Telefono-dei

Telefono-dei bat edo elkarrizketa telefoniko bat, ahots-dei (edo dei) ere esaten zaiona, dei-egilearen eta dei-hartzailearen artean ematen den telefono-sare baten bidezko konexikoa da. Telefono-deiak XIX. mendearen amaieran hasi ziren. Teknologiak hobera egin duen heinean, telefono-dei gehienak sare mugikor baten bidez edo IParen gaineko ahotsaren bidez (VoIP)^[1] egiten dira. Telefono-deiak bi pertsonaren edo gehiagoren arteko denbora errealeko elkarrizketetarako erabiltzen dira.

Lehen telefono-deia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehenengo telefono-deia Alexander Graham Bellek egin zuen 1876ko martxoaren 10ean. Bellek "elektrizitatearekin hitz egiteko" gaitasuna erakutsi zion bere laguntzaileari, Thomas Watsoni, dei bat bidalita. Transmititutako lehen hitzak "Mr Watson, come here. I want to see you."^[2] izan ziren, ingelesez.

Gertaera hau Bellen arrakastarik handiena dela esan da, telefonoaren lehen erabilera ona erakutsi baitzuen.^[2] Bere arrakastarik handiena izan zen arren, bere etxean telefonoa edukitzeari uko egin zion, akats baten ondorioz asmatutako zerbait zelako eta bere ikasketa nagusien distrakziotzat jotzen zuelako.

Informazio transmisioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Telefono-dei batek ahots arruntaren transmisioa garraia dezake telefono bat erabiliz, datu-transmisioa dei-egileak eta dei-hartzaileak modemak erabiltzen dituztenean, edo faksimileen transmisioa fax-makinak erabiltzen dituztenean. Deia telefono finko, mugikor, satelite edo hauen konbinazio baten bidez egin daiteke. Telefono-dei batean solaskide bat baino gehiago daudenean multikonferentzia esaten zaio. Sareko bi erabiltzailek edo gehiagok telefono-linea fisiko bera partekatzen dutenean, lerro partekatua esaten zaio.

Dei-egilearen telefono finkoa zuzenean konektatuta badago dei-hartzailearen telefonoarekin, deitzen duen pertsonak telefonoa hartzen duenean, dei-hartzailearen telefonoak joko du. Honi telefonozko arreta-linea esaten zaio. Bestela, dei-egileak tonu bat izaten du nahi duen zenbakia markatzen hasi behar duela adierazteko.

Deiak telefono-konpainia komertzial batek emandako sare publiko baten bidez (esaterako, telefonia-sare kommutatu publikoa) edo telefonogune pribatu baten bidez egin daitezke. Kasu gehienetan, sare pribatua sare publikora konektatzen da PBXko erabiltzaileek kanpora deitzeko aukera izan dezaten. Sare pribatu batera sartzen diren deiak bi modutan iristen dira PBXra: zuzenean erabiltzaile baten telefonora, DDI zenbaki bat erabiliz, edo zeharka, harreragile baten bidez.

Kostuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dei mota batzuk ez dira kobratzen, hala nola, Kanadan, Estatu Batuetan, Hong Kongen, Erresuma Batuan, Irlandan edo Zeelanda Berrian abonatu telefoniko batek zuzenean egindako dei lokalak. Gainerako eremu gehienetan, telefono-dei guztiek konexio kostua dute. Tarifak zerbitzuaren hornitzailearen, erabiltzen den zerbitzu motaren eta dei-egilearen eta dei-hartzailearen arteko distantziaren araberakoak dira. Adibidez, telefono finko batetik egindako dei batek tarifa bat izango du, eta telefono mugikor batetik egindako dei batek beste tarifa bat. Kasu gehienetan, dei-egileak ordaintzen du tasa hori. Hala ere, egoera batzuetan, hala nola, hartzaileak ordaintzeko deietan, dei-hartzaileak kostua ordaintzen du. Egoera batzuetan, deitzen duen pertsonak tarifa laua ordaintzen du telefono-konexioagatik, eta ez du inolako kargu gehigarririk ordaintzen egindako dei guztiengatik.

