Leo Perutz

Leo Perutz
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Praga, 1882ko azaroaren 2a
Herrialdea	Austria ; Israel ; Palestinako Britainiar Mandatua
Heriotza	Bad Ischl, 1957ko abuztuaren 25a (74 urte)
Hobiratze lekua	Bad Ischl Friedhof (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, eleberrigilea, idazlea, antzerkigilea, kritikaria eta itzultzailea
Lan nabarmenak	ikusi The master of the Day of Judgment (en) ;
Genero artistikoa	beldurrezko literatura; errealismo magikoa
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra

Leopold Perutz (Praga, Austria-Hungariako Inperioa, 1882ko azaroaren 2a - Bad Ischl, Austria, 1957ko abuztuaren 25a) austro-txekiar eleberrigile eta matematikaria izan zen, jatorri judukoa, alemanez idatzi zuena.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Leo Perutz 1882an jaio zen, Pragan, familia judu batean. 1901ean familia Vienara aldatu zen. Ikasle ona ez bazen ere, Leo matematika ikasketak egiten hasi zen familiaren babesean, eta hala aritu zen, 25-33 urte zitueneko tartean: aseguru etxe bateko lanaren eta Vienako kafetegietako inguru bohemioaren artean. Lehen Mundu Gerran parte hartu zuen, ekialdeko frontean, eta, tiro bat jasota, larri gaixotu zen septizemiaz. Urtebete igaro zuen sendatzen eta, horrekin batera, literatura sena sendotzen. 1918tik 1928ra bitartekoa garrantzizko aldia izan zen harentzat, zenbait bestseller idatzi baitzituen.^[1]

1928an, Perutzen emazte Ida zendu zen; idazle gisa etorkizunik ez zuela pentsatzen hasi zen; eta antisemitismoak indarra hartu zuen, lehenik Alemanian eta, handik gutxira, Austrian. Juduen lantegiak itxi eta beren liburuak debekatu zituen nazismoak. Hala, Perutzen familia osoak Palestinara emigratu zuen 1934an. Ongietorria egin zioten, baita Pen Clubeko kide izendatu ere, baina hark Europaren herriminez segitzen zuen. Bigarren Mundu Gerra amaitutakoan, Vienara itzultzen saiatu zen, baina 1950era arte ez zioten baimendu. Lortu zuenean, beste hiri batekin egin zuen topo: bazuen lehengo ospearen arrastoren bat, baina ez zen lehengo Viena. 1953an argitaratu zen haren maisulana: Gauez harrizko zubiaren azpian (“Nachts unter der steinernen Brücke”). 1957an hil zen Bad Ischlgo balnearioan, Salzburgotik gertu, birikako edemaren ondorioz.^[1]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Die dritte Kugel, 1915
Das Mangobaumwunder. Eine unglaubwürdige Geschichte, 1916
Zwischen neun und neun, 1917 (Bederatzietatik Bederatzietara, 2003, Elkar, Alberdania, Anton Garikanoren itzulpena)
Das Gasthaus zur Kartätsche. Eine Geschichte aus dem Alten Österreich, 1920
Des Marques de Bolibar, 1920
Die Geburt des Antichrist, 1921
Der Meister des Jüngsten Tagen, 1923
Turlupin, 1924
Der Kosak und der Nachtigall, 1928
Wohin rollst du, Äpfelchen..., 1928
St. Petri Schnee, 1933
Der schwedische Reiter, 1936
Nachts unter der steinernen Brücke, 1953 (Gauez harrizko zubiaren azpian, 2019, Elkar, Jesus Mari Olaizolak eta Joxe Mari Berasategik euskaratua)
Der Judas des Leonardo, 1959

Antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Die Reise nach Preßburg, 1930
Morgen ist Feiertag, 1935
Warum glaubst Du mir nicht?, 1936

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b Ugarte Irizar, Itziar. Praga zaharraz errauts artetik. Berria egunkaria, 2019ko urriak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-10-6).

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Leo Perutz

Datuak: Q93450
Multimedia: Leo Perutz / Q93450

[berria-1] Ugarte Irizar, Itziar. Praga zaharraz errauts artetik. Berria egunkaria, 2019ko urriak 6, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-10-6).

[1]