1882

1882. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa
Urteak	1879  • 1880  • 1881 • 1882 • 1883 • 1884 • 1885
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1882 MDCCCLXXXII
Ab urbe condita	2635
Armeniar egutegia	1331 ԹՎ ՌՅԼԱ
Bahá'í egutegia	38 – 39
Bengaliar egutegia	1289
Berber egutegia	2832
Egutegi budista	2426
Myanmarko egutegia	1244
Bizantziar egutegia	7390 – 7391
Koptoen egutegia	1598 – 1599
Etiopiar egutegia	1874 – 1875
Hebrear egutegia	5642 – 5643
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1938 – 1939
Shaka Samvat	1804 – 1805
Kali Yuga	4983 – 4984
Iraniar egutegia	1260 – 1261
Islamiar egutegia	1299 – 1300
Japoniar egutegia	Meiji 15 (明治15年)
Korear egutegia	4215
Thailandiar eguzki egutegia	2425
Holozeniar egutegia	11882

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Martxoaren 2a – Roderick McLean-ek huts egin zuen Viktoria Erresuma Batukoa erregina erail nahian Windsor-en (Ingalaterra).
• Maiatzaren 20a – Aliantza Hirukoitza adostu zuten Austria-Hungariako Inperioak, Alemaniak eta Italiak.
• Ekainaren 6a – Zikloi batek Arabiako itsasoan uholdeak eragin zituen Bombay-ko kaialdean, 100.000 hildako inguru eraginez.
• Uztailaren 26a – Boer jendeak sortu zuen Stellaland-eko errepublika Hegoafrikan.
• Abuztuaren 18a – Britainia Handian "The Married Women's Property Act" baimendu zuten, eta horren arabera ezkondutako emakumeek euren jabetza ahal zuten mantendu, erosi edo saldu.

Arte eta kultura

• Uztailaren 26a – Parsifal, Richard Wagnerren opera estreinatu zen Bayreutheko Festspielhausen.
• Abuztuaren 20a – Piotr Ilitx Txaikovskik "1812 Obertura" estreinatu zuen Moskun.
• Urriaren 14a – Punjab-eko Unibertsitatea sortu zuten Lahoren, Pakistan modernoan.

Zientzia eta teknologia

• Martxoaren 24a – Robert Kochek "Mycobacterium tuberculosis" aurkitu zuen, tuberkulosia sortzen duen bakterioa.
• Apirilaren 29a – Ernst Werner von Siemens asmatzaile alemaniarrak "Elektromote" delakoa lehen aldiz abiarazi zuen, Berlingo aldirietan, munduko lehen trolebusa.

Kirolak

• Irailaren 5a – Tottenham Hotspur Football Club taldea sortu zuten Hotspur F.C. izenarekin Ingalaterran.
• Abenduaren 16a – 1883ko Home Nations Txapelketa hasi zen, gaur egun Sei Nazioen Txapelketa denaren lehen ekitaldia.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 5a – Edwin Barclay, Liberiako 18. presidentea (h. 1955).
• Urtarrilaren 8a – Luciano Pérez Platero, nafar elizgizona (h. 1963).
• Urtarrilaren 10a – Eugène Delporte, belgikar astronomoa (h. 1955).
• Urtarrilaren 15a – Mauro Ortiz de Urbina, arabar margolaria (h. 1936).
• Urtarrilaren 15a – Daniel Vázquez Díaz, espainiar margolaria (h. 1969).
• Urtarrilaren 15a – Florian Znaniecki, poloniar-estatubatuar soziologo eta filosofoa (h. 1958).
• Urtarrilaren 16a – Margaret Wilson, estatubatuar eleberrigilea (h. 1973).
• Urtarrilaren 18a – Aleksandra Ekster, errusiar margolari eta moda diseinatzailea (h. 1949).
• Urtarrilaren 18a – A. A. Milne, ingeles idazlea, Winnie the Poohren sortzailea (h. 1956).
• Urtarrilaren 20a – Santiago Cunchillos Manterola, nafar legegizona eta itzultzailea (h. 1953).
• Urtarrilaren 24a – Jose Maritorena, nafar bertsolaria (h. 1953).
• Urtarrilaren 25a – Virginia Woolf, ingeles idazlea (h. 1941).
• Urtarrilaren 30a – Franklin Delano Roosevelt, Ameriketako Estatu Batuetako 32. Presidentea (h. 1945).

