Carmen Dolores

Wikipedia, Entziklopedia askea
Carmen Dolores
Bizitza
JaiotzaLisboa1924ko apirilaren 22a
Herrialdea Portugal
HeriotzaLisboa2021eko otsailaren 16a (96 urte)
Hobiratze lekuaCemetery of Lumiar (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakportugesa
Jarduerak
Jarduerakaktorea
Jasotako sariak

IMDB: nm0231221 Find a Grave: 223504018 Edit the value on Wikidata

Carmen Dolores Cohen Sarmento Veres[1], Carmen Dolores bezala ezagunagoa, (Lisboa, 1924ko apirilaren 22aibidem, 2021eko otsailaren 16a) portugaldar aktore eta idazlea izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1924ko apirilaren 22an jaio zen Lisboan[2], José de Matos Sarmento de Beja eta María del Pilar Manuela Cohen y Muñozen familian[3]. António Sarmento aktorearen arreba zen[4].

Dona Filipa de Lencastre ikastetxean ikasi zuen eta Manuel Lereno izan zuen irakasle[5]. 12 urterekin hasi zen RCPko irrati-antzerkian[5].

19 urte zituela, zineman egin zuen debuta, Amor de Perdição (1943) filmeko protagonista gisa. Antzerkian debuta egin zuen 1945ean, Companhia Os Comediantes taldean.

1947ko apirilaren 30an Vítor Manuel Carneiro Veres ingeniariarekin ezkondu zen Vila Nova de Gaian[3].

1951n Dona Maria II Antzoki Nazionalean lan egiten hasi zen.

2021eko otsailaren 16an hil zen Lisboan, 96 urte zituela, eta otsailaren 19an lurperatu zuten Lumiar hilerrian[6].

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Retrato inacabado (1984, O Jornal, Lisboa)
  • No palco da memória (2013, Porto Editora, Porto)
  • Vozes Dentro de Mim (2017)

Telebista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea Izenburua Pertsonaia
1964 O Óleo
1966 A Bela Doroteia
1967 Frei Luís de Sousa
1968 A Chave
1972 A Senhora das Brancas Mãos
1987 Cobardias
1988 Passerelle Maria do Carmo
1990 Chuva de Maio Teresa
1991 Claxon Miranda Buick
1993 A Viúva do Enforcado
A Banqueira do Povo Tininha
1999 A Lenda da Garça Beatriz Bessa
2000 Casa da Saudade Elvira Lago

Zinema[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea Izenburua Pertsonaia
1943 Amor de Perdição Teresa de Albuquerque
1945 Um Homem às Direitas
A Vizinha do Lado Mariana
1946 Camões Catarina de Ataíde / Natércia
1947 Três Espelhos
1952 A Garça e a Serpente
1975 O Princípio da Sabedoria Lídia
1987 Balada da Praia dos Cães Otília de Ataíde andrea
1988 A Mulher do Próximo Cristina

Antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea Izenburua Egilea Taldea Oharrak
1945 Electra, a Mensageira dos Deuses Jean Giraudoux Os Comediantes de Lisboa [7]
1946 Cinco judeus alemães Karl Roeszler Os Comediantes de Lisboa [7]
Pétrus (Pedro Feliz) Marcel Achard Os Comediantes de Lisboa [7]
A massaroca Pedro Muñoz Seca Os Comediantes de Lisboa [7]
1947 O cadáver vivo Leon Tolstoi Os Comediantes de Lisboa [7]
1952 Vestido de Noiva Nelson Rodrigues Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [8]
Sonho de uma Noite de Verão William Shakespeare Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [8]
1953 Casaco de fogo Romeu Correia Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [7]
Castelos no ar Jean Anouilh Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [9]
1954 Frei Luís de Sousa Almeida Garrett Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [9]
1956 Astúcias de Scarpin Molière Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [9]
Alguém terá de morrer Luiz Francisco Rebello Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [8]
1957 Para cada um sua verdade Luigi Pirandello Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala) [9]
Dona Inês de Portugal Alejandro Casona Rey Colaço-Robles Monteiro (Dona Maria II Antzoki Nazionala)
1958 O Gebo e a Sombra Raul Brandão Teatro de Sempre (Avenida antzokia) [8]
1959 O Fim do Caminho Allan L. Martin [8]
Seis Personagens Em Busca de Autor Luigi Pirandello Teatro de Sempre (Avenida antzokia) [8][10]
Lucy Crown Irwin Shaw Teatro da Trindade [7]
Amor de Dom Perlimplim com Belisa em seu Jardim Federico García Lorca Teatro da Trindade [7]
1961 O tinteiro Carlos Muñiz Lisboako Antzoki Modernoa (Cinema Império) [11]
1962 Humilhados e ofendidos Fiodor Dostoievski Lisboako Antzoki Modernoa (Cinema Império) [12]
1963 Os três chapéus altos Miguel Mihura Lisboako Antzoki Modernoa (Cinema Império) [13]
1964 Dente por dente William Shakespeare Lisboako Antzoki Modernoa (Cinema Império) [14]
O dia seguinte Luiz Francisco Rebello Lisboako Antzoki Modernoa (Cinema Império) [7]
1965 O render dos heróis José Cardoso Pires Lisboako Antzoki Modernoa (Cinema Império) [15]
1969 Dança da morte August Strindberg Casa da Comédia [8]
Forja Alves Redol Laura Alves Antzokia [7]
1972 A dança da morte em doze assaltos Friedrich Dürrenmatt Casa da Comédia [7]
Alice nos jardins do Luxemburgo Romain Weingarten Casa da Comédia [7]
1975 As espingardas da Mãe Carrar Bertolt Brecht Casa da Comédia
1976 O Círculo de Giz Caucasiano Bertolt Brecht Grupo 4 (Antzoki Irekia)
1983 Comédia à moda antiga Aleksei Arbuzov Grupo 4 (Antzoki Irekia)
1984 Confissões numa esplanada de verão Anton Txekhov, August Strindberg, Luigi Pirandello Grupo 4 (Antzoki Irekia)
1985 Virgínia Edna O'Brien Cascaiseko Antzoki Esperimentala [7]
1987 O Jardim das Cerejas Anton Txekhov Antzoki Irekia
1991 Becketten hiru antzezlan: A Última Bandana de Krapp, Balanceada, Fôlego Samuel Beckett Chiadoko Antzerki Konpainia (Mário Viegas Antzerki-Estudioa) [16]
1992 Espectros Henrik Ibsen Cascaiseko Antzoki Esperimentala (Mirita Casimiro Udal Antzokia)
1998 O jardim zoológico de cristal Tennessee Williams Dona Maria II Antzoki Nazionala
2002 Um Mês no Campo Anton Txekhov Antzoki Irekia
2003 Copenhaga Ivan Turgenev Talde Berria (Antzoki Irekia)

Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1944: Filmeko emakumezko aktore onenaren saria
  • 1959: Lucinda Simões saria[8]
  • 1959: Ezpataren Donejakue Ordena Militarra[17]
  • 1962: Ospearen Saria
  • 1969: Lucinda Simões saria[8]
  • 1984: Eles e Elas aldizkariaren saria
  • 1985: Kritika Saria
  • 1987: Nova Gente eta Sete aldizkarien sariak
  • 1991: Kultura Merezimenduaren Domina
  • 1992: Sete aldizkariaren Prestige Saria
  • 1998: Casa da Imprensaren saria
  • 2004: Portugalgo Urrezko Globoa
  • 2004: Cascaiseko eta Oeirasko Udalen Kultura Merezimenduaren Domina
  • 2005: Don Enrique Infantearen Ordena[17]
  • 2014: Lisboako Udalaren Merezimenduaren Domina
  • 2016: António Quadros saria[18]
  • 2016: Sophia saria
  • 2018: Merezimenduaren Ordena[17]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Portugesez) «Lista de associados da Audiogest» Associação para a Gestão e Distribuição de Direitos: 5. 2007-07-25 jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2013-12-24) (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  2. (Ingelesez) «Carmen Dolores» Rate Your Music (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  3. a b (Portugesez) Albuquerque de Oliveira da Quinta, Jorge Manuel de; Figueiredo Perestrelo Correia de Matos, Lourenço de. (2009). Sarmentos e Bejas. Jorge Manuel de Albuquerque de Oliveira da Quinta, 147, 150, 152, 153, 154 or..
  4. (Portugesez) «Carmen Dolores» RTP Arquivos 2006-01-22 (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  5. a b (Portugesez) Costa Dias, Patrícia. (2011). A Vida com um Sorriso - Histórias, experiências, gargalhadas, reflexões de Isabel Wolmar. Lisboa: Ésquilo, 39-46 or. ISBN 978-989-8092-97-7..
  6. (Portugesez) «Óbito de Carmen Dolores. Funeral da atriz realiza-se na sexta-feira em Lisboa» Observador 2021-02-17 (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  7. a b c d e f g h i j k l m (Portugesez) Falcão, Miguel. «Carmen Dolores» Instituto Camões (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  8. a b c d e f g h i (Portugesez) Costa Moura, Nuno. (2007). «Indispensável dirigismo equilibrado». O Fundo de Teatro entre 1950 e 1974. 2 Lisboa: Universidade de Lisboa, 48, 52 or. (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  9. a b c d (Portugesez) «Carmen Dolores» E-Cultura (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  10. (Portugesez) «Programa da peça "Seis personagens em busca de autor"/Cª Teatro de Sempre/Teatro Avenida» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  11. (Portugesez) «Programa da peça "O Tinteiro" / Teatro Moderno de Lisboa/Cine Teatro Império» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  12. (Portugesez) «Programa da peça "Humilhados e Ofendidos" / Teatro Moderno de Lisboa/Cinema Império» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  13. (Portugesez) «Programa da peça "Os Três Chapéus Altos" / Teatro Moderno de Lisboa/Cinema Império» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  14. (Portugesez) «Programa da peça "Dente por Dente" / Teatro Moderno de Lisboa/Cinema Império» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  15. (Portugesez) «Programa da peça "O Render dos Heróis" /Teatro Moderno de Lisboa /Cinema Império» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  16. (Portugesez) «Carmen Dolores em "Balanceada"in "Três Actos de Beckett"/Cª Teatral do Chiado/T. Estúdio Mário Viegas» MatrizNet (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  17. a b c (Portugesez) «Entidades Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas» Presidência da República Portuguesa (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
  18. (Portugesez) «Fotógrafo Pedro Letria distinguido com o Prémio António Quadros 2017» Diário de Notícias 2017-07-20 (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]