Linda Ronstadt

Linda Ronstadt
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Linda Maria Ronstadt
Jaiotza	Tucson, 1946ko uztailaren 15a (76 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	Gilbert Ronstadt
Ama	Ruth Mary Ronstadt
Hezkuntza
Heziketa	Arizona State University (en) ; Catalina Magnet High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa; gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	abeslaria, aktorea, egile abeslaria, musikagilea, jazz musikaria, disko-ekoizlea, opera abeslaria, antzerki aktorea, telebista-aktorea, perkusionista, gitarra-jotzailea, zinema aktorea eta estudioko musikaria
Jasotako sariak	ikusi National Medal of Arts (2014) ; Primetime Emmy Award for Individual Performance in a Variety or Music Program (1989) ; Karrera artistikoari Grammy saria (2016) ; Latin Grammy Lifetime Achievement Award (2011) ; Grammy Award for Best Female Pop Vocal Performance (1977) : Hasten Down the Wind (en) ; Grammy Award for Best Tropical Latin Album (1993ko otsailaren 24a) : Frenesí; honorary doctor of the Berklee College of Music ; Kennedy Center Honors (2019) ;
Kidetza	The Bullets; The Stone Poneys
Genero artistikoa	pop rock; countrya; folk musika
Musika instrumentua	gitarra; ahotsa
Diskoetxea	Capitol Records; Asylum Records
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
	ronstadt-linda.com

Linda Maria Ronstadt (Tucson, Arizona, 1946ko uztailaren 15a) estatubatuar rock eta country abeslari ohia da. Estudioko 30 album argitaratu zituen 40 urteko ibilbide artistikoan, eta hamaika Grammy,^[1] hiru American Music Award eta Emmy bat jaso zituen. Genero desberdinetako musikari askorekin lan egin zuen, hala nola, Bette Midler, Billy Eckstine,^[2] Frank Zappa, Rosemary Clooney, Flaco Jiménez, Philip Glass, Warren Zevon, Emmylou Harris, Gram Parsons, Dolly Parton, Neil Young, Paul Simon, Johnny Cash eta Nelson Riddlerekin. 2011n, erretiroa hartu zuen. 2014an, Rock and Roll Hall of Famen sartu zuten. 2019an, izar bat jasoko du Hollywoodeko ospearen pasealekuan, Dolly Parton eta Emmylou Harrisekin batera.^[3]^[4]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Linda Ronstadt alemaniar jatorriko aitaren eta judu ingelesen ondorengo Holandako ama baten alaba da. Frederick Augustus Ronstadt birraitona Hannoverko etorkin alemaniarra izan zen. Dama mexikar estatubatuar batekin ezkondu zen, eta harekin hainbat seme-alaba izan zituen. Aitonaren izena Federico José María Ronstadt..

Linda Ronstadt Ámsterdam-Schiphol aireportuan (1976).

Tempeko Arizona State Universityn ikasle zela, Bob Kimmel gitarrista ezagutu zuen. Los Angelesera joan zen bikotea, eta Kenny Edwards gitarrista eta kantautorea bikotearekin elkartu zen.The Stone Poneys izenarekin, taldeak Kaliforniako folk zirkuituan arrakasta handia izan zuen, eta 1967an grabatu zuen lehen diskoa. 1967an sartu zen lehenbizikoz zerrendetan, The Monkees taldeko kide Michael Nesmithek idatzitako "Different Drum" abestiarekin, Stone Poneysen ahots nagusi gisa. Bakarlari gisa lehen arrakasta 1970ean lortu zuen "Long, Long time". 1970eko hamarkadan arrakasta komertzial handiena lortu zuen Platino album-kate batekin, country rock primarioaren soinutik aldenduz, rock konbentzionalagoa sartzeko, eta, batzuetan, 1950eko hamarkadako eta 1960ko hamarkadaren hasierako klasiko primarioak bertsionatuz.

Eraginak eta bertsioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere talentuarekin eta ondorengo artista hauen eraginarekin du zerikusia haren arrakastak: Emmylou Harris, Dolly Parton, J.D. Souther, The Eagles, Andrew Gold, Kate and Anna McGarrigle, Paul Simon, Mark Goldenberg, Karla Bonoff, Aaron Neville, James Taylor, Warren Zevon, Maria Muldaur, Nicolette Larson eta Elvis Costello. 1970eko hamarkadako izen ona lortzeko, gaur egungo rockeko musikari entzutetsuenetako batzuekin lan egin zuen, baita diziplinaren zentzu indartsua eta propioa izateagatik ere.

