Jim Carrey
James Eugene "Jim" Carrey (Newmarket, Ontario, 1962ko urtarrilaren 17a - ) kanadar aktore eta umorista da. Carreyk herritartasun kanadarra eta estatubatuarra du.
70eko hamarkadaren amaieran hasi zen lanean zuzeneko umorista gisa, Yuk Yuk's Torontoko klubean. Nolabaiteko ospea lortu ondoren, 1981ean Los Angeleseko The Comedy Storen hasi zen lanean, eta Rodney Dangerfield umoristak ikusi zuen bertan. Zineman eta telebistan interesatua, Damon Wayansekin adiskidetasun bat garatu zuen, In Living Color umorezko saioan paper bat lortu ziona. 90eko hamarkadan hainbat pertsonaia antzeztu zituen.
Telesailetan eta aurrekontu txikiko hainbat filmetan arrakasta lortu ondoren, 1994ko otsailean estreinatu zen Ace Ventura komediaren protagonista izan zena. Filmak sekuela bat izan zuen 1995ean, Ace Ventura: when Nature Calls, non maskoten detektibearen papera errepikatu zuen. Ondoren, Stanley Ipkissen papera egin zuen The Mask filmean, (Urrezko Globorako izendapena eman zioten, komedia edo musikal bateko aktore onenaren atalean), Lloyd Christmasena Dumb and Dumber filmean (1994koa) eta Fleetcher Reedena Liar Liar filmean (1997). 1999 eta 2000. urteetan Urrezko Globoa irabazi zuen The Truman Show eta Man on the Moon filmetan egindako emanaldiengatik.
Bi sariak irabazi zituenetik, Carreyk komediak egiten jarraitu zuen, besteak beste, How the Grinch Stole Christmas (2000), Bruce Almighty (2003), Lemony Snicket 's A Series of Unfortunate Events (2004), Fun with Dick and Jane (2005), Yes Man (2008), A Christmas Carol (2009), eta Mr. Popper 's Penguins (2011). Rol dramatikoak ere antzeztu zituen: besteak beste, Joel Barishena Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004) filmean, Kate Winslet eta Kirsten Dunst aktoreekin, Urrezko Globorako beste izendapen bat eman ziona, eta Steven Jay Russellena I Love You Phillip Morris (2009) filmean. 2014an, Dumb and Dumber To, Dumb & Dumberren jarraipena egin zuen, eta arrakastatsua izan zen txarteldegian.[1][2]
2013an, Carreyk bere lehen liburua argitaratu zuen, haurrentzako ipuina, How Roland Rolls izenburupean; liburuari Gelett Burgess Haur Liburuaren Saria eman zioten 2013an. 2020an, Carreyk bere lehen eleberria argitaratu zuen, Memoriak eta desinformazioa, Dana Vachonekin batera idatzi zuena.[3]
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Familia katolikoa[4] zen, eta jatorri frantsesa, irlandarra eta eskoziarra zuen amaren aldetik[5]; aita, berriz, frantziar-kanadarra (Carré zuen jatorrizko abizena). Bere familia Scarborough-era, Ontario, joan zenean, Carreyk 14 urte zituen; North Yorkeko Blessed Trinity Catholic Schoolera joan zen bi urtez, Agincourt Collegiate Institutera beste urte batez eta Northview Heights Secondary Schoolera laburki bere bigarren hezkuntzako gainerakoan.
Carrey Burlingtonen (Ontario) bizi izan zen zortzi urtez eta Aldershot High Schoolera joan zen. 2007ko otsailean Hamilton Spectatorren egindako elkarrizketa batean, honako hau esan zuen: "Nire ibilbidea ikuskizunean mamitu izan ez balitz, seguruenik orain Hamiltonen (Ontario) egongo litzateke, Dofascoren galdaketan lanean". Burlington Baytik Hamiltonera begira, galdategiak ikus zitzakeen, eta pentsatu zuen: "Han daude lan handiak" .. Garai hartan, esperientzia bat izan zuen Richmond Hilleko (Ontario) esperimentu zientifikoen zentro batean lanean.[6]
Ibilbide profesionala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1977an, 15 urte zituela, bere aitak animatuta, Torontoko kabaret batean hasi zen Elvis Presley, James Stewart eta Jerry Lewis imitatzen. 1979an, Leatrice Spevack-en zuzendaritzapean, umorea egiten hasi zen Torontoko Yuk Yuks klubean, eta kartelburu bihurtu zen 1981eko otsailean. Toronto Star egunkariko kritikari batek esan zuen Carrey "benetako izar baten jaiotza" zela.
