Linus Torvalds

Linus Torvalds
	; (2014) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Linus Benedict Torvalds
Jaiotza	Helsinki, 1969ko abenduaren 28a (54 urte)
Herrialdea	Finlandia ; Ameriketako Estatu Batuak (2010eko iraila -
Bizilekua	Helsinki; Santa Clara (Kalifornia)
Lehen hizkuntza	Finlandiako suediera
Familia
Aita	Nils Torvalds
Ama	Anna Torvalds
Ezkontidea(k)	Tove Torvalds
Seme-alabak	ikusi Patricia Miranda Torvalds; Daniela Yolanda Torvalds; Celeste Amanda Torvalds;
Anai-arrebak	ikusi Leo Torvalds; Christopher Torvalds; Alexander Torvalds; Sara Torvalds;
Familia	ikusi Ole Torvalds (aitona);
Hezkuntza
Heziketa	Svenska normallyceum (en) ; Helsinkiko Unibertsitatea ; (1988 - 1996) master : Informatika
Hezkuntza-maila	zientzietan doktorea
Hizkuntzak	Finlandiako suediera; finlandiera; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	programatzailea, idazlea, asmatzailea, blogaria, informatikaria, ingeniaria eta enpresaburua
Enplegatzailea(k)	Helsinkiko Unibertsitatea (1992 - 1996); Transmeta Corporation (en) (1997ko otsaila - 2003ko ekaina); Open Source Development Labs (en) (2003ko ekaina - 2007ko urtarrilaren 22a); Linux Fundazioa (2007ko urtarrilaren 22a -
Lan nabarmenak	ikusi Linux kernel (en) ; Git; Subsurface (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Millennium Technology Prize (2012) ; Computer Pioneer Award (2014) ; Suuret suomalaiset ; Lovelace Medal (2000) ; honorary doctor of Stockholm University (1999) ; EFF Pioneer Award (1998) ; doctor honoris causa of the University of Helsinki (2000ko ekaina) ; Computer History Museum fellow (2008) ; Internet Hall of Fame (2012) ; European of the Year (2001) ; IEEE Masaru Ibuka Consumer Electronics Award (2018) ; Nokia Foundation Recognition Award ;
Kidetza	Royal Swedish Academy of Engineering Sciences (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
	torvalds-family.blogspot.com

Linus Torvalds (Helsinki, Finlandia, 1969ko abenduaren 28a) software ingeniari finlandiar-estatubatuarra da,^[1]^[2] Linux sistema eragilearen nukleoaren sortzailea. Nukleo hori erabiltzen dute GNU/Linux, Android eta Chrome OS sistema eragileek. Git bertsio-kontrolerako sistema banatua ere sortu zuen.

Lehenengo urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Torvalds Helsinkin (Finlandia) jaio zen 1969an. Anna eta Nils Torvalds kazetarien semea da eta Leo Törnqvist estatistikariaren eta Ole Torvalds poetaren biloba. Haren familia Finlandiako suediera hiztunen gutxiengokoa da.

Ordenagailuekiko interesa Commodore VIC-20 batekin piztu zitzaion 1981ean, 11 urte zituela. Hasiera batean BASIC lengoaian programatzen zuen baina ondoren 6502 PUZaren makina-lengoaia erabiltzen hasi zen, ez zuen mihiztadura-lengoaia erabiltzen. Aurrerago Sinclair QL bat erosi zuen eta aldaketa handiak egin zizkion, bereziki sistema eragilean. Finlandian QLarentzako softwarea lortzea zaila zenez mihiztatzailea eta testu-editorea programatu zituen. Pac-Man liburutegi grafikoak eta bideo-joko batzuk ere programatu zituen, horien artean Cool Man Pac-Manen klona.

1988 eta 1996 artean Helsinkiko unibertsitatean ikasi zuen. Ibilbide akademikoa 1989an eten zuen, soldaduska betetzeko. Torvaldsek Andrew Tanenbaum informatikako irakaslearen Operating Systems: Design and Implementation liburua erosi zuen. Liburuak MINIX deskribatzen du, irakaskuntzara zuzendutako UNIX sistema eragilearen bertsio sinplifikatu bat. 1990ean unibertsitate ikasketei berrekin zien eta UNIXekin lehen esperientziak izan zituen. 1991ko urtarrilaren 5ean Intel 80386aren klon bat erosi zuen, MINIXen kopia bat jaso aurretik. Horrek Linux izan zena prestatzen hasteko bidea eman zion.

Linux[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hasiera batean Torvaldsek Freax deitu nahi zion garatzen ari zen nukleoari. Linux deitzea ere pentsatu zuen baina berekoia iruditzen zitzaion. 1991ko irailean nukleoaren lehen bertsioa FTP zerbitzarira (ftp.funet.fi) kargatzeko ardura zuen Ari Lemmke-ri Freax izena ez zitzaion egokia iruditu eta proiektuari Linux izena jarri zion, Torvaldsi galdetu gabe. Aurrerago Torvaldsek izen aldaketa onartu zuen.

Torvaldsek GNU proiektua 1991an ezagutu zuen, Lars Wirzenius izeneko informatikako ikaskide suediera hiztun batek Richard Stallman software librearen guruaren hitzaldi bat entzutera eraman zuenean. Torvaldsek Linux nukleoari GNU General Public License lizentziaren 2 bertsioa (GNU GPLv2) ezartzea erabaki zuen.

Linuxen 1.0 bertsioa 1994ko martxoaren 14an argitaratu zuen.

1996 amaieran Kaliforniako Transmeta enpresara egindako bisitaren ondoren bertan lan egiteko eskaintza onartu zuen eta halaxe egin zuen 1997ko otsailetik 2003ko ekainera. Ondoren Open Source Development Labsen hasi zen. Aurrerago, erakunde horrek Free Standards Groupekin bat egin zuen Linux Fundazioa sortzeko, bertan segitzen du lanean Torvaldsek. 2004ko ekainean Torvalds eta bere familia Dunthorpera (Oregon) joan ziren, OSDLren egoitzatik gertuago egoteko.

1997tik 1999ra, Linux eta Unixentzako formatu bitar estandarra sortu zuen 86open proiektuan parte hartu zuen. 1999an MIT Techonology Review aldizkariak 35 urtetik beherako 100 berritzaile garrantzitsuenen zerrendan sartu zuen.

1999an Linuxen oinarritutako softwarearen garatzaile diren Red Hat eta VA Linuxek opzioak eskaini zizkioten esker onez. Urte horretan, bi enpresak burtsan kotizatzen hasi ziren eta Torvaldsen akzioek 20 milioi dolarreko balioa hartu zuten.

Haren maskota pertsonala Tux ezizeneko pinguinoa da. Linux komunitateak Tux Linux kernelaren maskotatzat hartu zuen.

Une horretan, Linux Fundazioak Torvalds ekonomikoki babesten du, Linux nukleoaren garapenarekin lanaldi osoan segi dezan.