Dei bat egitea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ohiko telefono-dei bat egiteko ohiko telefono batekin, telefono-entzungailua oinarritik kendu eta horri eusten zaio, entzumen-muturra erabiltzailearen belarriaren ondoan eta hizketa-muturra ahoaren irismenean egon dadin. Jarraian, deitzen duen pertsonak behar duen telefono-zenbakia markatzen du disko-markagailuarekin edo botoiak sakatuz eta deia zenbaki hori duen telefonora desbideratzen da. Hartzailearen telefonoak dei-hots bat egiten du jabeari ohartarazteko eta egileak dei-tonua entzuten du entzungailuan. Hartzailearen telefonoa eskegitzen ez bada, bi unitateetako operadoreek haien bidez hitz egin dezakete elkarrekin. Bestela, dei-egilearen telefonoko operadoreak dei-tonua entzuten jarraitzen du bere telefonoa eskegi arte.

Telefono dei bat egiteko metodo tradizionalaz gain, teknologia berriek deia hasteko metodo desberdinak ahalbidetzen dituzte, hala nola, ahots bidezko markaketa. IParen gaineko ahotsari esker, deiak ordenagailu baten biden egin daitezke, Skype bezalako zerbitzu bat erabiliz^[3]. Beste zerbitzu batzuek, hala nola, doako markazioak, dei-egileei aukera ematen diete telefono dei bat hirugarren baten bidez hasteko, telefono zenbakirik trukatu gabe.^[4]

Entzungailuak gero eta sarriago erabiltzen dira deiak egiteko edo jasotzeko eta kabledunak edo haririk gabekoak izan daitezke.

Tonuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Telefono-dei tradizional bat egin aurretik, bitartean eta ondoren, zenbait tonuk telefono-deiaren aurrerapena eta egoera adierazten dute:

Markatze-tonua, sistema telefono-zenbaki bat onartzeko eta deia konektatzeko prestatuta dagoela adierazten duena.
Dei-tonua, solaskideak oraindik ez diola telefonoari erantzun adierazten duena.
Okupatze-tonua, dei-hartzailearen telefonoa beste pertsona batekin dei bat egiten ari dela adierazten duena.
Okupatze-tonu azkarra, telefono-sarean auto-ilara dagoela adierazten duena.
Dei-egoeraren seinalea, telefono-dei baten egoera adierazten duena.
Dei-hartzaileak telefonoa eskegi duela adierazten duen tonua.
Telefonoa eskegi ez bada baina denbora luzez zenbakiriki markatu ez bada adierazten duen tonua.

Telefono mugikorrek ez dute dei-tonurik erabiltzen, markatutako zenbakia transmititzeko erabiltzen den teknologia telefono finkoaren desberdina baita.

Dei baztergarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dei baztergarriak traba modernoak dira. Nahi ez diren dei baztergarri mota ohikoenak txantxetako deiak, telemarketineko deiak eta dei lizunak dira.

Dei-identifikatzaileak nahi ez diren deien aurkako nolabaiteko babesa ematen du, baina dei-egileak babes hori desaktibatu dezake. Azken erabiltzailearen deien identifikatzailea erabilgarri ez dagoenean ere, deiak erregistratuta geratzen dira, bai jatorrizko telekomunikazio-enpresaren fakturazio-erregistroetan, bai zenbakien identifikazio automatikoaren bidez; beraz, kasu askotan, egilearen telefono-zenbakia ikus daiteke. Hala ere, honek ez du erabateko babesa ematen: jazarleek ordainpeko telefonoak erabil ditzakete, kasu batzuetan, zenbakien identifikazio automatikoa bera ordeztu edo blokeatu daiteke, eta telefonia mugikorraren abusatzaileek "erabili eta botatzeko" telefonoak edo SIMak erabil ditzakete.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ «TELCON» The Free Dictionary (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
↑ ^a ^b (Ingelesez) Alfred, Randy. «March 10, 1876: 'Mr. Watson, Come Here ... '» Wired ISSN 1059-1028. (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
↑ (Ingelesez) «How VoIP Works» HowStuffWorks 2001-05-09 (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).
↑ (Ingelesez) «Virtual Phone Solutions for International Businesses» United World Telecom (Noiz kontsultatua: 2023-12-02).