Ornogabeen 31. birus irisatu

Ornogabeen 31. birus irisatu
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
	;

Ornogabeen 31. birus irisatua edo IIV-31, informalki isopodoen iridobirus izenez ere ezaguna, Iridovirus generoko birus irisatua da,^[1] Oniscidea taldeko kideek ostalari-funtzioa betetzen dutelarik. Infekzioak osterko ostalariaren erantzun-gaitasuna gutxitzearekin, heriotza-tasa handitzearekin eta, deigarriagoa dena, kolore urdin iridiszente edo kolore urdin-purpura agertzearekin dago erlazionaturik, ehunen barruan birioiak jarrera parakristalinoan jartzearen ondorioz.^[2]

Taxonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aurreko mendeetan, beste espezie oniszideo batzuetako ale urdinak aurkitu ziren ere; batzuetan, azpiespezie berri gisa interpretatu ziren: Ligidium hypnorum coeruleum Lereboullet 1843 eta Ligidium hypnorum amethystinum Schöbl 1861 (zeruleo eta amatista, hurrenez hurren). 1980an argitaratu zen lehen aldiz oniszideo urdinen fenomenoa iridobirus batek eragindako gaixotasuna dela. Egun, 'azpiuespezie' horiek birinterpretatu egin dira, ez entitate taxonomiko desberdin gisa, baizik eta iridobirus isopodo horrekin infektatutako indibiduoen aurkikuntza historiko gisa.^[3]

2014. urtean, 220-kilobaseko genoma-sekuentzia argitaratu zen.^[4] Gero, 2018an (2018b taxonomia-askapenaren parte gisa), formalki onartu zuen Birusen Taxonomiaren Nazioarteko Batzordeak, Ornogabeen 31. birus irisatu gisa (ofizialki, ingelesez, Invertebrate iridescent virus 31); era berean, birusa Iridovirus generoren barruan kokatu zuten, eltxoa ostalari duen Ornogabeen 6. birus irisatuarekin batera.^[1]

Ostalari-banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IIV-31 Oniscidea subordenako kideak infektatzen ditu; bereziki, familia eta espezie hauen berri eman da literatura zientifikoan:

Banaketa geografikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Birusak banaketa geografiko zabala du. Bereziki, literatura zientifikoan informazio hau eman da:

Asia (Japonia, Turkia)
Europa (garaiko Txekoslovakia, Frantzia, Italia, Herbehereak, Errusia, Erresuma Batua)
Ipar Amerika (Estatu Batuak)
Ozeania (Australia)^[5]^[6]^[7]^[8]

Ustezko fosila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oniscidea kide fosilizatu bat aurkitu zuen Kretazeo Goiztiarreko anbar birmaniarrean, zeinak adabaki urdin irisatuak ditu. Fosil hori aztertu zuen George Poinar Jr. entomologo eta paleontologoak tentuz iradoki zuen kolorazioa IIV-31aren kasu zahar bat izan daitekeela.^[9]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b «ICTV Master Species List 2018b.v2» International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV). Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "ICTV" defined multiple times with different content
↑ Wijnhoven H, Berg MP. (1999). «Some notes on the distribution and ecology of Iridovirus (Iridovirus, Iridoviridae) in terrestrial isopods (Isopoda, Oniscidae)» Crustaceana 72 (2): 145–156. doi:10.1163/156854099503249..
↑ (Nederlanderaz) Poinar, George O.; Hess, Roberta T.; Stock, Jan H.. (1985-01-01). «Occurrence of the Isopod Iridovirus in European Armadillidium and Porcellio (Crustacea, Isopoda)» Bijdragen tot de Dierkunde 55 (2): 280–282. doi:10.1163/26660644-05502007. ISSN 0067-8546..
↑ (Ingelesez) Piégu, Benoît; Guizard, Sébastien; Yeping, Tan; Cruaud, Corinne; Asgari, Sassan; Bideshi, Dennis K.; Federici, Brian A.; Bigot, Yves. (2014-07-01). «Genome sequence of a crustacean iridovirus, IIV31, isolated from the pill bug, Armadillidium vulgare» Journal of General Virology 95 (7): 1585–1590. doi:10.1099/vir.0.066076-0. ISSN 0022-1317. (Noiz kontsultatua: 2023-06-20).
↑ ^a ^b Lupetti P, Montesanto G, Ciolfi S, Marri L, Gentile M, Paccagnini E, Lombardo BM. (2013). «Iridovirus infection in terrestrial isopods from Sicily (Italy)» Tissue and Cell 45 (5): 321–327. doi:10.1016/j.tice.2013.05.001. PMID 23756498..
↑ ^a ^b Karasawa S, Takatsuka J, Kato J. (2012). «Report on Iridovirus IIV-31 (Iridoviridae, Iridovirus) infecting terrestrial isopods (Isopoda, Oniscidea) in Japan» Crustaceana 85 (10): 1269–1278. doi:10.1163/15685403-00003116..
↑ Lupetti, Pietro; Montesanto, Giuseppe; Ciolfi, Silvia; Marri, Laura; Gentile, Mariangela; Paccagnini, Eugenio; Lombardo, Bianca Maria. (2013). «Iridovirus infection in terrestrial isopods from Sicily (Italy)» Tissue & Cell 45 (5): 321–327. doi:10.1016/j.tice.2013.05.001. ISSN 1532-3072. PMID 23756498..
↑ Douch JK, Poupa AM. (July 2021). «Citizen science data opens multiple avenues for iridovirus research and prompts first detection of Invertebrate iridescent virus 31 in Australia» Journal of Invertebrate Pathology 183: 107619. doi:10.1016/j.jip.2021.107619. PMID 34004165..
↑ Poinar Jr. G. (2014). «Evolutionary History of Terrestrial Pathogens and Endoparasites as Revealed in Fossils and Subfossils» Advances in Biology 2014: 1–29. doi:10.1155/2014/181353..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

