Inanna

Inanna
	Sumertar erlijioa
Ezaugarriak
Sexua	emakumezkoa
Baliokideak	Ninegal (en) , Manungal (en) , Astarte, Venus (en) eta Ixtar
Familia
Aita	Sin, Anu eta Q28482206
Ama	Ningal
Ezkontidea(k)	Dumuzid the Shepherd (en) , Anu eta Zababa (en)
Seme-alabak	Shara (en)
Anai-arrebak	Utu eta Erexkigal
Familia	ikusi Gextinanna (ezkonahizpa);

Inanna^[1] (sumerreraz: 𒀭𒈹) sumertar mitologian, maitasunaren, gerraren eta Uruk hiriaren jainkosa babeslea zen. Akadiarrek euren Ishtarekin parekatu zuten eta bi izen ezberdin zituen jainkosa bakarra bihurtu zuten. Bere irudikapena goialdea kurbatua zuen ihi sorta bat zen sumeriarrean artean.

Artizar planetarekin lotua, greziar mitologiako Afroditarekin eta feniziar mitologiako Astarterekin identifikatzen da. Akadiarren artean Ixtar bezala ezagutua izan zen. Sumertar mitologiaren arabera Nannarren (Sin akadieraz, Ilargiaren jainkoa) eta Ningalen (Dama Handia, ilargia) alaba zen, eta akadieraz Shamash bezala ezagutzen zen Uturen arreba bikia. Bere senar ezkontidea Dumuzi izan zen (erdijainkoa eta Urukeko heroia). Ixtar edo Inannak jainkosa amaren eredua irudikatzen dute.

Mitoak

Enki eta Inanna

Sumertar mito honen arabera, Enkik, jainkorik garrantzitsuenetako bat zena Meak (sorkuntza gobernatzeko jarraitu beharreko arauak) ezkutatzen zituen. Inannak bere hirian izan nahi izan zituen. Horretarako, zeruan zehar bere txalupan bidaiatu zuen Apsurantz (Enkiren bizitokirantz). Honek, Inannaren asmoen berri bazuelarik, jai bat prestatu zuen harrera bezala. Baina Inannak jaia probestu eta jainkoa mozkortu zuen. Bere onera itzuli zenean, Enkik mezulariak bidali zituen arau horiek berreskuratzera, baina Inannak garaitu egin zituen eta azkenean Urukera eraman zituen, non hedatu egin ziren.

Irkallara jaitsiera

Artikulu nagusia: Inannaren bidaia infernuetara

Mesopotamiar tradizioan, udazkena eta negua Lurrak bere indarra eta garbitasuna berreskuratzen duen garaiak dira, udaberria eta uda ez bezala, emankortasun eta loratze garaiak baitira. Sumerren, garai hau (udazkena eta negua) helburu erlijioso berarekin erabiltzen zen, indarra berreskuratu eta barnean hobetzeko alegia. Irkalla (itzulera gabeko lurraldea) ezpurutasunak, ohitura txarrak, galtzen diren oroitzapenak eta hildakoak doazen tokia da. Heriotza bizi berri batera daraman purifikazio eta hobekuntza egoera da.

Testuinguru horretan, sumertar mitologiak dio Inannak azpimundura Ereshkigal bere ahizpa eta jainkosa arerioaren aurka borrokatzeko jaitsi zela.^[2] Borrokan Inanna hil egin zen, eta harrezkero Lurreko izaki bakar batek ere ez zuen ugaltzeko gogorik, ez gizakiek ezta beste animaliek ere. Hau dela eta, Enkik sexurik gabeko izaki batzuk sortu zituen; izakiok Erexkigal engainatu eta jainkosaren gorpua ematea lortu zuten, "Bizitzaren ura" eman eta Inanna berpiztu egin zen, baina azpimunduan bere ordezko bat topatu behar du. Lurrera itzultzean ikusten du Dumuzi senarrak bere lekua hartu duela, eta, beraz, bera bidaltzen du azpimundura ordezko.

