Urriaren 18
Urriaren 18a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta laurogeita hamaikagarren eguna da, 292.a bisurteetan. 74 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
.jpeg)
.jpg)
_by_Nadar.jpg)
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1975 - ETAk, Manuel López Treviño goardia zibila hil zuen Zarautzen.
- 1983 - Lau polizia espainolek Jose Maria Larretxea Goñi bahitzen saiatu ziren Baionan. Frantziako gendarmeek in fraganti harrapatu zituzten.
- 1989a - Kanpaldi mugagabea abiatu zuen Leitzarango Autobiaren Aurkako Koordinadorak. Zortzi hilabetez luzatu zen ekimena Uitziko gainean. Poliziaren jazarpen handia jasan zuten ekintzaileek.
- 2007 - Espainiako Poliziak 7 gazte atxilotu zituen, eta beste batzuk bilatu, Uribe Kostan, ustez kale borrokarekin lotura zutelakoan.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1929 - Kanadan emakumeek pertsona juridiko estatusa eskuratu zuten.
- 2007 - Cécilia eta Nicolas Sarkozy Frantziako presidentea dibortziatu ziren, Eliseoak kaleratu ohar ofizialaren arabera.
- 2007 - Pakistanen 130etik gora hildako izan ziren Karatxin, Benazir Bhutto eta bere jarraitzaileen aurka bi lehergailuk eztanda egin eta gero.
- 2019 - Kataluniako Greba Orokorra: Askatasun Martxak Bartzelonara iritsi eta kataluniar independentismoaren aurkako auziaren sententzien kontrako manifestazio erraldoia egin zen.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1997 - Guggenheim museoa inauguratu zen Bilbon.
- 1998 - Zangozan Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
- 2009 - Etxarri-Aranatzen Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
- 2015 - Baztanen Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1851 - Herman Melville estatubatuar eleberrigileak Erresuma Batuan bere Moby-Dick eleberri ospetsua lehenbizikoz argitaratu zuen.
- 1991 - My Own Private Idaho ("Nire Idaho Pribatua") filma estreinatu zen, Gus Van Santek zuzendu eta River Phoenix eta Keanu Reeves aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1997 - Sleepers ("Lotiak") filma estreinatu zen, Barry Levinsonek zuzendu eta Kevin Bacon, Robert De Niro, Dustin Hoffman, Jason Patric, Brad Pitt eta Minnie Driver aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1835 - José Antonio Santesteban, gipuzkoar musikagilea (h. 1906).
- 1863 - Ignacio Tabuyo, gipuzkoar baritonoa (h. 1947).
- 1898 - Henri Behotegi, lapurtar errugbilaria (h. 1975).
- 1906 - Lucas Alberdi, euskal herritar eskultore eta margolaria, damaskinatugintzan aditua (h. 1992).
- 1910 - Jose Maria Lojendio, gipuzkoar idazlea, legegizona eta euskaltzalea, Euskaltzaindiko hirugarren lehendakaria (h. 1978).
- 1922 - Norberto Oiarbide, gipuzkoar trikitilaria (h. 1995).
- 1931 - Lukas Dorronsoro, gipuzkoar itzultzailea eta euskal idazlea.
- 1932 - Ramon Zubizarreta, Landakanda, gipuzkoar pandero jotzailea, Laja eta Landakanda trikitilari bikoteko kidea (h. 2021).
- 1939 - Ángel García Ronda, gipuzkoar irakasle, idazle eta politikaria.
- 1940 - Juan Antonio Letamendia, gipuzkoar idazlea (h. 2019).
- 1944 - Xabier Zubizarreta Lasagabaster, gipuzkoar politikari eta idazlea, Arrasateko alkate ohia.
- 1949 - Maria Rosario Arrizabalaga, bizkaitar gizarte-ekintzailea, feminista eta justizia sozialaren aldekoa (h. 2021).
- 1961 - Mikel Cuadra, bizkaitar saskibaloi jokalari ohia.
- 1963 - Patxi Petrirena, nafar itzultzaile eta zuzentzailea.
- 1969 - Joel Merah, euskal musikagilea, Clichyn.
- 1970 - Manuel Indiano Azaustre, gipuzkoar politikaria, Madrilen (h. 2000).
