Askenazi: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.2+) (Bot: Modificando nn:Askenasím por nn:Askenasar |
|||
| 21. lerroa: | 21. lerroa: | ||
[[Kategoria:Juduak]] |
[[Kategoria:Juduak]] |
||
[[Kategoria:Europarrak]] |
[[Kategoria:Europarrak]] |
||
[[af:Asjkenasi-Jode]] |
|||
[[als:Aschkenasim]] |
|||
[[an:Axkenazís]] |
|||
[[ar:يهود أشكناز]] |
|||
[[arz:الاشكينازيم]] |
|||
[[az:Əşkinazi yəhudiləri]] |
|||
[[be:Ашкеназы]] |
|||
[[be-x-old:Ашкеназы]] |
|||
[[bg:Ашкенази]] |
|||
[[ca:Asquenazites]] |
|||
[[cs:Aškenázové]] |
|||
[[da:Ashkenazisk jødedom]] |
|||
[[de:Aschkenasim]] |
|||
[[el:Ασκεναζίτες]] |
|||
[[en:Ashkenazi Jews]] |
|||
[[eo:Aŝkenazo]] |
|||
[[es:Asquenazí]] |
|||
[[et:Aškenazi juudid]] |
|||
[[fa:اشکنازی]] |
|||
[[fi:Aškenasijuutalaiset]] |
|||
[[fr:Ashkénaze]] |
|||
[[ga:Giúdaigh Aisceanazaíocha]] |
|||
[[gl:Asquenací]] |
|||
[[he:יהדות אשכנז]] |
|||
[[hr:Aškenazi]] |
|||
[[hu:Askenázik]] |
|||
[[hy:Աշկենազներ]] |
|||
[[id:Yahudi Ashkenazi]] |
|||
[[it:Aschenaziti]] |
|||
[[ja:アシュケナジム]] |
|||
[[ko:아슈케나짐]] |
|||
[[lad:Ashkenazim]] |
|||
[[ms:Orang Yahudi Ashkenazi]] |
|||
[[nds:Aschkenasim]] |
|||
[[nl:Asjkenazische Joden]] |
|||
[[nn:Askenasar]] |
|||
[[no:Askenasiske jøder]] |
|||
[[oc:Ashkenazí]] |
|||
[[pl:Żydzi aszkenazyjscy]] |
|||
[[pt:Asquenazes]] |
|||
[[ro:Evrei așkenazi]] |
|||
[[ru:Ашкеназы]] |
|||
[[simple:Ashkenazi Jews]] |
|||
[[sk:Aškenázski Židia]] |
|||
[[sl:Aškenazi]] |
|||
[[sr:Ашкенази]] |
|||
[[sv:Ashkenazer]] |
|||
[[th:ชาวยิวอัชเคนาซิ]] |
|||
[[tr:Aşkenaz]] |
|||
[[uk:Ашкеназі]] |
|||
[[wa:Ashkenådes]] |
|||
[[yi:אשכנזים]] |
|||
[[zh:阿什肯納茲猶太人]] |
|||
23:33, 11 martxoa 2013ko berrikusketa
| Askenaziak (יהודי אשכנז Y'hude Ashk'naz) | |
|---|---|
|
| |
| Biztanleak guztira | |
| 8–11.2[1] milioi | |
| Biztanleria nabarmena duten eskualdeak | |
 Israel: 2,8–4 milioi[2] Ameriketako Estatu Batuak: 5–6 miloi | |
| Hizkuntza | |
| Historikoak: Yiddish Egungoak: hebreera eta herrialdekoa | |
| Erlijioa | |
| Judaismoa | |
| Zerikusia duten beste giza taldeak | |
| Juduak |
Askenaziak (hebreeraz: אַשְׁכֲּנָזִים, ˌaʃkəˈnazim, sing.: [ˌaʃkəˈnazi]), Alemaniako Rhin ibaiaren arroan, hegoaldeko Alsaziatik iparraldeko Renaniaraino, Erdi Aroan bizi ziren juduen ondorengoak dira. Erdi Aroko hebreeraz Ashkenaz eskualdea eta Alemania izendatzeko toponimoa izan zen eta ashkenazim, beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.
Askenazi juduek, XI. eta XIX. mendeen artean handik Hungaria, Polonia, Bielorrusia, Lituania, Errusia, Ukraina eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen yiddisha eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak (Speyer, Worms eta Mainz) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (Shpira, Vermayza eta Magentza-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.
Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, 1931rako %92a ziren. Egun %80a dira[3], bigarren taldea sefardiak izanik.
Erreferentziak
- ↑ John Hopkins Gazette
- ↑ Jerusalengo Hebrear Unibertsitatea: "Ashkenazi Jews"
- ↑ Elazar, Daniel J.. Can Sephardic Judaism be Reconstructed?. Jerusalem Center for Public Affairs.