Otsaila

• Otsailaren 1a – Louis St. Laurent, Kanadako lehen ministroa (h. 1973).
• Otsailaren 2a – Andres Greziakoa, greziar printzea (h. 1944).
• Otsailaren 2a – James Joyce, irlandar idazlea, XX. mendeko ingelesezko idazle garrantzitsuenetakoa (h. 1941).
• Otsailaren 4a – Paulo Iantzi, nafar bertsolaria (h. 1962).
• Otsailaren 4a – Edwin John Pratt, kanadar olerkaria (h. 1964).
• Otsailaren 12a – Walter Nash, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1968).
• Otsailaren 14a – John Barrymore, estatubatuar aktorea (h. 1942).
• Otsailaren 18a - Pedro Astigarraga, bizkaitar futbolaria eta Athleticeko presidentea (h. 1965).
• Otsailaren 18a - Raymond Cazeaux, ingeles futbolaria, Athleticen aritutakoa (h. 1957).
• Otsailaren 19a – Jenny Hempel, daniar botanikoa, landareen fisiologian aitzindaria (h. 1975).
• Otsailaren 20a – Pádraic Ó Conaire, irlandar kazetari eta idazlea (h. 1928).
• Otsailaren 20a – Elie Nadelman, poloniar-estatubatuar eskultorea (h. 1946).
• Otsailaren 26a – Pierre MacOrlan, frantziar idazlea (h. 1970).

Martxoa

• Martxoaren 1a – Gotzon Bidaurratzaga Lazpita, euskal mediku naturista (h. 1971).
• Martxoaren 5a – Adrián Loyarte, gipuzkoar kazetari eta idazlea (h. 1962).
• Martxoaren 14a – Johannes Gabriel Granö, finlandiar esploratzailea (h. 1956).
• Martxoaren 18a – Gian Francesco Malipiero, italiar musikagilea (h. 1973).
• Martxoaren 18a – Clément Mathieu, lapurtar artzapezpiku eta euskaltzalea (h. 1963).
• Martxoaren 20a – René Coty, Frantziako Laugarren Errepublikako bigarren eta azken presidentea (h. 1962).
• Martxoaren 20a – Melanie Klein, austriar psikoanalista (h. 1960).
• Martxoaren 21a – Fritzi Massary, austro-estatubatuar soprano eta aktorea (h. 1969).
• Martxoaren 23a – Emmy Noether, alemaniar matematikaria, XX. mendeko algebran aditu garrantzitsuenetakoa (h. 1935).
• Martxoaren 25a – Kiusaku Ogino, japoniar ginekologoa (h. 1975).
• Martxoaren 29a – Antonio Lezama, arabar kazetari eta idazlea (h. 1971).
• Martxoaren 30a – Stefan Banach, poloniar matematikaria (h. 1945).
• Martxoaren 30a – Emma Jung, suitzar psikologoa eta idazlea, psikologia analitikoan espezialista (h. 1955).
• Martxoaren 31a – Manuel Arantzadi, nafar politikari jeltzale eta abokatua (h. 1942).