- 1972 - Onintza Lasa, EAko gipuzkoar politikaria.
- 1976 - Trinidad Lucea Ferrer, nafar idazlea.
- 1977 -
- Jon Bru, nafar txirrindulari ohia.
- Sonia Gonzalez, euskal idazlea.
- Isidro Nozal, espainiar txirrindularia, Barakaldon.
- 1979 - David Herrero, bizkaitar txirrindularia.
- 1991 -
- Eider Bereziartu, euskal saskibaloi-jokalaria.
- Diego Iturriaga, nafar pilotaria.
- 1992 - Cristian Gilés, nafar futbolaria.
- 1993 - Iñaki Etxegoin, baxenafar esku huskako pilotaria.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1130 - Zhu Xi, txinatar filosofoa (h. 1200).
- 1239 - Eztebe V.a Hungariakoa, Hungaria eta Kroaziako erregea (h. 1272).
- 1405 - Pio II.a, Aita santua (h. 1464).
- 1523 - Ana Jagellon, Poloniako erregina eta Lituaniako dukesa handia (h. 1596).
- 1544 - Bernardino González de Avellaneda, gaztelar itsasgizona (h. 1629).
- 1547 - Justus Lipsius, flandiar filologo eta humanista, XVI. mendeko jakitun ezagunetarikoa (h. 1606).
- 1595 - Lucas van Uden, flandiar margolari barrokoa (h. 1672).
- 1663 - Eugenio Savoiakoa, austriar militar eta politikaria, historiako gerra gizonik handienetakoa (h. 1736).
- 1679 - Ann Putnam, Jr., Salemgo Judizioetako akusatzaile nagusietako bat (h. 1716).
- 1705 - Luca Giordano, italiar margolaria (h. 1705).
- 1706 - Baldassare Galuppi, italiar musikagile barrokoa (h. 1785).
- 1741 - Pierre Choderlos de Laclos, frantziar idazle eta militarra (h. 1803).
- 1753 - Jean Jacques Régis de Cambacérès, Parmako dukea, frantziar legegizona eta politikaria (h. 1824).
- 1777 - Heinrich von Kleist, alemaniar olerkari eta antzerkigilea (h. 1811).
- 1785 - Thomas Love Peacock, ingeles idazlea (h. 1866).
- 1804 - Mongkut (Rama IV.a), Siamgo erregea (h. 1868).
- 1824 - Juan Valera, espainiar idazlea eta diplomatikoa (h. 1905).
- 1831 - Frederiko III.a Alemaniakoa, Prusiako errege eta Alemaniako enperadorea (h. 1888).
- 1850 - Pablo Iglesias Posse, espainiar politikaria, sozialismoaren figura nagusia (h. 1925).
- 1859 - Henri Bergson, frantziar filosofoa (h. 1941).
- 1866 - Christianus Cornelius Uhlenbeck, herbeheretar hizkuntzalari eta antropologoa (h. 1951).
- 1873 - Ivanoe Bonomi, Italiako lehen ministroa (h. 1951).
- 1882 - Lucien Petit-Breton, frantziar-argentinar txirrindularia (h. 1917).
- 1891 - Alfredo Arrieta Vaccaro, argentinar militar eta politikari peronista (h. 1950).
- 1893 -
- Sidney Holland, Zeelanda Berriko 25. lehen ministroa (h. 1961).
- Liang Shuming, txinatar idazle eta filosofoa (h. 1988).
- José Zacarías Tallet, kubatar idazlea, kubako poesia garaikidearen izen handienetarikoa (h. 1989).
- 1894 - H. L. Davis, estatubatuar eleberrigile eta olerkaria (h. 1960).
- 1888 - Lotte Lenya, austriar abeslari eta aktorea (h. 1981).
- 1902 - Miriam Hopkins, estatubatuar aktorea (h. 1972).
- 1906 - James Brooks, estatubatuar margolaria (h. 1992).
- 1908 - Félix Houphouët-Boigny, Boli Kostako lehendabiziko presidentea (h. 1993).
- 1909 - Norberto Bobbio, italiar filosofo eta politologoa (h. 2004).
