomb, Amélie (2003) Iruñea, Igela.
  • Ahardikeriak, Darrieussecq, Marie (2004) Irun, Alberdania.
  • Rameauren iloba, Diderot, Denis (2005) Bilbo, EHU.
  • Nola hustu nuen gurasoen etxea, Flem, Lydia (2005) Irun, Alberdania.
  • Katilinarenak, Nothomb, Amélie (2006) Iruñea, Igela.
  • Izua, Flem, Lydia (2006) Irun, Alberdania.
  • Amodio gutunak oinordetzan, Flem, Lydia (2007) Irun, Alberdania.
  • Horrela egiten dute emakumeek amets, Taylor, Kressmann (2007) Irun, Alberdania.
  • Nola banandu nintzen neure alaba eta neure ia-semearengandik, Flem, Lydia (2009) Irun, Alberdania.
  • Eros tren txinatar batean,  Depestre, René (2013) Iruñea, Igela.
  • Nik kantatu eta dantza egiten du mendiak, Irene Solà (2020) Irun, Alberdania.

Bestelakoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Itzulpen lanez gain, beste lan batzuen egile ere bada. Aipatzekoak dira, batetik, Euskaraz, Irunen barrena lana (1994), zeinetan apailatu baitzituen Nikolas Alzola Gerediagak Irungo El Bidasoa astekarian 1959 eta 1961 artean argitaratutako istorio, bertso, kondaira eta abarrak. Bestetik, Joxe Mari Lopetegi bertsolari irundarraren bertsoak bildu eta atondu zituen, Joxe Mari Lopetegi, Errepublikanoen Bertsolaria (2004), Gaztelupeko Hotsak argitaletxearen "Paper Hotsak" bilduman.

Markos Zapiainekin batera Enbolike argitaletxea sortu zuen, saiakera bilduma xume bat argitara eramango zuena. Zapiainen esanetan, "euskarazko saiakera eta gogoeta sustatzea zuen helburu".

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Joxan Elosegi eta Aitor Errazkinek eskuratu dute 2020ko Loidi beka» Bidasoko Hitza 2021-01-27 Noiz kontsultatua: 2021-05-13.
  2. ↑ Sarasola, Juanma. (2014). Moskuko urrea : kultur eta gizarte mugimenduen eztanda Irunen, 1983-1993. ISBN 84-617-3041-0. PMC 920314941. Noiz kontsultatua: 2021-05-13.
  3. ↑ «Ustela - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus Noiz kontsultatua: 2021-05-13.
  4. ↑ «Plazara - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus Noiz kontsultatua: 2021-05-13.
  5. ↑ «BI LETRAKO BIZKAIKO HERRIA...» Argia Noiz kontsultatua: 2021-01-16.
  6. http://www.irun.org/Enlaces/00009179.pdf. , 4 or. ISBN 1134-0606..
  7. ↑ Larrañaga, Xabier Etxebarria-Iñaki. «Ehun urte hitzak gurutzatzen» Berria Noiz kontsultatua: 2021-01-16.
  8. ↑ Roque, Iñigo. (2005). kritiken hemeroteka » Metamorfosi soziala. Noiz kontsultatua: 2021-05-13.
  9. ↑ Galarraga, Aritz. (2017). kritiken hemeroteka » Zer ari zaigu gertatzen?. Noiz kontsultatua: 2021-05-13.
  1. «Joxan Elosegi eta Aitor Errazkinek eskuratu dute 2020ko Loidi beka» Bidasoko Hitza 2021-01-27 (Noiz kontsultatua: 2021-05-13).
  2. Sarasola, Juanma. (2014). Moskuko urrea : kultur eta gizarte mugimenduen eztanda Irunen, 1983-1993. ISBN 84-617-3041-0. PMC 920314941. (Noiz kontsultatua: 2021-05-13).
  3. «Ustela - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2021-05-13).
  4. «Plazara - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2021-05-13).
  5. «BI LETRAKO BIZKAIKO HERRIA...» Argia (Noiz kontsultatua: 2021-01-16).
  6. http://www.irun.org/Enlaces/00009179.pdf. , 4 or. ISBN 1134-0606..
  7. Larrañaga, Xabier Etxebarria-Iñaki. «Ehun urte hitzak gurutzatzen» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-01-16).
  8. Roque, Iñigo. (2005). kritiken hemeroteka » Metamorfosi soziala. (Noiz kontsultatua: 2021-05-13).