Apirila

• Apirilaren 1a – María Domínguez Remón, espainiar maistra eta politikaria, Espainiar estatuko lehen emakume alkatea (h. 1936).
• Apirilaren 7a – Kurt von Schleicher, Alemaniako kantzilerra (h. 1934).
• Apirilaren 14a – Moritz Schlick, alemaniar filosofoa (h. 1936).
• Apirilaren 17a – Artur Schnabel, austriar pianista eta musikagilea (h. 1951).
• Apirilaren 18a – Monteiro Lobato, brasildar idazlea, argitaratzailea eta itzultzailea (h. 1948).
• Apirilaren 18a – Leopold Stokowski, ingalaterran jaiotako estatubatuar orkestra-zuzendaria (h. 1977).
• Apirilaren 19a – Getúlio Vargas, Brasilgo presidentea (h. 1954).
• Apirilaren 21a – Percy Williams Bridgman, estatubatuar fisikaria, 1946ko Fisikako Nobel Saria (h. 1961).
• Apirilaren 23a – Augusto d'Halmar, txiletar poeta, eleberrigilea eta diplomatikoa (h. 1950).
• Apirilaren 24a – Joe Anduran, lapurtar errugbilaria (h. 1914).
• Apirilaren 27a – Jessie Fauset, afroamerikar editorea, poeta, saiakeragilea eta eleberrigilea (h. 1961).

Maiatza

• Maiatzaren 5a – Douglas Mawson, ingeles jatorriko australiar geologo eta Antartikako esploratzailea (h. 1958).
• Maiatzaren 5a – Sylvia Pankhurst, ingeles aktibista, sufragismo eta komunismoa babestu zituena (h. 1960).
• Maiatzaren 6a – Gilen Prusiakoa, azken Alemaniar Inperioko eta Prusiako Erresumako printze oinordekoa (h. 1951).
• Maiatzaren 6a – Bonifazio Laskurain, gipuzkoar txistularia eta musikagilea (h. 1978).
• Maiatzaren 9a – Henry John Kaiser, estatubatuar industrialaria (h. 1967).
• Maiatzaren 13a – Georges Braque, frantziar margolaria eta eskultorea (h. 1963).
• Maiatzaren 20a – Sigrid Undset, norvegiar idazlea, 1928ko Literaturako Nobel Saria (h. 1949).
• Maiatzaren 25a – Alice Herz, alemaniar bakezale eta kazetaria, Vietnamgo gerragatik protestan bere burua bonzo eran erre zuena (h. 1965).

Ekaina

• Ekainaren 1a – John Drinkwater, ingeles olerkari eta dramagilea (h. 1937).
• Ekainaren 3a – Alphonse Chérel, Assimil kontzeptua sortu zuen bretainiarra (h. 1956).
• Ekainaren 15a – Ion Antonescu, Errumaniako diktadorea (h. 1946).
• Ekainaren 16a – Mohammad Mossadegh, Irango lehen ministroa (h. 1967).
• Ekainaren 17a – Igor Stravinski, errusiar musikagile, piano-jotzaile eta orkestra zuzendaria (h. 1971).
• Ekainaren 18a – Georgi Dimitrov, Bulgariako lehen ministroa (h. 1949).
• Ekainaren 18a – Ștefania Mărăcineanu, errumaniar fisikaria (h. 1944).
• Ekainaren 21a – Lluis Companys, Kataluniako Generalitateko 123. Presidentea (h. 1940).
• Ekainaren 23a – Juan Jose Lete Oregi, gipuzkoar antzerki-idazlea (h. 1955).

Uztaila

• Uztailaren 2a – Marie Bonaparte, frantziar printzesa, idazle, itzultzaile eta psikoanalista (h. 1962).
• Uztailaren 6a – Arnstein Arneberg, norvegiar arkitektoa, bere garaiko erangikorrenetarikoa (h. 1961).
• Uztailaren 7a – Janka Kupala, bielorrusiar olerkaria eta idazlea (h. 1942).
• Uztailaren 8a – Percy Grainger, estatubatuar musikagilea (h. 1961).
• Uztailaren 9a – Patrizio Etxeberria, gipuzkoar enpresaburua eta politikaria (h. 1972).
• Uztailaren 22a – Edward Hopper, estatubatuar margolaria (h. 1967).
• Uztailaren 27a – Donald Crisp, ingeles aktore, ekoizle, zuzendari eta gidoilaria (h. 1974).

