Euskara Jendea

Euskara Jendea
Jatorria
Argitaratze-data	2013
Izenburua	Euskara Jendea
Jatorrizko hizkuntza	euskara
Jatorrizko herrialdea	Espainia
Sasoi kopurua	1
Atalak	6
Ezaugarriak
Genero artistikoa	telebista dokumentala
Zuzendaritza eta gidoia
Gidoigilea(k)	Xamar; Lutxo Egia
Ekoizpena
Konpainia ekoizlea	Zenbat Gara; Ibaizabal-Mendebalde Kultur Elkartea
Bestelako lanak
Musikagilea	Audience
Argumentu nagusia	Euskararen historia
	euskarajendea.com

Euskara Jendea: Gure hizkuntzaren historia. Gure historiaren hizkuntza 6 atalez osatutako dokumental sorta da. Euskararen eta euskaldunen historia aztertzen du, xehetasunez, historiaurretik gaur egun arte. Euskaraz egina, beste zazpi hizkuntzatara itzulia dago azpidatzien bidez. 2013an ekoitzi eta estreinatu zuten.

Zenbat Garak eta Ibaizabal-Mendebalde Kultur Elkarteak elkarlanean egindako material pedagogikoa da, eta oinarritzat du izenburu bereko liburua, Juan Carlos Etxegoien "Xamar" idazlearena. Xamarrek berak parte hartu du dokumental saileko lantaldean ere, Mikel Arredondo, Hibai Castro, Lutxo Egia, Lon Fernandez, Adur Larrea eta Maria Uriarterekin batera.

Atalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historiaren atarian (42')[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historiaurrean gertatutakoa errepasatzen du atal honek, jatorri ezezaguna duen hizkuntzaren sorreratik. Hizlari moduan Joakin Gorrotxategi, Neskuts Izagirre, Diego Garate eta Jacques Blot aritzen dira.

Erromako Inperioan (40')[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erromatar Inperioak gaur egungo Nafarroako Erriberan eta Akitanian ez ezik Euskal Herria osoan eragina izan zuen, hizkuntzaren aldetik ere, latinaren bidez, eta hainbat aztarna utzi ditu. Joaquin Gorrotxategi berriz ere, Mertxe Urteaga, Elena Torregarai eta Nodge Nolan dira protagonistak.

Aniztasunaren bidean (44')[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdi Aroan hainbat kultura ere garatu ziren orduan nagusi zen euskararen lurraldean, arabierazkoa eta erromantzezkoak batik bat. Hala ere, horiek ez bezala, euskal hiztunek ez zioten euren mintzaira idazteari ekin. Joseba Lakarra, Juan Jose Larrea, Belen Bengoetxea eta Antonio Breschik parte hartu dute atal honetan.

Mugetan gaindi (48')[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVI. eta XVIII. mendeen artean finkatu zituzten euren mugak Espainiak hegoaldean eta Frantziak iparraldean, ondorio negatiboak ekarriz alde bietako euskal hiztunentzat. Beste aldetik, itsasoez bestaldera iritsi ziren euskal arrantzaleak, pidginak sortuz, eta lehenengo testu idatziak egin zituzten geurean. Tarte honen hizlariak Joseba Agirreazkuenaga, Beñat Oihartzabal, Miren Egaña eta Peter Bakker dira.

Gerren arteko Pizkundean (49')[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gerrak eta hainbat aldaketa politikoren artean, XIX. mendean garatu zen hurrengo mendearen lehenengo herena arte Euskal Pizkundea delako urrezko aroa. Euskaltzaindia sortu eta zenbait hedabide, literatura eta bertsolaritza indar handiz garatu zituzten, besteak beste. Iñaki Camino, Lourdes Otegi, Jurgi Kintana eta William Douglassek azaltzen dute.

Mundua osatzen (50')[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hego Euskal Herrian, Espainiako Gerra Zibilak eta ondorengo hamarkadek bortizki loraldia eten zuten arren, 1960ko hamarkadatik aurrera hizkuntzaren aldeko mugimendua berriro indartu zen. Euskara batua sortu, beste inoiz baino gehiago literatura, musika eta zinema bultzatu eta hiri inguruetara iritsi. Zailtasun gogorrei aurre eginez beti ere, oreka mantentzen saiatuz. Jose Angel Irigarai, Jon Sarasua, Amaia Aire eta Iratxe Esnaola dira azken atal honen parte hartzaileak.

Musika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Audience taldeak musikatzen ditu atal guztiak. Gainera, Mixel Etxekoparrek lehenengoa, Ludi Scaenicik bigarrena, Unai Requejok hirugarrena, Khantoriak laugarrena eta bosgarrena Josu Zabalak, Joseba Tapiak, Asier Gonzalezek, Irurtiak, Ibon San Vicentek eta Mikel Urbeltzek. Seigarrena eta azkena Ruper Ordorikak, Gosek, Zea Maysek, Bidehutsek, Mursegok, Ibon Rodriguezek eta Ibon Agirrek girotzen dute.