Konbertsio (erlijioa)

Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Erlijio konbertsio» orritik birbideratua)
Konstantino enperadorearen konbertsioa.

Erlijioan, konbertsioa pertsona batek erlijio baten fedea bereganatzen duen prozesua eta horren ondorioa da, aurretik ateo nahiz beste erlijio bateko jaraitzailea izanik. Praktika hori bere gain hartzen duenaz bestelako erlijio-sinesmen bat zuen norbaitek egiten duenean, abandonatutako fededun komunitateak apostata edo arnegatutzat hartzen du. Norbaitek konbertsioa egiten saiatzeko ekintzari proselitismo deritzo.

Iragate edo hastapen erritotik bereizi behar da, neofitoa edo katekumenoa publikoki komunitateko kidetzat hartzen den ekintza erritualen multzoa, kultura gehienetan jaiotzaren edo haurtzaroaren ondoren gertatzen den igarotze biologikoarekin batera gertatzen dena, eta, beraz, aurretik beste erlijio sinesmenik izan ez duena.

Pertsonek arrazoi anitz izan ditzakete erlijio konbertsioa egiteko. Izan daiteke sinismenetan aldaketa bat eman delako, edo izan daiteke konbertsio sekundario, heriotza aurretik konbertsioa, komenientziako konbertsioa, ezkontzako konbertsioa edo derrigortutako konbertsioa. Konbertsioa ere izan daiteke erlijio batetik beste batera, edo erlijio baten barruko denominazio batetik bestera, adibidez katoliko izatetik protestante izatera[1].

Erlijio abrahamdarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bahaismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Bahaismo»

Beren fedea beste batzuekin partekatzean, bahaistei ohartarazten zaie "entzunaldi bat eskatzea", hau da, beren burua irakatsi nahi duten pertsona erran behar dutenerako irekia dela segurtatzera. "Aitzindari Bahaistak", beren adopzio komunitateko jendeen oinarri kulturalak ordezkatzen saiatu baino gehiago, gizartean integratzen saiatzen dira, eta euren bizimolde eta auzoekin egiten duten lanean bahaismoaren printzipioak aplikatzera.

Bahaistek errebelatutako erlijio guztien jatorri jainkotiarrak aitortzen dituzte, eta uste dute erlijio horiek jainkozko plan baten baitan gertatu zirela (Errebelazio progresiboa), errebelazio berri bakoitzak bere aurrekoena ordezkatzen eta betetzen duelarik. Bahaistek uste dute euren fedea dela berriena (baina ez azkena), eta uste dute euren irakaspenak, gizadiaren batasunaren printzipioan oinarrituak, munduko komunitate baten beharrei erantzuteko egokienak direla.

Herrialde gehienetan, konbertsioa sinismen adierazpen txartel bat betetzea besterik ez da. Honek barne hartzen du Bahá'u'llahri (fedearen fundatzailea) esker ona adieraztea garai honetako Jainkoaren mezulari izateagatik, bere irakaspenen ezagutza eta onarpena, eta berak ezarritako erakunde eta legeei obeditzeko asmoa.

Bahahismoaren federa konbertitzeak sinesmen esplizitua dakar errebelatutako erlijio ororen oinarri komunean, gizadiaren batasunarekiko konpromisoa eta komunitateari bere osotasunean zerbitzu aktiboa ematea, batez ere batasuna eta konkordia bultzatuko duten eremuetan. Fedeak klerorik ez duenez, konbertituak bizitza komunitarioaren alderdi guztietan aktibo izatera animatzen dira. Konbertitu berri bat ere hautatua izan daiteke tokiko biltzar izpiritual batean parte hartzeko, Baha Hiria instituzio zuzendaria komunitate mailan[2][3].

Kristautasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Kristautze»
Caravaggioren Konbertsioa Damaskorako bidean, Paulo Tarsokoaren konbertsio ezaguna irudikatzen duen margolana. Metaforan, zaldi batetik erortzen da Paulo.

Kristautasunaren barruan, konbertsioa hiru fenomeno ezberdinei dagokie: lehen kristautasuna ez zen pertsona bat kristautasunera bihurtzea; kristau bat kristau konfesio batetik bestera igarotzea; garapen espiritual berezi bat, batzuetan "bigarren bihurketa" edo "bataiatuak bihurtzea" deitua.