- 1912 - Philibert Tsiranana, Madagaskargo lehendabiziko presidentea (h. 1978).
- 1918 - Konstantinos Mitsotakis, Greziako lehen ministroa (h. 2017).
- 1919 -
- Anita O'Day, estatubatuar jazz-abeslaria, jazzaren emakumezko ahots garrantzitsuenetakoa (h. 2006).
- Pierre Trudeau, Kanadako lehen ministroa (h. 2000).
- 1920 - Mélina Mercouri, greziar aktorea (h. 1994).
- 1925 - Ramiz Alia, lehendabiziko Albaniako presidentea (h. 2011).
- 1926 -
- Chuck Berry, estatubatuar musikagile, gitarrista eta abeslaria, rock and rollaren historiako garrantzitsuenetakoa (h. 2017).
- Klaus Kinski, alemaniar aktorea (h. 1991).
- 1927 - George C. Scott, estatubatuar aktorea (h. 1999).
- 1929 - Violeta Chamorro, Nikaraguako presidentea, Erdialdeko Amerikan kargu horretara iritsitako lehenbiziko emakumezkoa.
- 1932 - Vytautas Landsbergis, Lituaniako lehenengo presidentea.
- 1934 - Sylvie Joly, frantziar aktore eta umorista (h. 2015).
- 1939 -
- Flavio Cotti, Suitzako presidentea (h. 2020).
- Lee Harvey Oswald, estatubatuar marinea, John F. Kennedyren hiltzailea (h. 1963).
- Paddy Reilly, irlandar folk abeslari, kantautore eta gitarrajolea.
- 1940 -
- Jacques Higelin, frantziar musikagilea eta abeslaria (h. 2018).
- Gyözö Kulcsár, hungariar eskrimalaria (h. 2018).
- 1941 - Enrique Gorriarán, argentinar iraultzailea (h. 2006).
- 1942 - Juan Tamariz, espainiar ilusionista, kartomagian mundu mailako hoberenetakoa.
- 1944 - Katherine Kurtz, eleberri fantastikoen estatubatuar idazlea, Deryni buruzko serieagatik ezaguna.
- 1945 - Huell Howser, estatubatuar aktore eta telebista aurkezlea (h. 2013).
- 1946 -
- Jeanine Baude, frantziar idazle, poeta, antzerkigile eta literatura kritikoa (h. 2021).
- Vicente Molina Foix, espainiar idazlea eta zinemagilea.
- 1947 - Laura Nyro, estatubatuar egile abeslari, musikari eta piano-jotzailea (h. 1997).
- 1949 - Fanny Rubio, espainiar unibertsitateko-katedraduna, ikertzailea eta idazlea.
- 1951 - Terry McMillan, estatubatuar idazlea.
- 1956 - Martina Navrátilová, txekiar-estatubatuar tenislari ohia, historiako tenislaririk onenetarikoa.
- 1957 - Mihailo Petrović, serbiar futbolari ohia.
- 1959 - Lluís Puig, kataluniar zuzendari artistiko, dantzari, musikari eta politikaria.
- 1960 -
- Craig Mello, estatubatuar mediku, genetikari eta unibertsitate irakaslea, 2006ko Medikuntzako Nobel Saria.
- Jean-Claude Van Damme, belgikar aktorea.
- 1961 - Wynton Marsalis, estatubatuar musika klasikoko eta jazz-musikako tronpeta-jotzailea.
- 1968 -
- Naoto Otake, japoniar futbolari ohia.
- Michael Stich, alemaniar tenislari ohia.
- 1970 - Ferran Latorre, kataluniar alpinista eta mendizalea, 14 Zortzimilakoak igo dituen lehenbiziko kataluniarra.
- 1971 -
- Emmanuelle Laborit, frantziar aktorea eta International Visual Théâtreren zuzendaria.
- Megumi Sakata, japoniar futbolari ohia.
- 1972 - Karl Nehammer, Austriako kantzilerra.
- 1974 - Susana Díaz, Andaluziako Juntako presidentea.
- 1975 - Bruno Duhamel, frantziar komikilaria.
- 1982 - Svitlana Loboda, ukrainar abeslaria.
- 1984 -
- Freida Pinto, indiar aktore eta modeloa.
