Haritz kandudun: berrikuspenen arteko aldeak
t 81.32.235.54 wikilariaren aldaketak ezabatuz, TheklanBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. Etiketa: lehengoratzea |
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-TaxoiDatubaseak +autoritate kontrola) |
||
46. lerroa: | 46. lerroa: | ||
{{commons|Quercus robur}} |
{{commons|Quercus robur}} |
||
{{autoritate kontrola}} |
|||
{{TaxoiDatubaseak}} |
|||
[[Kategoria:Quercus]] |
[[Kategoria:Quercus]] |
14:26, 26 azaroa 2019ko berrikusketa
Haritz kandudun | |
---|---|
Iraute egoera | |
Arrisku txikia (IUCN 3.1) | |
Sailkapen zientifikoa | |
Erreinua | Plantae |
Ordena | Fagales |
Familia | Fagaceae |
Generoa | Quercus |
Espeziea | Quercus robur Linnaeus, 1753 |
Banaketa mapa | |
Datu orokorrak | |
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | Ezkur eta oakwood from Quercus robur (en) |
Haritz kanduduna (Quercus robur eta, gutxi batzuetan, Quercus pedunculata) Quercus generoko zuhaitz espezie bat da, Euskal Herrian haritzen artean ohikoena. Horregatik, sarri haritz izen soilaz aipatzen da. Haritz kandudunaren ezkurrek, izenak dioen moduan, kandua edo txortena dute; haritz kandugabearenek, ordea, ez. Izen espezifikoa, robur, latinetik dator, eta «gogor» edo «indar» esan nahi du: izan ere, gogortasuna da haritzaren egurraren ezaugarririk nabarmenena. Indarraren sinboloa da haritza. Biziraupen handiko espeziea da: batzuetan, 1.000 urte baino gehiago bizi daiteke, hala nola Gernikako arbola zaharra.
Oso leku garrantzitsua betetzen du mitologian eta herriko tradizioetan haritzak: zuhaitz beneratua izan da herrialde askotan. Haritzaren inguruan egiten ziren batzordeen bilerak, akelarreak, druiden batzarrak eta izaera animista duten beste erritu batzuk.
Ezaugarriak
Hosto erorkorreko zuhaitza da, eta 40 metro garai izan daiteke.
Zurtoina
Zuzena, laburra eta lodia du enborra; azala arre iluna da.
Hostoak
Erorkorrak eta lobulatuak dira haritzaren hostoak; sinpleak, txandakatuak eta txorten txikikoak.
Loreak
Apiriletik maiatzera loratzen da haritza.Gerba motako infloreszentziatan hazten dira lore arrak; eta txorten luzeko multzo txikitan, emeak.
Fruituak
Haritzaren fruituak, ezkurrak, irail-urrietan heltzen dira, eta txorten luze baten puntan hazten dira.
Habitata
Euskal Herri hezeko espezierik berezkoena da haritza. Gehienbat, lurzoru azido eta hezeetan aurkitzen da.
Erabilera
Haritzaren zura oso preziatua da: kalitate onekoa eta oso erresistentea da. Zurgintzan, upelgintzan eta ontzigintzan erabiltzen da. Haren egurra erregai ona da; eta ikatza, bero-ahalmen handikoa.
Apaingarri gisa erabiltzen da parkeetan.
Abereen bazkarako erabiltzen da ezkurra; txerrientzat, bereziki.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Botanika.wikispaces.com webgunetik hartu da, CC BY-SA 3.0 lizentziapean.
Ikus, gainera
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Haritz kandudun |