Kristautasunera bihurtzea lehen kristaua ez zen pertsona bat kristautasun denominazioren batera konbertitzea da. Sekta kristau batzuek kide berrien erabateko konbertsioa eskatzen dute, edozein aurrekari beste sekta kristau batzuetan edo beste erlijio batzuetan egon arren. Baldintza zehatzak aldatu egiten dira elizen eta izendapenen arabera. Bataioa kristautasuna onartzeko sakramentutzat hartzen da tradizionalki. Kristau bataioak paralelismo batzuk ditu mikvah bidezko murgiltze juduarekin.

Itun Berrian, Jesusek bere dizipuluei agindu zien Batzorde Handian "Zoazte, bada, eta egin herri guztiak nire ikasle, Aitaren eta Semearen eta Espiritu Santuaren izenean bataiatuz"[4]. Ebanjelizatzea -ebanjelioaren mezua edo "Berri Ona" ekintza eta hitzekin partekatzea- kristauen igurikimen bat da.

Kristautasunera konbertsioa garrantzitsua izan zen Inkisizioaren garaian, batez ere juduen aurkako jazarpena handia zenean. Espainian, kristaututako juduei Kristau Berria deitzen zitzaien, ofizialki, eta marrano estraofizialki. Musulman konbertsoari, Espainian, morisko izena eman zitzaion. Kristau zaharra izatea odol-garbitasunaren sinonimotzat hartzen zen[5].

Protestanteen artean sinismen ezberdinak daude konbertsioa egiteko moduen inguruan. Kalbinismoak planteatzen du konbertsioa monergistikoa dela[6], Espiritu Santuaren barne deiaren ostean, eta jarkiezina dela. Luteranismoak ere pentsatzen du monergistikoa dela, graziaren bidez ematen dela, baina jarkigarria dela. Arminianismoak proposatzen du sinergistikoa eta jarkigarria dela graziaren eta aukeramen askearen bidez[7].

Mormonismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mormoien bataio bat, 1850eko hamarkadan.

Azken Egunetako Santuen bataioaren teologiaren zati handi bat Joseph Smith, Jr, Azken Egunetako Santuen lehen mugimenduan ezarri zen. Teologia honen arabera, bataioak murgiltze bidez izan behar du, bekatuak barkatzeko (horrek esan nahi du bataioaren bidez iraganeko bekatuak barkatuak direla), eta fedea eta damua erakutsi ondoren gertatzen da. Bataio mormoiak ez du pertsonalak ez diren bekatuak garbitzeko eskatzen, bere jarraitzaileek ez baitute jatorrizko bekatuan sinesten. Azken Egunetako Santuen bataioak ere "erantzukizun-adin" baten ondoren gertatzen dira, hau da, zortzi urte bete ondoren. Beraz, teologiak haurren bataioa arbuiatzen du.

Gainera, Azken Egunetako Santuen teologiak eskatzen du bataioa Jainkoak apezgoaren autoritatearekin deitu eta ordenatu duen norbaitekin bakarrik egin ahal izatea[8]. Azken Egunetako Santuen mugimenduko elizek abade laiko baten pean dihardutenez, familia mormoniar batean hazitako haurrak aita edo gertuko lagun batek edo apaiz-lanbidea lortu duen familiako kide batek bataiatu ohi ditu, eta elizan gutxienez 16 urte dituzten gizonezko kideei ematen zaie[9].

Islama[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Islamera bihurtzeak shahādah, fede musulmana izatea deklaratzea eskatzen du ("ez dago Allah beste jainkorik; Mahoma Allahren mezularia da")[10]. Islamiar erlijioan, uste da mundu guztia musulmana dela jaiotzean[11]. Islamean, zirkunzisioa sunnahren ohituratzat hartzen da, eta ez da inoiz aipatzen Koranean[12][13]. Iritzi klerikal gehienek diote zirkunzisioa ez dela beharrezkoa musulmanen fedean sartzeko.

Judaismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Judaismora konbertsioa uretan sartuta egin behar da.

Judaismora konbertsioa juduak ez direnak erlijio eta komunitate etnorerlijioso juduko kide bihurtzea da. Konbertsiorako prozedura eta baldintzak aitorpen babeslearen mende daude. Aitorpen baten prozesuaren araberako konbertsioa ez da beste aitorpen batek aitortzeko bermea. Konbertsio formalari, batzuetan, jatorri judua zalantzan jartzen duten pertsonek ere ekiten diote, nahiz eta judu gisa haziak izan, baina, egia esan, ez dira judutartzat hartzen, lege judu tradizionalaren arabera[14].

VI. mendera arte, Ekialdeko Erromatar Inperioak eta Umar ibn Jattab kalifak judaismora konbertsioaren aurkako dekretuak aldarrikatzen zituzten, eta horrek esan nahi du ohikoa zela gertatzea.

