Juduen kanporatzea
Juduen kanporatzea hitz horiek historiografian, Erdi Aroan eta Aro Modernoan eman ziren juduen komunitateen aurkako kanporatze prozesuak adierazten ditu. Kanporatze horiek erresuma kristauetan zein musulmanetan eman ziren. Aipatutako garai horiek aurretik Antzinako Erroman Klaudio enperadoreak (K. a. 10eko abuztuaren 1a - K. o. 54ko urriaren 13a) gauza bera egin zuen.[1]
Juduen kanporatzea eta diaspora ez dira kontzeptu sinonimoak.
Kanporatze nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Herria | Kanporatze data | Oharra |
|---|---|---|
| Bisigodoen Erresuma | 616 inguru | Sisebuto erregea juduen kristautzea edo haien kanporaketa agindu zuen. Dokumentu zehatzik ez da gorde. |
| Al-Andalus | 1140 inguru | Judaismoa praktikatzeko debekua Almohade dinastiaren aldetik (beste familien artean, 1148an, Maimonidesena joan behar izan zuen).[2] |
| Frantziako Erresuma | 1182 | Filipe II.a Frantziakoak juduen kanporaketa eta hain ondareen konfiskazioa agindu zuen. |
| Ingalaterrako Erresuma | 1290 | Eduardo I.a Ingalaterrakoak juduak Ingalaterratik kanporatzeko agindua eman zuen. Erdi Aroko lehen kanporatze handia izan zen.[3] |
| Frantziako Erresuma Erdi Aroan | 1306, 1321/ 1322 eta 1394 | Lehendabizikoa Filipe I.a Nafarroakoak agindu zuen. |
| Austriako artxidukerria | 1421 | Lehendabizi progrom gogorrak egin ziren: 270 judu erre zituzten. Haurrak beharrez kristatu zituzten, ondareak ken zizkien eta, azkenik, kanporatu zituzten. |
| Parmako Dukerria | 1488 | Sforza leinuak kanporatu zituen. |
| Milanerria | 1490 | Ludovico Sforza aginduta, 1492ko abuztua arte ez zen aurrera eraman. |
| Gaztelako koroa eta Aragoiko Koroa[4] | 1492 | Juduen kanporatzea Errege Katolikoek agindu zuten, Granada, 1492ko martxoaren 31an. Granadako Aginduan Aragoiko Koroaren lurrak Italian ere aipatzen ziren. |
| Lituania | 1495 | |
| Portugalgo Erresuma | 1496 | Espainiako Errege Katolikoen presiopean Manuel I.a Portugalgoak agindu zuen.[5] |
| Nafarroako Erresuma | 1498 | Joanes III.a Nafarroakoak agindu zuen, Espainiako Errege Katolikoen presiopean |
| Proventza | 1500 | 1475 urtetik aurrera juduen aurkako eraso asko eman ziren. 1486an Proventza Frantziako Erresumaren agindupean gelditu zen. |
| Brandeburgoko Marka | 1510 | |
| Tunisia | 1535 | |
| Napoliko Erresuma | 1541 | |
| Genova | 1550 eta 1567 | |
| Bavaria | 1554 | |
| Aita Santuen Lurraldea | 1569/1593 | Pio V.ak agindua eman zuen; bakarrik Erromako eta Anconako biztanleak libratu ziren.[6] |
| Oran (Aljeria) | 1669 | Espainiaren agindupean zegoen espetxe afrikarra zen. Mariana Austriakoaren agindupean bertan zeuden 500 judu egungo Italian dagoen Livorno hirira bidali zituzten.[7] |
Erreferenziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Juan José Heydeck, Defensa de la religión cristiana, 4. liburuki, Imprenta Real, 1798, 32 or.
- ↑ Luis Suárez Fernández, La expulsión de los judíos: Un problema europeo, Ariel, 2012, ISBN 8434400634
- ↑ Adler, Michael (1939), Jews of Medieval England, Edward Goldston.
- ↑ https://historiaragon.com/2017/03/31/la-expulsion-de-los-judios/
- ↑ (Gaztelaniaz) Tópicos y realidades de la Edad Media. I. liburuki, 251 or..
- ↑ «Hebraeorum Gens», 1569-11-26.
- ↑ https://web.archive.org/web/20090707092241/http://e-spacio.uned.es/fez/eserv.php?pid=bibliuned:ETFSerie4-BD5489A2-1746-EB8E-75EE-45B7092D0385&dsID=PDF La expulsión de los judíos de Oran en 1669, Espacio, Tiempo y Forma, IV. saila. Historia Modernoa, 6.liburuki, 1993, 155-198 or.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q48136
Multimedia: Persecution of Jews / Q48136