Abuztua

• Abuztuaren 8a – Emiliano Mujika, euskal idazlea (h. 1949).
• Abuztuaren 11 – Francisco Baztarretxe Diaz de Bulnes, espainiar militarra eta politikaria (h. 1962).
• Abuztuaren 11 – Rodolfo Graziani, italiar mariskala (h. 1955).
• Abuztuaren 11 – Horace Kallen, estatubatuar filosofoa (h. 1974).
• Abuztuaren 11a – Volin, errusiar anarkista (h. 1945).
• Abuztuaren 22a – Raymonde de Laroche, frantziar hegazkinlaria eta pilotu-lizentzia jaso zuen lehen emakumea (h. 1919).
• Abuztuaren 24a – Mykolas Biržiška, lituaniar historialaria, argitaratzailea, literatura irakaslea eta politikaria (h. 1962).
• Abuztuaren 25a – Sean Thomas O´Kelly, Irlandako presidentea (h. 1966).
• Abuztuaren 26a – James Franck, alemaniar fisikaria, 1925eko Fisikako Nobel Saria (h. 1964).
• Abuztuaren 26a – Carlo Galetti, italiar txirrindularia (h. 1949).

Iraila

• Irailaren 1a – Ramon Zubiaurre, euskal margolaria (h. 1969).
• Irailaren 4a – Leonhard Frank, alemaniar eleberrigilea (h. 1961).
• Irailaren 5a – Lorenzo Luis Yanguas, nafar musikari eta musikagilea (h. 1946).
• Irailaren 13a - María Eduarda Barjona de Freitas, portugaldar kazetaria, idazlea, ikertzailea eta literatura-kritikaria (h. 1952).
• Irailaren 14a – Ricardo Tejedor, nafar margolari eta marrakilaria (h. 1944).
• Irailaren 20a – Phoebe Waterman Haas, estatubatuar astromoa (h. 1967).
• Irailaren 22a – Wilhelm Keitel, alemaniar kanpo mariskala (h. 1946).
• Irailaren 26a – Tomás Domínguez Arévalo, nafar politikari eta idazlea (h. 1952).
• Irailaren 30a – Hans Geiger, alemaniar fisikaria (h. 1945).

Urria

• Urriaren 5a – Robert Goddard, estatubatuar ingeniaria, kohetegintzako aintzindarietako bat (h. 1945).
• Urriaren 6a – Jan Czekanowski, poloniar antropologoa eta etnografoa (h. 1965).
• Urriaren 6a – Karol Szymanowski, poloniar musikagilea (h. 1937).
• Urriaren 14a – Éamon de Valera, Irlandako presidentea (h. 1975).
• Urriaren 18a – Lucien Petit-Breton, frantziar-argentinar txirrindularia (h. 1917).
• Urriaren 19a – Umberto Boccioni, italiar margolari eta eskultorea (h. 1916).
• Urriaren 19a – Vincas Krėvė-Mickevičius, lituaniar idazlea (h. 1954).
• Urriaren 20a – Béla Lugosi, errumaniar aktorea (h. 1956).
• Urriaren 24a – Emmerich Kálmán, hungariar opereta musikagilea (h. 1953).
• Urriaren 29a – Jean Giraudoux, frantziar idazlea (h. 1944).
• Urriaren 30a – Günther von Kluge, alemaniar landa mariskala Bigarren Mundu Gerran (h. 1944).

