Luigi Cremona

Luigi Cremona
	; Irudi gehiago
minister of Public Education of the Kingdom of Italy (en)
Italiako Erresumako senataria
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Luigi Cremona
Jaiotza	Pavia, 1830eko abenduaren 7a
Herrialdea	Italiako Erresuma (1861eko martxoaren 17a - 1903ko ekainaren 10a)
Heriotza	Erroma, 1903ko ekainaren 10a (72 urte)
Hezkuntza
Heziketa	University of Pavia (en)
Tesi zuzendaria	Francesco Brioschi (en)
Doktorego ikaslea(k)	Giuseppe Veronese; Eugenio Bertini (en) ; Giovanni Battista Guccia (en)
Hizkuntzak	italiera
Ikaslea(k)	ikusi Domenico Montesano (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, katedraduna eta politikaria
Enplegatzailea(k)	Erromako La Sapienza Unibertsitatea ; Boloniako Unibertsitatea ; Polytechnic University of Milan (en)
Lan nabarmenak	ikusi Introduzione ad una teoria geometrica delle curve piane (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena ; Foreign Member of the Royal Society (1879ko apirilaren 3a) ; Grand Officer of the Order of Saints Maurice and Lazarus ; Civil Order of Savoy ;
Kidetza	Royal Society; Göttingengo Zientzien Akademia; Suediako Zientzien Errege Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Prusiako Zientzien Akademia; Linzeen Akademia; Linzeen Akademia; XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala; Zientzien Bavariar Akademia; Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia; Accademia delle Scienze di Torino

Luigi Cremona (1830eko abenduaren 7a – 1903ko ekainaren 10a) italiar matematikaria izan zen. Bere bizitza geometria ikastera eta bere herrialdeko matematika aurreratuaren irakaskuntzaren erreformara eman zuen. Bere ospea "Introduzione ad una teoria geometrica delle curve piane" lanean oinarritzen da ^[1] Kurba eta gainazal aljebraikoen ezagutzarako oinarrizko ekarpenak egin zituen. Cremonaren diagrama izeneko egitura isostatikoak kalkulatzeko metodo oso ezaguna ere garatu zuen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Luigi Cremona Pavian (Lonbardia) jaio zen, orduan Austriaren menpeko Lonbardia-Veneziako Erresumaren zatia.

1848an ikasketak utzi behar izan zituen Austriaren menderakuntzaren aurka armak hartu zituen "Italia Askea" batailoian sartzeko. Unibertsitatera itzuli eta gero, Francesco Brioschiren zuzendaritzapean ekin zion berriro ikasketei. 1853an ingeniaritza zibilean eta arkitekturan doktoratu zen eta matematikako irakasle karrera hastea erabaki zuen.

Bere lehen lana Cremonako Lizeoko oinarrizko matematikako irakasle izan zen. Gerora Milanen antzeko postu bat lortu zuen. 1860an Boloniako Unibertsitatean goi-mailako geometria irakasle titular izendatu zuten, eta 1866an goi-mailako geometria eta estatika grafikoko irakasle titularra Milango Goi Unibertsitate Teknikoan. Urte horretan bertan Berlingo Akademiaren Jakob Steiner sarirako aurkeztu zuen "Memoria sulle superfici del terzo ordine" izeneko tratatu batekin, eta saria JCF Sturmekin partekatu zuen. Bi urte geroago sari bera eman zioten lehiaketan parte hartu beharrik gabe.

1873an Erromatik deitua izan zen ingeniaritza unibertsitatea antolatzeko, eta bertan goi mailako matematikako irakasle eta katedratiko izendatu zuten lehenengoz 1877an. Ordurako Cremonaren ospea Europa osora hedatu zen, eta 1879an Londresko Royal Society-ko kide korrespontsal hautatu zuten. Urte hartan bertan Italiako erreinuko senatari izendatu zuten.

1856az geroztik Cremona "Annali di scienze fisiche-ri" eta "Annali di matematica-ri" laguntzen hasia zen. Bere artikuluak Italiako, Frantziako, Alemaniako eta Ingalaterrako matematikako aldizkarietan agertu ziren, hainbat lan garrantzitsu argitaratuz, horietako asko beste hizkuntza batzuetara itzuliak. Bere Estatika Grafikoaren eskuliburua ( Le figure reciproche della statica grafica (1872)) eta bere Geometria Deskribatzaileko Elementuak (Elementi di geometria proiettiva (1873) eta Elementi di calcolo grafico (1874)) ingelesez argitaratu ditu Clarendonek, C. Leudesdorf-ek itzulia.

Erroman hil zen 1903an.