80ko hamarkadaren hasieran, Los Angelesera (Kalifornia) emigratzea erabaki zuen, eta The Comedy Storen hasi zen lanean. Rodney Dangerfield umoristak aurkitu zuen han, eta berarekin sinatu zuen, bere teloneroa izan zedin. Orduan, Carrey zinema eta telebistaren industrian zentratu zen. Audizio bat egin zuen Saturday Night Live NBCko programaren 1980-1981 denboraldiko aktore-zerrendako kide izateko. Hautatua izan ez bazen ere, programaren anfitrioia izan zen 1996ko maiatzean eta 2011ko urtarrilean.
Joel Schumacherrek paper baterako entzunaldia egin zion D.C. Cab komedian, baina azkenean ez zen ezertara iritsi. Telebistarako lehen paper garrantzitsua Saltan Tarkenton izan zen, NBCko The Duck Factory telesaileko animazio ekoizle bezala. 1984ko apirilaren 12tik urte bereko uztailaren 11ra emititu zena. Carreyk film txikietan eta telebistako paperetan lan egiten jarraitu zuen, eta Damon Wayans umore-kidearekin adiskidetu zen. Harekin batera 1989ko Earth Girls Are Easy filmeko protagonista izan zen. Wayansen anaia, Keenen Ivory Wayans, Fox-erako komedia-programa bat garatzen hasi zen, In Living Color izenekoa.
Hollywood
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Carreyk Rubberface (1981) filmean egin zuen debuta. 1985ean, Carreyk bere lehen protagonista rola lortu zuen Mordiscos peligrosas umore beltzeko komedian, Mark Kendall nerabearen paperean. Ondoren, bigarren mailako paperak iritsi ziren: Peggy Sue Got Married (1986), Earth Girls Are Easy (1988) eta The Dead Pool (1988) filmetan. 1994an, Ace Ventura filmean izan zen protagonista, In Living Color amaitu baino hilabete batzuk lehenago estreinatu zena. Filma oso kritikatua izan zen, beraz, 1995ean, Carreyk Golden Raspberry sarietarako izendapena jaso zuen izar berri okerrena izateagatik. Hala ere, ikusleek harrera ona egin zioten filmari. Ace Venturaren pertsonaia ikono bihurtu zen eta filmak Carrey superizar bihurtu zuen. Arrakasta komertziala izan zuen, urte bereko beste bi paperak bezala: The Mask eta Dumb and Dumber.
1995ean Enigma antzeztu zuen Batman Forever filmean, eta Ace Ventura papera errepikatu zuen. Bi filmek arrakasta izan zuten leihatilan. Carreyk hogei milioi dolar kobratu zituen bere hurrengo filmarengatik, Ben Stillerrek zuzendutako The Cable Guy filmarengatik. Filmak ez zuen kritika onik jaso prentsa espezializatuaren aldetik, baina Carrey azkar suspertu zen Liar Liar filmarekin. Carreyk soldata murrizketa txiki bat izan zuen, The Truman Show (1998) kritikak goraipatzen duen zientzia-fikziozko filmaren protagonista izatean, paper serioagoa jokatu baitzuen. Aldaketa horrek Oscar sarietarako aurreikuspenetara eraman zuen.[7]
Hala ere, The Truman Show Carrey filmean egindako lanagatik aktore dramatiko onenaren Urrezko Globoa irabazi zuen eta gizonezko interpretazio onenaren MTV Movie Award saria. 1999an Carreyk Andy Kaufman komikoaren papera lortu zuen Man on the Moon filmean. Kritikak txalotu arren, ez zuen lortu Akademiaren Sarirako izendatua izatea, nahiz eta komedia edo musikalean aktore onenaren Urrezko Globoa lortu. 2000. urtean, Carreyk berriro egin zuen lan Farrelly anaiekin, Dumb & Dumber, Me, Myself & Irene filmean. Filmak hogeita lau milioi dolar bildu zituen lehen asteburuan eta laurogeita hamar milioi dolar guztira.[8]
Bizitza pertsonala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Carreyk 2004ko urriaren 7an jaso zuen estatubatuar hiritartasuna, baina Estatu Batuetako eta Kanadako nazionalitate bikoitzari eusten dio. Gainera, izar bat lortu zuen 1998an Kanadan, Torontoko ospe-bidean.
Carrey kritiko izan da autismoaren garapenean hiru biraleko txertaketaren lotura-frogarik ez dagoela dioen adostasun zientifikoan, eta artikulu bat idatzi zuen Huffington Post-erako txertaketaren eta txertoen ikerketaren merituak zalantzan jarriz[9]. Gainera, martxa bat egin zuen Washingtonen Jenny McCarthyrekin, haurren txertoetan toxikoak desagerraraztearen alde egiteko.[10]
Familia eta erlazio pertsonalak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Carrey bi aldiz egon da ezkonduta, lehenik Melissa Womerrekin 1987ko martxoaren 28an, baina biak dibortziatu egin ziren 1995eko amaieran.
Dena dela, Womerretik banandu ondoren, Carrey Dumb and Dumber filmeko bere lagunarekin ateratzen hasi zen, Lauren Hollyrekin. 1996ko irailaren 23an ezkondu ziren; ezkontzak urtebete baino gutxiago iraun zuen. Bestalde, Carrey Renée Zellwegerekin atera zen, Me, Myself & Ireneren ezagutu zuena, baina bere harremana 2000ko abenduan amaitu zen.
2005eko abenduan, Carrey Jenny McCarthyrekin ateratzen hasi zen.[11] 2006ko ekainera arte ez zuten beren zerrenda argitaratu. The Ellen DeGeneres Show saioan iragarri zuen 2008ko apirilaren 2an, biak elkarrekin bizi zirela, baina ez zutela ezkontzeko asmorik, ez baitzuten “paper zatirik behar". 2010eko apirilean, Carreyk eta McCarthyk bost urte inguruko harremana amaitu zuten. [12]
2012an, Carreyk erlazio bat hasi zuen Cathriona White makillatzaile irlandarrarekin, baina harremana hilabete batzuetan baino ez zen luzatu.
2015eko maiatzean, Carreyk eta Whitek jakinarazi zuten harremana berreskuratu zutela, baina berriro ere ezkongaiak porrot egin zuen eta 2015eko irailaren 24an harremana amaitu zen. Irailaren 28ko gauean, 28 urteko Cathriona White hilik aurkitu zuten Los Angeleseko bere departamentuan, bi lagun bisitan joan zitzaizkionean. Poliziak adierazi zuenez, Cathriona botika-gaindosi baten ondorioz hil zen, pilulak aurkitu baitzituzten gorputzaren ondoan, eta bere buruaz beste egiteko ohar bat utzi zuen, lau egun lehenago Carreyrekin hautsi zuela adieraziz. [13]
Filmografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Izenburua | Urtea | Pertsonaia | Oharrak |
|---|---|---|---|
| The Sex and Violence Family Hour | 1980 | Pertsonai asko | |
| All in Good Taste | 1981 | Ralph Parker | |
| Copper Mountain | 1983 | Bobby Todd | |
| Finders Keepers | 1984 | Lane Bidlekoff | |
| Once Bitten | 1985 | Mark Kendall | |
| Peggy Sue Got Married | 1986 | Walter Getz | |
| The Dead Pool | 1988 | Johnny Squares | |
| Pink Cadillac | 1989 | Umorista | |
| Earth Girls Are Easy | 1989 | Wiploc | |
| High Strung | 1991 | Heriotza | |
| Itsy Bitsy Spider | 1992 | The Exterminator | Ahotsa |
| Ace Ventura: Pet Detective | 1994 | Ace Ventura | |
| The Mask | 1994 | Stanley Ipkiss | |
| Dumb and Dumber | 1994 | Lloyd Christmas | |
| Batman Forever | 1995 | Riddler | |
| Ace Ventura: When Nature Calls | 1995 | Ace Ventura | |
| The Cable Guy | 1996 | Ernie "Chip" Douglas | |
| Liar Liar | 1997 | Fletcher Reede | |
| The Truman Show | 1998 | Truman Burbank | Urrezko Globo |
| Simon Birch | 1998 | Joe Wenteworth | |
| Man on the Moon | 1999 | Andy Kaufman / Tony Clifton | Urrezko Globo |
| Me, Myself & Irene | 2000 | Charlie Baileygates/Hank | |
| How the Grinch Stole Christmas | 2000 | Grinch | |
| The Majestic | 2001 | Peter Appleton | |
| "Pecan Pie" | 2003 | Gidaria | Filmlaburra |
| Bruce Almighty | 2003 | Bruce Nolan | |
| Eternal Sunshine of the Spotless Mind | 2004 | Joel Barish | |
| Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events | 2004 | Olaf kondea | |
| Fun with Dick and Jane | 2005 | Dick Harper | |
| The Number 23 | 2007 | Walter Sparrow / Fingerling | |
