PEN

PEN
Datuak
Izen ofiziala	International PEN eta PEN International
Mota	nazioarteko gobernuz kanpoko erakundea
Agintea
Lehendakaria	Jennifer Clement (en)
Egoitza nagusi	Londres;
Osatuta	Belarusian PEN Centre (en) ; Bulgarian PEN Centre (en) ; Croatian PEN Centre (en) ; Czech Center of PEN (en) ; English PEN (en) ; Esperanto PEN center (en) ; Euskal PEN Kluba ; Finnish PEN (en) ; Hungarian PEN Club (en) ; Independent Chinese PEN Center (en) ; Irish PEN (en) ; Kurdish PEN Center (en) ; Montenegrin PEN Center (en) ; New Zealand Society of Authors (en) ; Norsk PEN (en) ; P.E.N. Clube Português (en) ; P.E.N. Clube de Galicia (en) ; P.E.N.-Club Liechtenstein (en) ; PEN America (en) ; PEN Austria (en) ; PEN Bangladesh (en) ; PEN Canada (en) ; PEN Català ; PEN Center for German language writers abroad (en) ; PEN Centre Germany (en) ; PEN Club français (en) ; PEN Hong Kong (en) ; PEN Ukraine (en) ; PEN-Center bRAZIL (en) ; PEN-Club Spain (en) ; PEN-center for writers in exile in German language countries (en) ; Palestinian PEN Centre (en) ; Pen-Club Vlaanderen (en) ; Polish PEN Club (en) ; Russian PEN Center (en) ; Serbian PEN Center (en) ; Slovene PEN Centre (en) ; Sydney PEN (en) ; The Japan P.E.N Club (en) ; Turkish PEN Center (en)
Historia
Sorrera	1921eko urriaren 21a
Sortzailea	Catherine Amy Dawson Scott (en)
Jasotako sariak	Monismanien Prize (1979)
	webgune ofiziala;

PEN ("Poets, Essayists and Novelists") edo International PEN literatura arloko nazioarteko erakundea da, idazleen arteko elkartasuna eta laguntasuna sustatzeko helburuarekin 1921ean Londonen (Ingalaterra) sortua. Arlo horretako erakunderik zaharrena da munduan, bai eta giza eskubideen aldeko betaranoena ere.

Izenak dioen bezala jatorriz poeten, saiakeragileen eta eleberrigileen elkartea bazen ere (garaian editore eta antzerkigileak ere barne hartuz), gaur egun bestelako idazleak ere kontuan hartzen dituzte, kazetariak, itzultzaileak eta historialariak nagusiki, eta beste helburu batzuen artean adierazpen-askatasuna bultzatzea eta jazarritako, kartzelaratutako, torturatutako edo eraildako idazleen aldeko lana egitea dituzte.

International PEN[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erakundea 1921ean sortu zuen C.A. Dawson idazleak. Londresen du erakundeak egoitza nagusia sorreratik, baina gaur egun 145 klub dituzte munduan zehar 104 herrialdetan zehar.^[1] Kide guztiek PEN manifestua sinatu behar dute, honako puntuetan laburbil daitekeena:^[2]

Literaturgintzaren garapena eta babesa, nazioarteko mugen eta istiluen gainetik.
Literatur lanak gizateriaren ondaretzat hartzea eta babestea.
Gizatalde ezberdinen arteko elkar-ulertzea bultzatzea.
Pentsamentuaren transmisio askea eta adierazpen-askatasunaren babesa.

Idazle Presoak, Itzulpena eta Hizkuntza Eskubideak, Emakume Idazleak, Bakea eta Idazleak eta Idazleak Erbestean izeneko egitasmoak martxan ditu.

Kide ospetsuen artean Joseph Conrad, George Bernard Shaw, Arthur Miller, Mario Vargas Llosa eta Harold Pinter dugu, beste hainbaten artean. Eta nazioarteko klubei eta jazarpen politikoari dagokionez, Kurdistangoa da nabarmentzekoa, Kolonian (Alemania) egoitza baitauka Turkian bertan jarduerak oso mugatuta dituztenez.

Bestela, literatura sariak urtero banatzen dituzte, euren artean Faulkner, Malamud eta Henry Prize sariak.

PEN Internationalen presidenteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

PEN Internationalen presidenteak
John Galsworthy	1921–1932
H.G. Wells	1932–1935
Jules Romains	1936–1939
Denis Saurat, François Mauriac, Thornton Wilder, Hu Shih	1941–1946
Maurice Maeterlinck	1947–1949
Benedetto Croce	1949–1953
Charles Langbridge Morgan	1954–1956
Andre Chamson	1957–1959
Alberto Moravia	1960–1962
Victor E. van Vriesland	1963–1965
Arthur Miller	1966–1969
Pierre Emmanuel	1970–1971
Heinrich Böll	1972–1973
V.S. Pritchett	1974–1976
Mario Vargas Llosa	1977–1979
Per Wästberg	1979–1986
Francis King	1986–1989
René Tavernier	1989ko maiatzetik azarora
Per Wästberg (bitartekoa edo behin-behinekoa)	1989ko azarotik 1990eko maiatzera
György Konrád	1990–1993
Ronald Harwood	1993–1997
Homero Aridjis	1997–2003
Jiri Grusa	2003–2009
John Ralston Saul	2009 –2015
Jennifer Clement	2015 –

PEN Internationalen partaide ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal PEN[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Frankismoaren garaian sortu zuten Euskal Herriko kluba, 1950ean, "Idazkortz" euskal bilkura izenarekin. Ekimenak erbestean zegoen Eusko Jaurlaritzaren sostengua jaso zuen eta Andima Ibiñagabeitia, Jokin Zaitegi, Jon Mirande, Federico Krutwig eta Txomin Peillen izan ziren kideetako batzuk. Hala ere, urtebete eskaseko ibilaldia besterik ez zuten egin.

1987an ekimena berriro martxan ipintzeko saiakera laburraren ostean, 2004an azkenean gaur arte luzatzen den ibilbideari ekin zioten, nazioarteko onarpenarekin. Azken urteotako kideen artean Laura Mintegi, Joxemari Iturralde, Eider Rodriguez, Lutxo Egia, Fito Rodriguez, Paddy Rekalde, Asier Serrano eta Urtzi Urrutikoetxea ditugu. Gaur egun, Bilboko Euskararen Etxean du egoitza Euskal PEN Klubak.^[1]