iNaturalista – Birus irisatuaren herritar-behaketak.

Datuak: Q85769842
Multimedia: Invertebrate iridescent virus 31 / Q85769842

[ICTV-1] «ICTV Master Species List 2018b.v2» International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV). Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "ICTV" defined multiple times with different content

[Netherlands-2] Wijnhoven H, Berg MP. (1999). «Some notes on the distribution and ecology of Iridovirus (Iridovirus, Iridoviridae) in terrestrial isopods (Isopoda, Oniscidae)» Crustaceana 72 (2): 145–156. doi:10.1163/156854099503249..

[3] (Nederlanderaz) Poinar, George O.; Hess, Roberta T.; Stock, Jan H.. (1985-01-01). «Occurrence of the Isopod Iridovirus in European Armadillidium and Porcellio (Crustacea, Isopoda)» Bijdragen tot de Dierkunde 55 (2): 280–282. doi:10.1163/26660644-05502007. ISSN 0067-8546..

[4] (Ingelesez) Piégu, Benoît; Guizard, Sébastien; Yeping, Tan; Cruaud, Corinne; Asgari, Sassan; Bideshi, Dennis K.; Federici, Brian A.; Bigot, Yves. (2014-07-01). «Genome sequence of a crustacean iridovirus, IIV31, isolated from the pill bug, Armadillidium vulgare» Journal of General Virology 95 (7): 1585–1590. doi:10.1099/vir.0.066076-0. ISSN 0022-1317. (Noiz kontsultatua: 2023-06-20).

[Sicily-5] Lupetti P, Montesanto G, Ciolfi S, Marri L, Gentile M, Paccagnini E, Lombardo BM. (2013). «Iridovirus infection in terrestrial isopods from Sicily (Italy)» Tissue and Cell 45 (5): 321–327. doi:10.1016/j.tice.2013.05.001. PMID 23756498..

[Japan-6] Karasawa S, Takatsuka J, Kato J. (2012). «Report on Iridovirus IIV-31 (Iridoviridae, Iridovirus) infecting terrestrial isopods (Isopoda, Oniscidea) in Japan» Crustaceana 85 (10): 1269–1278. doi:10.1163/15685403-00003116..

[7] Lupetti, Pietro; Montesanto, Giuseppe; Ciolfi, Silvia; Marri, Laura; Gentile, Mariangela; Paccagnini, Eugenio; Lombardo, Bianca Maria. (2013). «Iridovirus infection in terrestrial isopods from Sicily (Italy)» Tissue & Cell 45 (5): 321–327. doi:10.1016/j.tice.2013.05.001. ISSN 1532-3072. PMID 23756498..

[8] Douch JK, Poupa AM. (July 2021). «Citizen science data opens multiple avenues for iridovirus research and prompts first detection of Invertebrate iridescent virus 31 in Australia» Journal of Invertebrate Pathology 183: 107619. doi:10.1016/j.jip.2021.107619. PMID 34004165..

[9] Poinar Jr. G. (2014). «Evolutionary History of Terrestrial Pathogens and Endoparasites as Revealed in Fossils and Subfossils» Advances in Biology 2014: 1–29. doi:10.1155/2014/181353..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]