Kasu batzuetan, pertsona batek judaismoa formalki bihurtzeari uko egin diezaioke eta judaismoaren sinesmen eta praktika batzuk edo guztiak hartu. Hala ere, konbetsio formalkik, judu ortodoxo askok uko egingo diote judu konbertitu bat judutzat hartzeari[15].

Indiar erlijioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Budismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Budismoarekin bat egiten duten pertsonei eskatzen zaie "Hiru Babeslekuak" hartzea (Buda, Dhamma, eta Sangha) monje, moja edo antzeko ordezkari baten aurrean. Normalki sangha, komunitateko praktikantea, bertan egoten da.

Budismoaren historian zehar, herrialde eta eskualde osoen budismoaren konbertsioak ohikoak izan ziren, budismoa Asian hedatu ahala. Adibidez, XI. mendean, Birmanian, Anoratha erregeak bere herrialde osoa Theravada budismora bihurtu zuen. XII. mendearen amaieran, Jayavarman VII.ak khmer herria Theravada budismora bihurtzeko oinarriak ezarri zituen. Gaur egun arte, budismoko eremu eta komunitateen bihurketa masiboak gertatzen dira; adibidez, Indiako dalit mugimendu budistan konbertsio masibo antolatuak egon dira.

Mugimendu budista batzuetan, konbertsoak sustatzeko salbuespenak egon daitezke. Tibeteko budismoan, adibidez, egungo dalai-lamak adoregabetu egiten ditu konbertsoak irabazteko ahalegin aktiboak[16].

Hinduismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Yajna iniziazio erritual bat.

Hinduismoa pentsamendu-sistema anitza da, besteak beste monoteismoa, politeismoa, panenteismoa, panteismoa, pandeismoa, monismoa eta ateismoa barne hartzen dituzten sinesmenekin. Hinduismoak ez du eliza-ordena tradizionalik, ez agintari erlijioso zentralizaturik, ez mundu osoan onartutako gobernu-organorik, ez liburu sakratu loteslerik, ez eta otoitzera joateko nahitaezko baldintzarik ere[17][18]. Bere egitura lauso eta irekian, hinduismoaren eskola eta sekta ugari garatu eta sortu dira Indian bere aszeta erudituen laguntzarekin, vediar garaitik. Indiar filosofiako sei Astika eta bi Nastika eskolek, beren historian, ez zuten metodologia misiolari edo proselitistarik garatu, eta elkarrekin existitu ziren. Indiar azpieskola eta sekta gehienek ez dituzte modu aktiboan konbertituak bilatzen[19]. Gizabanakoek aukera izan dute sartu, irten edo jainkoz aldatzeko, sineste espiritualez, edozein erritu eta praktika onartu edo baztertzeko, eta ezagutza espirituala eta askapena (moksha) hainbat modutan bilatzeko[20][21]. Hala ere, hinduismoaren eskola desberdinek oinarrizko sineste komun batzuk dituzte, hala nola izaki bizidun guztiek Atman (arima) dutela sinestea, karmaren teorian sinestea, espiritualtasuna, ahimsa (indarkeriarik eza) dharma edo bertute handiena bezala, eta beste batzuk[22].

Hinduismorako konbertsio erlijiosoak historia luzea du Indiatik kanpo. Indiako merkatariek, batez ere Indiako penintsulakoek, beren ideia erlijiosoak eraman zituzten, eta horrek hinduismoaren konbertsio erlijiosoak eragin zituen Indonesia, Champa, Kanputxea eta Birmanian[23][24][25]. Sekta hindu batzuk, batez ere Bhakti eskoletakoak, konbertituak bilatzen edo onartzen hasi ziren XX. mendearen hasieran eta erdialdean. Adibidez, Krishnaren Kontzientziarako Nazioarteko Elkartea bezalako taldeek beren sektak hinduismotik jarraitu nahi dituztenak onartzen dituzte eta beren erlijio-konbertsiorako prozedura propioa dute[26].

Jainismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jainismoak erlijioa besarkatu nahi duen edonor onartzen du. Ez dago jainista bihurtzeko erritual espezifikorik. Ez da beharrezkoa ezein agintariri onartzea. Norbait jainista bihurtzen da berez bost botoak (vratak) jarraituz.

Sikhismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sikhismoak ez du proselitismoa modu irekian bultzatzen, hala ere euren fedea jarraitzen duen edonor onartzeko prest dago[27][28].