- Lindsey Vonn, estatubatuar eskiatzaile alpino ohia.
- 1987 -
- Zac Efron, estatubatuar aktorea eta abeslaria.
- Anna Sanchis, espainiar txirrindularia.
- 1991 - Tyler Posey, estatubatuar abeslari eta aktorea.
- 1993 -
- Miha Lapornik, esloveniar saskibaloi jokalaria.
- Sergio Rodríguez Febles, espainiar saskibaloi jokalaria.
- 1996 - Anna Gas, katalanez idazten duen poeta.
- 2003 - Alejandro Balde, kataluniar futbolaria.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1035 - Antso III.a Nagusia, Ximeno dinastiaren Iruñeko VIII. erregea (j. 992)
- 1403 - Martin Zalba, nafar elizgizona, Iruñeko apezpikua eta kardinala.
- 1595 - Andrés de Poza, euskal eruditu, hizkuntzalari eta legelaria, Madrilen (j. c. 1530).
- 1770 - Agustin Kardaberaz, gipuzkoar apaiz idazlea (j.1703).
- 1830 - Étienne Neveu, zuberotar politikaria (j. 1755).
- 1970 - Ignacio Errandonea, nafar elizgizona eta idazlea (j. 1886).
- 1976 - Pedro Sanjuan, gipuzkoar musikagile, musika irakasle eta orkestra zuzendaria, Washingtonen (j. 1886).
- 1983 - Eugenia Iriondo, gipuzkoar erraketista (j. 1901).
- 1999 - Daniel Zariquiegui Izco, nafar futbol arbitroa, futbolaria eta Osasuna futbol klubaren delegatua (j. 1924).
- 2003 - Salvador Beuntza, nafar margolari eta irakaslea (j. 1932).
- 2006 -
- Pedro Antonio Gainzarain, arabar apaiz, unibertsitate irakasle eta idazlea (j. 1928).
- Fermin Gordejuela, nafar futbolaria (j. 1933).
- 2008 - Salutxu Etxebarria, arabar dantzaria, lehenengo emakume aurreskularia (j. 1924).
- 2011 - Fernando Pérez Ollo, nafar historialari eta kazetaria (j. 1939).
- 2015 - Adrian Zelaia Ibarra, euskal herritar legelaria eta irakaslea (j. 1917).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 707 - Joan VII.a, Aita santua (j. c. 650).
- 1417 - Gregorio XII.a, Aita santua (j. c. 1326).
- 1503 - Pio III.a, Aita santua (j. 1439).
- 1541 - Margarita Tudor, Eskoziako erregina ezkontidea (j. 1481).
- 1558 - Maria Hungariakoa, Hungariako eta Bohemiako erregina ezkontidea eta Habsburgen Herbehereetako gobernadorea (j. 1505).
- 1561 - Yamamoto Kansuke, japoniar samuraia, Takeda Shingenen hogeita lau jeneraletako bat (j. 1501).
- 1622 - Arcangela Paladini, taliar margolari eta poeta.
- 1678 - Jacob Jordaens, flandriar margolaria (j. 1593).
- 1744 - Sarah Jennings, bere garaiko emakumerik garrantzitsuenetakoa Britainia Handian Ana erreginarekin izandako adiskidetasunagatik (j. 1660).
- 1789 - Maria Ana Austriakoa, Austriako artxidukesa (j. 1738).
- 1817 - Étienne Méhul, frantziar musikagilea (j. 1762).
- 1865 - Henry John Temple, Lord Palmerston, ingeles politikaria (j. 1784).
- 1871 - Charles Babbage, ingeles matematikari, filosofo eta ingeniaria, konputagailu programagarrien kontzeptuaren sortzailea (j. 1791).
- 1889 - Antonio Meucci, italiar asmatzaile eta zientzialaria, telefonoaren asmatzailea (j. 1808).
- 1893 - Lucy Stone, estatubatuar hizlari eta aktibista, unibertsitatean diploma bat lortzeko Massachusettsko lehen emakumea (j. 1818).
- 1911 - Alfred Binet, frantziar psikologo eta pedagogoa (j. 1857).
- 1913 - Dinuzulu kaCetshwayo, Zululandiako azken erregea (j. 1884).