Azaroa

• Azaroaren 2a – Leo Perutz, alemanezko eleberrigile eta matematikari austro-txekiarra (h. 1957).
• Azaroaren 3a – Jakub Kolas, bielorrusiar idazlea (h. 1956).
• Azaroaren 9a – Teodoro Gonzalez de Zarate, arabar enpresaburu eta politikaria (h. 1937).
• Azaroaren 11 – Gustavo VI.a Adolfo Suediakoa, Suediako erregea (h. 1973).
• Azaroaren 12a – Maria Teresa Borboikoa, Espainiako infanta eta Bavariako printzesa ezkontidea (h. 1912).
• Azaroaren 17a – Jose Maria Azkona, nafar idazle, itzultzaile eta liburuzalea (h. 1951).
• Azaroaren 17a – Germaine Dulac, frantziar zinemagilea (h. 1942).
• Azaroaren 18a – Wyndham Lewis, ingeles idazle, margolari eta kritikaria (h. 1957).
• Azaroaren 18a – Jacques Maritain, frantziar filosofo katolikoa (h. 1973).
• Azaroaren 23a – John Rabe, alemaniar negozio gizona (h. 1950).
• Azaroaren 25a – Jose Maria Beobide, euskal musikagile eta organo-jotzailea (h. 1967).
• Azaroaren 26a – Antoni Rovira i Virgili, kataluniar politikari eta kazetaria (h. 1949).