Beste erlijio batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nazioarteko legedia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Stark, Rodney. (2000). Acts of faith : explaining the human side of religion. University of California Press ISBN 978-0-520-92434-5. PMC 761290536. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  2. ↑ Smith, Peter, November 27-. (2000). A concise encyclopedia of the Baha'i faith. Oneworld ISBN 1-85168-184-1. PMC 42912735. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  3. ↑ Momen, Moojan. (1997). The Bahá'í faith : a short introduction. Oneworld ISBN 1-85168-209-0. PMC 42709384. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  4. ↑ Mt 28:19; Mk 16:15
  5. ↑ Kamen, Henry Arthur Francis. (2011). La inquisición española : una revisión histórica. (3ra. ed. argitaraldia) Crítica ISBN 978-84-9892-198-4. PMC 792860202. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  6. ↑ «Monergism» The Free Dictionary (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  7. ↑ Olson, Roger E.. (2006). Arminian theology : myths and realities. IVP Academic ISBN 0-8308-2841-9. PMC 70251128. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  8. ↑ (Ingelesez) «Baptism, Baptize» www.churchofjesuschrist.org (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  9. ↑ (Ingelesez) «Priest» www.churchofjesuschrist.org (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  10. ↑ The Bloomsbury companion to Islamic studies. 2013 ISBN 978-1-4411-2788-4. PMC 777652885. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  11. ↑ Bible and Qurʼān : essays in scriptural intertextuality. Brill 2004 ISBN 90-04-12726-7. PMC 52773511. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  12. ↑ (Ingelesez) Wensinck, A. J.. (2012-04-24). K̲h̲itān. Brill  doi:10.1163/1573-3912_islam_sim_4296. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  13. ↑ Abu-Sahlieh, S. A.. (1994). «To mutilate in the name of Jehovah or Allah: legitimization of male and female circumcision» Medicine and Law 13 (7-8): 575–622. ISSN 0723-1393. PMID 7731348. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  14. ↑ (Ingelesez) «So You Want to Convert to Judaism? It's Not That Easy» Haaretz (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  15. ↑ www.convert.org (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  16. ↑ «Dalai Lama opposed to practice of conversion» web.archive.org 2012-02-09 (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  17. ↑ Chakravarti, Sitansu S.. (1991). Hinduism, a way of life. Motilal Banarsidass Publishers ISBN 81-208-0899-1. PMC 25867517. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  18. ↑ Lipner, Julius. (2010). Hindus : their religious beliefs and practices. (2nd ed. argitaraldia) Routledge ISBN 978-0-203-86464-7. PMC 812916971. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  19. ↑ Encyclopedia of religious freedom. Routledge 2003 ISBN 0-415-94181-4. PMC 51838319. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  20. ↑ Hindu spirituality. Crossroad 1989-1997 ISBN 0-8245-0755-X. PMC 17549101. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  21. ↑ Brill's encyclopedia of Hinduism. Brill 2009-2015 ISBN 978-90-04-18047-5. PMC 318867159. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  22. ↑ Subramuniya, Master. (2000). How to become a Hindu : a guide for seekers and born Hindus = Hindu kanthaṃ bhavituṃ vidyārthīca jāti Hindu pathadarśanamaṃ. (2nd ed. argitaraldia) Himālayan Academy ISBN 0-945497-82-2. PMC 45200570. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  23. ↑ (Ingelesez) Gonda, Jan. (1975-01-01). Handbook of Oriental Studies. Section 3 Southeast Asia, Religions, Religionen. BRILL ISBN 978-90-04-04330-5. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  24. ↑ Ardenne, M.; Reitnauer, P. G.. (1975). «[Tumour hyperacidulation through intravenous glucose infusion enhanced by amygdalin and beta-glucosidase application (author's transl)»] Archiv Fur Geschwulstforschung 45 (2): 135–145. ISSN 0003-911X. PMID 979. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  25. ↑ «Java's Hinduism Revivial - Magazine Web Edition October/November/December 2004 - Publications - Hinduism Today Magazine» web.archive.org 2020-12-29 (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  26. ↑ GBC of ISKCON. ISKCON Law Book. (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  27. ↑ «Sikhism - Major Religions - Mytholics.com» web.archive.org 2011-11-30 (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).
  28. ↑ (Ingelesez) «What Are the Principle Sikh Beliefs?» Learn Religions (Noiz kontsultatua: 2022-12-26).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Konbertsio_(erlijioa)&oldid=9605609"(e)tik eskuratuta