Arkimedesen solido

Wikipedia, Entziklopedia askea

Geometrian, Arkimedesen solidoak (edo poliedro erdierregularrak) simetria handiko poliedro ganbil erdierregularrak dira, baldintza hau betetzen dutenak: aurpegiak bi edo hiru motako poligono erregularrak dira, erpin uniformeetan elkartzen direnak. Propietate horrek solido platonikoetatik bereizten ditu, platonikoetan aurpegiak mota bakar bateko poligonoak direlako; eta bai Johnson-en solidoetatik ere, azken solido horietan aurpegiak ez direlako elkartzen erpin uniformeetan. Arkimedesek aurkitu zituen gorputz hauek; baina haren lanak galdu, eta Berpizkundera arte ez zituzten berraurkitu artistek eta matematikariek.

Sailkapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arkimedesen solidoak 13 dira (edo 15, hexaedro moztuaren eta dodekaedro kamutsaren bi forma kiralak kontuan hartzen baditugu).

Hemen, erpin-konfigurazioa terminoak adierazten du zer motatako poligono erregularrak elkartzen diren erpinetan. Adibidez, (4,6,8) erpin-konfigurazioak esan nahi du karratu bat, hexagono bat, eta oktogono bat elkartzen direla erpin bakoitzean (erpinaren inguruan, erlojuaren orratzen noranzkoan).

Izena
(erpin-konfigurazioa)
Gardena Kolore solidotan Garapena Aurpegiak Ertzak Erpinak Simetria-taldea
tetraedro moztua
(3.6.6)
Truncated tetrahedron
(Animazioa)
Truncated tetrahedron.png Truncated tetrahedron flat.svg 8 4 triangelu
4 hexagono
18 12 Td
kuboktaedroa
(3.4.3.4)
Cuboctahedron
(Animazioa)
Cuboctahedron.png Cuboctahedron flat.svg  14  8 triangelu
6 karratu
24 12 Oh
kubo moztua
edo hexaedro moztua
(3.8.8)
Truncated hexahedron
(Animazioa)
Truncated hexahedron.png Truncated hexahedron flat.svg 14 8 triangelu
6 oktogono
36 24 Oh
oktaedro moztua
(4.6.6)
Truncated octahedron

(Animazioa)

Truncated octahedron.png Truncated octahedron flat.png 14 6 karratu
8 hexagono
36 24 Oh
erronbikuboktaedroa
edo erronbikuboktaedro txikia
(3.4.4.4 )
Rhombicuboctahedron
(Animazioa)
Small rhombicuboctahedron.png Rhombicuboctahedron flat.png 26 8 triangelu
18 karratu
48 24 Oh
kuboktaedro moztua
edo erronbikuboktaedro handia
(4.6.8)
Truncated cuboctahedron
(Animazioa)
Great rhombicuboctahedron.png Truncated cuboctahedron flat.svg 26 12 karratu
8 hexagono
6 oktogono
72 48 Oh
kubo kamutsa
edo hexaedro kamutsa
edo kuboktaedro kamutsa
(2 forma kiralak)
(3.3.3.3.4)
Snub hexahedron (Ccw)
(Animazioa)
Snub hexahedron (Cw)
(Animazioa)
Snub hexahedron.png Snub cube flat.svg 38 32 triangelu
6 karratu
60 24 O
ikosidodekaedroa
(3.5.3.5)
Icosidodecahedron
(Animazioa)
Icosidodecahedron.png Icosidodecahedron flat.svg 32 20 triangelu
12 pentagono
60 30 Ih
dodekaedro moztua
(3.10.10)
Truncated dodecahedron
(Animazioa)
Truncated dodecahedron.png Truncated dodecahedron flat.png 32 20 triangelu
12 dekagono
90 60 Ih
ikosaedro moztua
(5.6.6 )
Truncated icosahedron
(Animazioa)
Truncated icosahedron.png Truncated icosahedron flat-2.svg 32 12 pentagono
20 hexagono
90 60 Ih
erronbikosidodekaedroa
edo erronbikosidodekaedro txikia
(3.4.5.4)
Rhombicosidodecahedron
(Animazioa)
Small rhombicosidodecahedron.png Rhombicosidodecahedron flat.png 62 20 triangelu
30 karratu
12 pentagono
120 60 Ih
ikosidodekaedro moztua
edo erronbikosidodekaedro handia
(4.6.10)
Truncated icosidodecahedron
(Animazioa)
Great rhombicosidodecahedron.png Truncated icosidodecahedron flat.svg 62 30 karratu
20 hexagono
12 dekagono
180 120 Ih
dodekaedro kamutsa
edo ikosidodekaedro kamutsa
(2 forma kiralak)
(3.3.3.3.5)
Snub dodecahedron (Ccw)
(Animazioa)
Snub dodecahedron (Cw)
(Animazioa)
Snub dodecahedron ccw.png Snub dodecahedron flat.svg 92 80 triangelu
12 pentagono
150 60 I


Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]