Abendua

• Abenduaren 3a – Giovanni Rossignoli, italiar txirrindularia (h. 1954).
• Abenduaren 8a – Manuel Ponce, mexikar musikagilea (h. 1948).
• Abenduaren 9a – Joaquín Turina, espainiar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1949).
• Abenduaren 10a – Otto Neurath, austriar filosofoa (h. 1970).
• Abenduaren 11 – Florencio Alfaro, nafar politikaria (h. 1936).
• Abenduaren 11 – Max Born, alemaniar fisikaria, 1954ko Fisikako Nobel Saria (h. 1970).
• Abenduaren 16a – Zoltán Kodály, hungariar musikagile, pedagogo, eta folklore-ikertzailea (h. 1967).
• Abenduaren 24a – Gregorio Muxika, euskal idazle eta kazetaria (h. 1931).
• Abenduaren 28a – Arthur Stanley Eddington, ingeles astronomo eta fisikaria (h. 1944).
• Abenduaren 28a – Lili Elbe, daniar artista, sexu berresleitze kirurgiari men egin zion lehenengo pertsona (h. 1931).
• Abenduaren 28a – Virgínia Quaresma, Portugalgo lehen emakume kazetaria (h. 1973).
• Abenduaren 31 – Maria Soledad Moral Santa Cruz, bizkaitar arrain saltzaile, "sardinera", eta ekintzailea (h. 1944).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Abendua – Luis Urteaga, gipuzkoar musikagilea eta organo-jotzailea (h. 1960).
• Antonio Arruti, gipuzkoar idazlea (h. 1919).
• Ricardo Irezabal Goti, bizkaitar enpresaburua.
• Ricardo Martín, Donostian bizi izandako badajoztar argazkilaria, garaiko argazkilari ospetsuenetarikoa (h. 1936).
• Román Oiartzun, nafar kazetari eta politikari karlista (h. 1968).
• Abdullah I.a Jordaniakoa, Jordaniako erregea (h. 1951).
• Abram Gots, judu jatorriko errusiar militante eserista.
• Harry Pennell, britainiar militar eta esploratzailea (h. 1916).
• Herbert Sturges, matematikari eta estatistikaria (h. 1958).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 3a – William Harrison Ainsworth, ingeles eleberrigilea (j. 1805).
• Urtarrilaren 6a – Richard Henry Dana, estatubatuar abokatu, politikari eta idazlea (j. 1815).
• Urtarrilaren 7a – Ignacy Łukasiewicz, poloniar farmazeutikoa (j. 1822).
• Urtarrilaren 8a – Blas Villate, euskal militar eta politikaria (j. 1824).
• Urtarrilaren 11 – Theodor Schwann, alemaniar zientzialaria (j. 1810).
• Urtarrilaren 20a – Joaquín Ignacio Mencos, Gendulaingo zazpigarren kondea, nafar politikari eta poeta, Iruñeko alkatea (j. 1779).
• Urtarrilaren 31 – James Spriggs Payne, Liberiako presidentea (j. 1819).
• Otsailaren 11 – Francesco Hayez, italiar margolaria (j. 1791).
• Martxoaren 9a – Giovanni Lanza, Italiako lehen ministroa (j. 1810).
• Martxoaren 24a – Henry Wadsworth Longfellow, estatubatuar olerkaria (j. 1807).
• Apirilaren 3a – Jesse James, estatubatuar gaizkilea (j. 1847).
• Apirilaren 5a – Cristóbal Lekunberri, nafar arkitektoa (j. 1819).
• Apirilaren 5a – Frédéric Le Play, frantziar ingeniari, ekonomialari eta soziologoa (j. 1806).
• Apirilaren 8a – Luciano Urizar, euskal politikari eta enpresaburura (j. 1823).
• Apirilaren 9a – Dante Gabriel Rossetti, ingeles olerkari eta margolaria (j. 1828).
• Apirilaren 13a – Bruno Bauer, alemaniar filosofoa (j. 1809).
• Apirilaren 18a – Henry Cole, britainiar disenatzailea (j. 1808).
• Apirilaren 19a – Charles Darwin, ingeles naturalista, eboluzioaren teoriaren aita (j. 1809).
• Apirilaren 27a – Ralph Waldo Emerson, estatubatuar idazle eta filosofoa (j. 1803).
• Apirilaren 27a – Ferdinand Reich, alemaniar kimikaria (j. 1799).
• Ekainaren 2a – Giuseppe Garibaldi, italiar militar eta politikaria, Italiako Risorgimento edo pizkundearen ezinbesteko pertsonaia (j. 1807).
• Ekainaren 3a – James Thomson, Bysshe Vanolis, eskoziar olerkaria (j. 1834).
• Ekainaren 10a – Vasili Perov, errusiar margolaria (h. 1834).
• Ekainaren 15a – Ernest Courtot de Cissey, Frantziako lehen ministroa (j. 1810).
• Ekainaren 20a – François-Auguste Biard, frantziar margolaria (j. 1799).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 16a – Mary Todd Lincoln, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1818).
• Abuztuaren 13a – William Stanley Jevons, ingeles ekonomialari eta filosofoa (j. 1835).
• Abuztuaren 25a – Friedrich Reinhold Kreutzwald, estoniar idazlea, Estoniako literaturaren aitatzat hartua (j. 1803).
• Irailaren 8a – Joseph Liouville, frantziar matematikaria (j. 1809).
• Irailaren 14a – Georges Leclanché, frantziar kimikaria (j. 1839).
• Irailaren 16a – Edward Bouverie Pusey, ingeles teologo anglikanoa (j. 1800).
• Irailaren 23a – Friedrich Wöhler, alemaniar kimikaria (j. 1800).
• Urriaren 13a – Joseph Arthur Gobineau, frantziar diplomatiko eta idazlea (j. 1816).
• Urriaren 22a – János Arany, hungariar olerkari, itzultzaile eta kazetaria (j. 1817).
• Urriaren 24a – Juana Manuela Irusta, gipuzkoar bertsolaria (j. 1844).
• Urriaren 25a – Emma Stebbins, estatubatuar eskultorea (j. 1815).
• Azaroaren 14a – Mariana Angélica de Andrade, portugalder poeta (j. 1840).
• Azaroaren 20a – Henry Draper, estatubatuar astronomoa (j. 1837).
• Abenduaren 6a – Louis Blanc, frantziar politikari eta historialari sozialista, sozialdemokraziaren aitzindarietakotzat hartua (j. 1811).
• Abenduaren 6a – Anthony Trollope, ingeles eleberrigilea (j. 1815).
• Abenduaren 13a – Theodor Ludwig Wilhelm von Bischoff, alemaniar fisikari eta biologoa (j. 1807).
• Abenduaren 31 – Léon Gambetta, frantziar politikaria (j. 1838).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Claudio Menchacatorre, bizkaitar esklabu trafikatzailea (j. 1822).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7812
• Multimedia: 1882 / Q7812