Honen ondorioz, Dumuzik agintzen du udazkenean eta neguan; Inannak, berriz, udaberrian eta udan.

Gurtza

Zazpi tenplu izan zituen, baina zortzi gehitu dakizkieke; handiena Uruken zegoen (E-anna, berari eta Anuri eskainia).

Uruk-en ospakizunetan tarteka sexua eta indarkeria uztartzen ziren. Errari eskainitako babiloniar olerkiaren zati batzuetan Urukeko errege baten jokaera gogor kritikatzen da, prostitutak, gortesauak eta emakume promiskuoak... euren maskulinitatea feminitateagatik aldatu zuten mutil alaiak, eta daga, laban, aizto eta sukarri eramaileak behar haina adeitasunez tratatzen ez zituelako, nahiz hauek euren ekintzekin Ixtarren bihotza pozten baitute. Badirudi gazteak ohean lo egitea arduratzeko modukoa zela; berriz, kalean sexu harremanak izatea ohikoa zen. Prostituzioaren papera ez dago argi, eta eztabaidatua izan da ea funtzio erritualik ote zeukan.

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindia. (2014-03-28). (PDF) 175. araua: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (I): Mesopotamia, Mediako Inperioa, Akemenestar Inperioa eta Lidia. Bilbo, 4 or..
↑ (Ingelesez) «Inana's descent to the nether world: translation» etcsl.orinst.ox.ac.uk (Noiz kontsultatua: 2024-09-21).

Kanpo estekak

(Ingelesez) CDLI Literary Descent of Ishtar (composite) (P497322) Literary artifact excavated in Assur (mod. Qalat Sherqat), dated to the Neo-Assyrian (ca. 911-612 BC) period. Cuneiform Digital Library Initiative (CDLI)
(Frantsesez) Mark, Joshua J.. (2010-10-15) "Inanna." Camille Schenck (itzultzailea). World History Encyclopedia.
(Gaztelaniaz) Mark, Joshua J. (2010-10-15). Inanna. A. Cardozo, (itzultzailea). World History Encyclopedia.
(Gaztelaniaz) Rodríguez Marco, Gabriel (2016) "La diosa Inanna y Nippur: la Hierogamia y el viaje al inframundo. Una investigación interdisciplinar" https://hdl.handle.net/20.500.14352/21221 González Wagner, Eduardo Carlos (zuz). Madrilgo Unibertsitate Konplutentsea
(Gaztelaniaz) Ortiz de Zárate, Amaya (2022) "El descenso de Inanna". Trama y fondo: revista de cultura, 53 (El viaje del héroe). ISSN: 1137- 4802, 25-49 or. Madril: Madrilgo Unibertsitate Konplutentsea.
(Gaztelaniaz) Bernabé-Sánchez, Estefanía (2018) "El mito de Inanna y Šukaletuda: violencia sexual en Sumer". Anos 90, Porto Alegre, 25 lib., 47. Zk., 135-147 or. DOI: http://dx.doi.org/10.22456/1983-201X.81427
(Gaztelaniaz) Tapia Adler,Ana María (1984) "Inanna / Ishtar origen y evolución de una figura religiosa", Cuadernos Judaicos, ISSN: 0718-8749, 14 Zk., 1984 (Ejemplar dedicado a: Diciembre), 14-135 or.
(Ingelesez) Wolkstein, Diane, eta Kramer, Samuel Noah (1983): Inanna, queen of heaven and earth : her stories and hymns from Sumer. New York ; Cambridge ; Philadelphia ; San Francisco ; London ; Mexico City ; São Paulo ; Sydney : Harper & Row, Publishers. Online irakurgarri, archive.org-en.

Datuak: Q272523
Multimedia: Inanna / Q272523

[1] Euskaltzaindia. (2014-03-28). (PDF) 175. araua: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (I): Mesopotamia, Mediako Inperioa, Akemenestar Inperioa eta Lidia. Bilbo, 4 or..

[2] (Ingelesez) «Inana's descent to the nether world: translation» etcsl.orinst.ox.ac.uk (Noiz kontsultatua: 2024-09-21).

[1]

[2]