| Horton Hears a Who! | 2008 | Horton | Ahotsa |
| Yes Man | 2008 | Carlton "Carl" Allen | |
| I Love You Phillip Morris | 2009 | Steven Jay Russell | |
| A Christmas Carol | 2009 | ||
| Mr Popper's Penguins | 2011 | Mr. Popper | Filmatzen |
Telebista
| Urtea | Izenburua | Pertsonaia | Notak |
|---|---|---|---|
| 1980 | The All-Night Show | Hainbat pertsonaia | Ahotsa |
| 1983 | Rubberface | Tony Moroni | Telebistarako filma |
| 1984 | Buffalo Bill | Jerry Lewis-en imitatzailea | Ez da kredituetan agertzen |
| 1984 | The Duck Factory | Skip Tarkenton | 13 kapitulu |
| 1989 | Mike Hammer: Murder Takes All | Brad Peters | Telebistarako filma |
| 1990-1994 | In Living Color | Hainbat pertsonaia | |
| 1992 | Doing Time on Maple Drive | Tim Carter | Telebistarako filma |
| 1994 | Space Ghost Coast to Coast | Bere burua | 2 kapitulu |
| 2011 | The Office | Finger lakuetako mutila | "Search Committee" kapitulua |
| 2017 - 2018 | I'm Dying Up Here | N/A | Produktore ejekutiboa |
| 2018 - 2020 | Kidding | Jeff/Mr. Pickles | Produktore ejekutiboa |
Sariak
Urrezko puxika
| Urtea | Kategoria | Pelikula | Emaitza |
|---|---|---|---|
| 1995 | Aktore onena - Komedia edo musikala | The Mask | Izendatua |
| 1998 | Liar Liar | Izendatua | |
| 1999 | Aktore onena - Drama | The Truman Show | Irabazlea |
| 2000 | Aktore onena - Komedia edo musikala | Man on the Moon | Irabazlea |
| 2001 | El Grinch | Izendatua | |
| 2005 | Eternal Sunshine of the Spotless Mind | Izendatua | |
| 2019 | Telebistako telesaileko aktore onena - Komedia edo musikala | Kidding | Izendatua |
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) EFE. (2012-04-02). «"Dos tontos muy tontos" tendrá una secuela» La Provincia - Diario de Las Palmas (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ «Dumb and Dumber To» Box Office Mojo (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ (Ingelesez) «Memoirs and Misinformation by Jim Carrey, Dana Vachon: 9780525565680 | PenguinRandomHouse.com: Books» PenguinRandomhouse.com (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ «USATODAY.com - Spiritual Carrey still mighty funny» usatoday30.usatoday.com (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ «Jim Carrey Online • View topic - Scottish Interview & Clip» www.jimcarreyonline.com (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ Holt, Charles A.; Binegar, Jim; Mansour, Sayed. (1997-03-15). «Gulf of Suez Horizontal Drilling Challenges» All Days (SPE) doi:. (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cavestany, Juan. (1996-07-08). «Malestar en Hollywood por el fracaso de la nueva comedia de Jim Carrey» El País ISSN 1134-6582. (kontsulta data: 2022-04-29).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cavestany, Juan. (1996-07-08). «Malestar en Hollywood por el fracaso de la nueva comedia de Jim Carrey» El País ISSN 1134-6582. (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ «HuffPost | Editor's Note» www.huffpost.com (kontsulta data: 2022-04-29).
- ↑ (Ingelesez) News, A. B. C.. «Celeb Couple to Lead 'Green Vaccine' Rally» ABC News (kontsulta data: 2022-04-29).
- ↑ «Jim Carrey and Jenny McCarthy Laugh Off Engagement Rumors» web.archive.org 2011-07-08 (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ «Jim Carrey And Jenny McCarthy Twitter Split» archive.md 2012-06-29 (kontsulta data: 2021-11-28).
- ↑ (Gaztelaniaz) S.A.P, El Mercurio. (2015-09-29). «Tragedia afecta a Jim Carrey: Novia con la que terminó hace cinco días se quita la vida | Emol.com» Emol (kontsulta data: 2021-11-28).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q40504
Multimedia: Jim Carrey / Q40504