Bere kanta ezagunenetako batzuk honako abeslarien bertsioak dira: Zevon, Costello, Souther, the Rolling Stones, Mel Tillis, Tom Petty & the Heartbreakers, the Everly Brothers, George Jones, the Flying Burrito Brothers, Little Feat, Neil Young, the Miracles, Betty Everett eta Buddy Holly and the Crickets-enak.

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1974tik 1980ko hamarkadara arte Peter Asher ekoizlearekin egindako lanak arrakasta komertziala izan zuen. 1970eko hamarkadaren amaieran, urrezko zortzi sari eta platinozko beste lau irabazi zituen. Sarritan, "rock munduan ondoen ordaindutako emakumea" esaten zioten, aire zabaleko kontzertuak zuzentzeko gai zena, milaka miresle bizi ziren lekuetan, agertoki sinpleak erabili arren.

1977an, Time aldizkariaren azalean agertu zen, "Torchy rock" kartelaren azpian. Rolling Stone aldizkariaren azalean 6 aldiz agertu da. Arrakasta 1970eko hamarkadaren amaieran indartzea lortu zuen, orduko Kaliforniako gobernadore Jerry Brownekin zuen harremanagatik. Bere maitasun-harremana aldizkariko artikulu askoren gai bihurtu zen, eta 1979an, astekari baten azalean ere agertu zen. 1980ko hamarkadan harreman luzea izan zuen George Lucas zuzendariarekin. Urteetan zehar hainbat gizon ospetsurekin elkartu zen arren, ez zen inoiz ezkondu, baina bi haur hartu zituen.

Estudioan grabatutako albumik salduenak hauek dira: Dreamsen 1977ko tirada, What's new eta 1989ko tirada, Cry Like a Rainstorm, Howl Like the Wind, bakoitza Recording Industry Association of Americak saritua, 3 milioi unitate saldu zituelako.

Inoizkorik gehien saldu izan den albuma 1976ko "Greatest hits" konpilazioa da, zazpi aldiz platinoarekin saritua 2001ean. Gainera, RIIAk saria eman zion 30 milioi kopia sinple eta album saldu zituelako eta 10 Grammy sari irabazi zituen pop, country, musika latindar, tropikal eta mexikar-estatubatuar estiloetan.

SweetWater izeneko urbanizazio batean bizi da Tucsoneko (Arizona) ipar-mendebaldean.

70. hamarkadan Ameriketako Estatu Batuetako abeslari ospetsuenetako bat zen Linda, baina Pop-arekin aspertu eta Canciones de Mi Padre (1987) diska atera zuen mariatxiekin, osorik gazteleraz, Grammy-a irabazi eta bi milioi eta erdi diska saldu zituen.^[5]

2006an abesteari utzi zion, Parkinsonen gaixotasunaren sintomak zirela zela eta, baina diagnostikoa 2013an jaso zuen.^[6]

Diskografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Estudioko albumak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1969 : Hand Sown ... Home Grow
1970 : Silk Purse
1972 : Linda Ronstadt
1973 : Don't Cry Now
1974 : Heart Like a Wheel
1975 : Prisoner In Disguise
1976 : Hasten Down The Wind
1976 : Greatest Hits
1977 : Simple Dreams
1977 : A Retrospective (bilduma)
1978 : Living In The U.S.A.
1980 : Mad Love
1980 : Greatest Hits, Volume 2
1982 : Get Closer
1983 : What's New
1984 : Lush Life
1986 : For Sentimental Reasons
1986 : Round Midnight (bilduma)
1987 : Trio
1987 Canciones de Mi Padre
1989 : Cry Like a Rainstorm
1989 : How l Like The Wind
1990 : Mas Canciones
1992 : Frenesi
1993 : Winter Light
1995 : Feels Like Home
1996 : Dedicated to the One I Love
1998 : We Ran
1999 : Trio 2
1999 : Western Wall: The Tucson Sessions
1999 : The Linda Ronstadt Box Set (bilduma)
2000 : A Merry Little Christmas
2002 : The Very Best of Linda Ronstadt
2004 : Hummin' to Myself
2016 : : The Complete Trio Collection

SweetWater izenarekin Parte hartzeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1971 : Escalator over the Hill, Carla Bley eta Paul Haines-ena
1973 : Music from Free Creek
1981 : Hoy-Hoy!, Little Feat-ena (Warner), Ry Cooder, Robben Ford eta Jim Keltnerekin
1986 : Under African Skies, Paul Simonen Graceland albumean
1989 : Freedom, Neil Youngena
1992 : Partners, Flaco Jimenezena (Reprise), Stephen Stills, Dwight Yoakam, John Hiatt, Ry Cooder eta Los Lobosekin
2000 : Silver and Gold, Neil Youngena