- 1918 - Koloman Moser, austriar artista (j. 1868).
- 1921 - Luis III.a Bavariakoa, Bavariako azken erregea (j. 1845).
- 1922 - Suze Robertson, herbehereetar margolaria (j. 1855).
- 1931 - Thomas Alva Edison, estatubatuar negozio-gizon eta asmatzaile oparoa (j. 1847).
- 1934 - François Gonnessiat, frantziar astronomoa (j. 1856).
- 1941 - Manuel Teixeira Gomes, Portugalgo presidentea (j. 1860).
- 1942 - Mikhail Nesterov, errusiar margolari sinbolista (j. 1862).
- 1948 - Walther von Brauchitsch, Alemaniako Armadako komandante nagusia Bigarren Mundu Gerran. (j. 1881).
- 1955 - José Ortega y Gasset, espainiar filosofoa (j. 1883).
- 1966 - Rafael Sánchez Mazas, espainiar idazle eta politikaria, Falange Españolaren sortzaileetako bat (j. 1894).
- 1970 - Mairtin O Cadhain, gaelerazko irlandar idazlea (j. 1906).
- 1974 - Marina de Castarlenas, kataluniar idazlea eta piano-jotzailea (j. 1900).
- 1977 - Andreas Baader, Armada Gorriaren Frakzioa alemaniar talde armatuaren lehenengo liderra (j. 1943).
- 1982 -
- Pierre Mendès France, Frantziako lehen ministroa (j. 1907).
- Elizabeth Virginia Wallace Truman, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1885).
- 1989 - Georgina Wilczekekoa, Liechtensteingo printzesa ezkontidea (j. 1921).
- 1990 - Gato Pérez, argentinar musikaria (j. 1951).
- 1994 - Max Müller, alemaniar filosofoa (j. 1906).
- 1995 - William Mackey, kanadar jesuita, Bhutango hezkuntza sistema modernoa ezartzeaz arduraduna izan zena (j. 1915).
- 1997 - Roberto Goizueta, euskal jatorriko kubatar-estatubatuar enpresaburua, The Coca-Cola Companyko zuzendaria (j. 1931).
- 1998 - Carlos Ferrer Salat, espainiar enpresaburu eta kirolaria (j. 1931).
- 1999 - Herbert Heckmann, alemaniar idazlea (j. 1930).
- 2003 -
- Juana Doña, espainiar buruzagi komunista, feminista, sindikalista eta idazlea (j. 1918).
- Manuel Vázquez Montalbán, kataluniar idazle eta kazetaria (j. 1939).
- 2005 - Aleksandr Jakovlev, errusiar politikari, diplomazialari eta historialaria (j. 1923).
- 2006 - Xosé Quiroga Suárez, Galiziako Xuntako bigarren presidentea (j. 1920).
- 2012 - Sylvia Kristel, herbeheretar aktorea (j. 1952).
- 2014 -
- Efua Dorkenoo, emakumeen genitalen mutilazioaren aurkako ghanesar-britainiar ekintzailea (j. 1949).
- Claude Ollier, frantziar eleberrigilea, Nouveau roman eskolako idazle nagusietako bat (j. 1922).
- 2017 -
- Eamonn Campbell, irlandar gitarrajole eta abeslaria, The Dubliners taldeko kidea (j. 1946).
- Issam Zahreddine, Siriako Errepublikar Guardiaren maior jenerala (j. 1961).
- 2018 - Abdel Rahman Swar al-Dahab, Sudango estatuburua (j. 1934/1935).
- 2020 - René Felber, Suitzako presidentea (j. 1933).
- 2021 -
- Jack Angel, estatubatuar ahots-aktorea (j. 1930).
- Edita Gruberová, eslovakiar opera abeslaria (j. 1946).
- Willy Kemp, luxenburgoar txirrindularia (j. 1925).
- Colin Powell, estatubatuar jenerala, Golkoko Gerrako operazio militarraren arduradun nagusia (j. 1937).
- 2022 - Ole Ellefsæter, norvegiar eskiatzailea (j. 1939).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Lukas, Haitz, Haitze eta Haitza.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2964
Multimedia: 18 October
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua | ||