Justus Lipsius

Justus Lipsius
	; Irudi gehiago
rector magnificus of Leiden University (en)	;
rector magnificus of Leiden University (en)
Bizitza
Jaiotza	Overijse, 1547ko urriaren 18a
Herrialdea	Espainiar Herbehereak
Bizilekua	Leiden
Heriotza	Lovaina, 1606ko martxoaren 23a (58 urte)
Hezkuntza
Heziketa	Old University of Leuven (en) ; UCLouvain
Hezkuntza-maila	Zuzenbiden Doktorea
Doktorego ikaslea(k)	Erycius Puteanus (en)
Hizkuntzak	latina
Irakaslea(k)	Muretus (en)
Ikaslea(k)	ikusi Aelius Everardus Vorstius (en) ; Jean Duvergier de Hauranne; Thomas Dempster; Erycius Puteanus (en) ; Franciscus Dousa (en) ; George Dousa (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	gramatikaria, historialaria, filosofoa, Ikasketa klasikoetan aditua, filologoa, humanista, unibertsitateko irakaslea eta idazlea
Lantokia(k)	Jena; Leiden eta Lovaina
Enplegatzailea(k)	Leidengo Unibertsitatea (1578ko apirilaren 15a (egutegi gregorianoa) - 1591)
Lan nabarmenak	ikusi De Constantia (en) ;
Mugimendua	humanismoa; Estoizismoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Justus Lipsius, baita ere Jodocus edo Joost Lips, gaztelaniazJusto Lipsio (Overijse, Flandriako Brabante, 1547ko urriaren 18a -Lovaina, 1606ko martxoaren 23a) filologo eta humanista flandiar ospetsua izan zen.^[1] XVI. mendeko jakitun ezagunetariko bat izan zen. Askotan Joseph Justus Scaliger eta Isaac Casaubon idazleekin batera aipatu izan da. Zenbait tokitan idazle espainiarra bezala aipatua izan da urte haietan Flandria Espainiaren eskuetan zegoelako.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koloniako Jesuitekin ikasi zuen; haiekin bere literatura klasikoarekiko zaletasuna handitu zen. 1579an sortu berria zegoen Leidengo Unibertsitatean iraskaten hasi zen. Bere bizitzaren azkeneko urtetan Lovainako Unibertsitate Katolikoan latin irakatsi zuen bestetik. Baina beste ubnibertsitateetan ere irakatsi zuen, esaterako Jenako Unibertsitatean.

Liburu asko idatzi zuen estoizismoaren filosofia-mugimendua berreskuratzeko asmoz. Bere helburua estoizismoa kristautasunarekin bateragarria egitea izan zen; horretarako Senekaren obra oinarritzat hartu zuen. Bere lanen artean ezagunena De constantia da. Bere ideiek eragin handia izan zuten eta intelektual garaikide askok haren eragina jaso zuten, tartean Francisco de Quevedo idazle espainiarra. Mugimendu hori neoestoizismo bezala ezagutu zen.

Peter Paul Rubens bere laguna eta jarraitzailea izan zen eta horregatik bere erretratua margotu egin zuen.

Obra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haren liburu guztiak latinez idatziak daude.

Hortorum lib. IV. Cum Disputatione de cultura hortensi. Joan. Meursii fil. Arboretum sacrum. Angeli Politiani Rusticus. Adhaec Lipsii Leges hortenses et Lazari Bonamici carmen De vita rustica, Éd. René Rapin, Ultrajecti, Apud J. Ribbium, 1672
I. Lipsi Satvrnalivm sermonvm libri dvo, qui de gladiatoribus, Lvgdvni Batavorvm, Ex officina Plantiniana, apud Franciscum Raphelengium, 1590
Iusti Lipsi Politicorum sive Civilis Doctrinae Libri Sex (Quid ad Principatum maxime Spectant), Lugduni, In Officina HVG. A Porta, Apud Fratres de Babiano, 1592
Iusti Lipsi Epistolae Pars III, 1588–1590 Eas ediderunt, adnotatione critica instruxerunt, notisque illustrarunt Sylvette Sué & Hugo Peeters, Brussel, Koninklijke Academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België, 1987
Iusti Lipsi Epistolae quam curavit edendam Jeanine De Landtsheer, Brussel, Koninklijke Academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België, 1994
Iusti Lipsi saturnalium sermonum libri duo, qui De gladiatoribus, Antverpiae, Ex officina Plantiniana, apud Ioannem Moretum, 1604, 1598
Iusti Lipsis Epistolae Pars XIII, 1600, Brussel, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2000
De amphitheatro liber: in quo forma ipsa loci expressa, et ratio spectandi, cum aeneis figuris, Lugduni, Batavorum, Ex officina Christophori Plantini, 1584
Justi Lipsi de amphitheatris quae extra Romam libellus: in quo formae eorum aliquot & typi, Antverpiae, apud Ch. Plantinum, 1584
Iusti Lipsi Saturnalium sermonum libri duo: qui de gladiatoribus, Éd. Jan Moretus, Antverpiae, ex officina Plantiniana, apud Ioannem Moretum, 1604
Iusti Lipsi de Cruce: ad sacram profanamque historiam utiles, Éd. Jan Moretus, Antverpiae, ex officina Plantiniana, apud Ioannem Moretum, 1593

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Pérez, Joseph, 'El modelo flamenco en Castilla'. Werner Thomas, Robert A. Verdonk (ed.): Encuentros en Flandes: relaciones e intercambios hispanoflamencos a inicios de la Edad Moderna, Leuven University Press, 01-01-2000, 103 or.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Justus Lipsius

(Ingelesez)Stanford Encyclopedia of Philosophy entry.
(Ingelesez) Internet Encyclopedia of Philosophy Entry.

Datuak: Q315871
Multimedia: Justus Lipsius / Q315871

[1] Pérez, Joseph, 'El modelo flamenco en Castilla'. Werner Thomas, Robert A. Verdonk (ed.): Encuentros en Flandes: relaciones e intercambios hispanoflamencos a inicios de la Edad Moderna, Leuven University Press, 01-01-2000, 103 or.

[1]