Paul Baran

Paul Baran
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Hrodna, 1926ko apirilaren 29a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak ; Polonia
Heriotza	Palo Alto, 2011ko martxoaren 26a (84 urte)
Hobiratze lekua	Palo Alto
Heriotza modua	: istripu zerebrobaskularra
Hezkuntza
Heziketa	Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen ; Drexel University (en)
Hizkuntzak	poloniera
Jarduerak
Jarduerak	asmatzailea, enpresaburua, informatikaria eta ingeniaria
Enplegatzailea(k)	RAND Corporation (en)
Lan nabarmenak	ikusi Fardelen konmutazioa; On Distributed communications: I.introduction to distributed communications networks (en) ;
Jasotako sariak	ikusi EFF Pioneer Award (1993) ; Marconi Prize (1991) ; SIGCOMM Award (1989) ; Teknologiaren eta Berrikuntzaren Domina Nazionala (2007) ; IEEE Alexander Graham Bell Medal (1990) ; IEEE Internet Award (2000) ; National Inventors Hall of Fame (2007) ; Internet Hall of Fame (2012) ; Computer History Museum fellow ; Bower Award and Prize for Achievement in Science (2001) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; Edwin Howard Armstrong Achievement Award (1987) ;
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra

Paul Baran (jaiotzez Pesach Baran, 1926ko apirilaren 29a - 2011ko martxoaren 26a) ingeniari polako-estatubatuarra izan zen, eta aitzindaria izan zen sare informatikoak garatzen. Paketeen kommutazioaren bi asmatzaile independenteetako bat izan zen,^[1] gaur egun sare informatikoetan datuak komunikatzeko oinarri nagusia dena mundu osoan, eta ondoren, hainbat enpresa sortu eta komunikazio digital modernoaren funtsezko zati diren beste teknologia batzuk garatu zituen.

Bizitzako lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Grodnonen jaio zen (orduan Poloniako Bigarren Errepublikan eta 1945etik Bielorrusiako zati bat) 1926ko apirilaren 29an.^[2]^[3] Bere judu lituaniar familiako hiru seme-alabetatik gazteena zen, ^[4] yiddish "Pesach" ponte-izenarekin. Bere familia Estatu Batuetara joan zen bizitzera 1928ko maiatzaren 11n, ^[5] Bostonen kokatuz eta geroago Filadelfian, non bere aitak, Morris "Moshe" Baranek (1884-1979), janari denda bat ireki zuen. Drexel Unibertsitatean (garai hartan Drexel Teknologia Institutua deitua) graduatu zen 1949an, ingeniaritza elektrikoko lizentziatura batekin. Ondoren, Eckert-Mauchly Computer Companyrekin bat egin zuen, non UNIVAC modeloetan lan teknikoak egin zituen, Estatu Batuetako konputagailu komertzialen lehen marka.^[6] 1955ean Evelyn Murphyrekin ezkondu zen, Los Angelesera joan zen bizitzera eta Hughes Aircraft-entzat lan egin zuen radarren datuak prozesatzeko sistemetan. UCLAko ingeniaritzan masterra lortu zuen 1959an, Gerald Estrin aholkulariarekin gaueko eskolak hartzen zituen bitartean. Bere tesia karaktereen errekonozimenduari buruzkoa izan zen. ^[2] Hasiera batean Baran UCLAn egon bazen ere doktoretza egiteko, bidaia eta lan agenda bizi batek doktoretza lana uztera behartu zuen.^[7]

Pakete kommutadoreen sare diseinua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Bloke-mezua", Paul Baranek 1964an iradoki zuen bezala, hau da proposatu zen lehen datu-sorta.

1959an RAND Corporationekin bat egin ondoren, Baranek "biziraun" dezakeen komunikazio-sistema bat diseinatu zuen, arma nuklearrek Gerra Hotzean eragindako kaltearen aurrean azken puntuen arteko komunikazioa mantendu ahal izateko. ^[8] Orduan, AEBetako komunikazio militar gehienek maiztasun handiko konexioak erabiltzen zituzten, eraso nuklear baten ondorioz, ordu askotan zerbitzutik kanpo gera zitezkeenak. Baranek Franklin R. Collbohm RANDeko zuzendariaren aurreko lana automatizatzea erabaki zuen, ohiko AM irrati-sareen bidezko larrialdiko komunikazioarekin, eta banatutako emankizun-nodoaren arkitektura batetik bizirik atera zitekeela frogatu zuen. Erromako Aire Garapenerako Zentroak laster erakutsi zuen ideia bideragarria zela.^[9]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Harris)
↑ ^a ^b «Paul Baran, Internet Pioneer, Dies at 84» The New York Times (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
↑ «Paul Baran» IEEE Global History Network (New York: IEEE) (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
↑ «Paul Baran» History of Computers web site (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
↑ «Morris "Moshe" Baran (1884–1979)» Genealogy of the Baran family (Geni.com web site) 2009-08-04 (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
↑ «Paul Baran - Franklin Laureate Database» The Franklin Institute Awards - Laureate Database (Filadelfia: The Franklin Institute) (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
↑ Hafner, Katie. (1996). Where wizards stay up late : the origins of the Internet. (1st Touchstone. argitaraldia) New York: Simon and Schuster, 54 or. ISBN 0-684-81201-0..
↑ «Internet pioneer Paul Baran passes away» BBC News 2011-03-28 (Noiz kontsultatua: 2011-03-28).
↑ Brand, Stewart. (2001-03). Wired (New York) (9) ISSN 1059-1028. OCLC .433726773
Aipua: «Paul Baran conceived the Internet's architecture at the height of the Cold War. Forty years later, he says the Net's biggest threat wasn't the USSR—it was the phone company». Stewart Brandek Paul Barani biziraupen sareetan RANDen egindako lanari buruzko elkarrizketa.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Harris, Trevor, Who is the Father of the Internet? The case for Donald Watts Davies

Datuak: Q92617
Multimedia: Paul Baran / Q92617

[1] (Harris)

[NYT-obit-2] «Paul Baran, Internet Pioneer, Dies at 84» The New York Times (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).

[IEEE_GHN-3] «Paul Baran» IEEE Global History Network (New York: IEEE) (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).

[4] «Paul Baran» History of Computers web site (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).

[5] «Morris "Moshe" Baran (1884–1979)» Genealogy of the Baran family (Geni.com web site) 2009-08-04 (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).

[Franklin_Institute-6] «Paul Baran - Franklin Laureate Database» The Franklin Institute Awards - Laureate Database (Filadelfia: The Franklin Institute) (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).

[wizards-7] Hafner, Katie. (1996). Where wizards stay up late : the origins of the Internet. (1st Touchstone. argitaraldia) New York: Simon and Schuster, 54 or. ISBN 0-684-81201-0..

[bbc-8] «Internet pioneer Paul Baran passes away» BBC News 2011-03-28 (Noiz kontsultatua: 2011-03-28).

[Brand-9] Brand, Stewart. (2001-03). Wired (New York) (9) ISSN 1059-1028. OCLC .433726773
Aipua: «Paul Baran conceived the Internet's architecture at the height of the Cold War. Forty years later, he says the Net's biggest threat wasn't the USSR—it was the phone company». Stewart Brandek Paul Barani biziraupen sareetan RANDen egindako lanari buruzko elkarrizketa.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]