Gereziondo: berrikuspenen arteko aldeak

Gereziondo
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Rosales
Familia	Rosaceae
Generoa	Prunus
Subgenus (en)	Prunus subg. Cerasus; A.Gray
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	gerezi eta Q28870510

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

14:51, 18 urtarrila 2020ko berrikusketa

Gereziondoa Cerasus azpigeneroa osatzen duten landareak dira, Prunus generokoak. Oso balioetsia dago bere zur gorrixkagatik eta loreen edertasunagatik, nondik gerezia sortzen den.

Gereziondoa Europako baso epeletako zuhaitza da; lurzoru freskoak, sakonak eta aberatsak nahi izaten ditu, eta beraz, Euskal Herrian gehienbat harizti mesofitikoen lurretan egoten da. Fruta-arbola hau lokotxen taldekoa da, neguko hotza behar duena bere atsedenaldia apurtzeko.

Euskal Herrian ezagunak dira Itsasuko eta Etxauriko gereziak.

Ezaugarriak

2-5m garai izan daiteke bere bizitzan zehar. Oso zuzena da bere egituran oinarriturik, zur leuna du eta marroi kolorekoa, nahiz eta zurgin munduan gehiago balio dutenak gorrixka kolorea izan. Bere kukula zabala eta piramidala da, bestalde, bere hostoak erorkorrak, bakunak eta era bikoitzean dendatuak.

Azala

Enbor zuzena eta bertikala du, eta azal leun eta gris argia; enborra arrakalatu egiten da zahartzean, ildaska horizontaletan.

Hostoak

Hostoen ingurua obatu-lantzeolatua da, eta zatirik zabalena orriaren goiko erdia da; ertza zerraduna da.

Loreak

Loreek 2-5 cm bitarteko pedizelo luzea dute; nahiko handiak dira, 2-3 cm diametrokoak, eta bi eta sei lore bitarteko sortatan bilduta daude, unbela txikien antzera. Bost sepalo dituzte, beste horrenbeste petalo zuri eta lorezil asko.

Japonian, gereziondoaren loreari Sakura deritzo eta udaberrian gertatzen da bere loraldia. Japonian, Hanami (花見, Hanami?) jaialdia egiten da haren omenez.

Fruituak

Sakontzeko, irakurri: «Gerezi»

Fruitu gerezia gazia da eta globo-itxurako kolore haragitsu gorria du. Gehienetan binaka egoten dira.

Erabilera

Gerezien txortenek, eratorri salizilikoak edukitzearen ondorioz, aspirinaren antzeko eragina dute (erreumaren aurkakoa, antipiretikoa eta analgesikoa), eta beraz, farmaziako prestakin batzuetan edemaren, erreumaren, zistitisaren, sukarraren, hotzeriaren eta abarren aurka erabiltzen dira.

Gereziondoaren zura marroia da eta tonu gorrixkak ditu; gogorra, mehea eta lantzeko erraza da, eta akabera ona ahalbidetzen du. Hori dela eta, oso egokia da arozgintzarako eta altzariak nahiz estaldurak egiteko.

Motak

Gereziondo mota bat baino gehiago dago, batzuk fruituak ematen ez dituztenak, gereziondo japoniarraren kasuan, eta fruituak ematen dituena.

Gingondoa edo Prunus cerasus zuhaitz bat da fruitu garratzak eta gorri argi kolorekoak. Bere jatorria Europa eta Asiako mendebaldean dago. Badira baratz handiak Iberiar penintsulatik Turkiako Anatoliara eta Eskandinaviako hegoaldetik Britainia Handira arte, merkataritzako erabiltzen direnak.

Espezieak

Azpiko zerrendan gereziondo izen arrunta duten Prunus generoko espezieak dira, baina ez dira nahitaez Cerasus azpigenerokoak:

Prunus apetala
Prunus avium basagereziondoa
Prunus campanulata
Prunus canescens
Prunus caroliniana
Prunus cerasoides Himalaiko basagereziondoa
Prunus cerasus gingondoa
Prunus cistena
Prunus cornuta Himalaiko gereziondoa
Prunus cuthbertii
Prunus cyclamina ziklamen gereziondoa edo txinatar gereziondo loreduna
Prunus eminens
Prunus fruticosa gereziondo nanoa edo Mongoliakoa
Prunus gondouinii
Prunus ilicifolia
Prunus incisa Fuji gereziondoa
Prunus jamasakura Mendiko japoniar gereziondoa
Prunus japonica Koreako gereziondoa
Prunus laurocerasus
Prunus mume
Prunus myrtifolia
Prunus nepaulensis
Prunus nipponica
Prunus occidentalis
Prunus padus
Prunus pensylvanica
Prunus pleuradenia
Prunus serrulata Japoniar gereziondoa
Prunus speciosa (Koidz.) Ingram - Oshima cherry
Prunus ssiori Hokkaido gereziondoa
Prunus takesimensis Takeshima gereziondoa

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q2946681
Multimedia: Prunus subg. Cerasus / Q2946681
Espezieak: Prunus subg. Cerasus

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-{{taxotaula automatikoa
+{{taxotaula automatikoa}}
+'''Gereziondoa''' ''Cerasus'' azpigeneroa osatzen duten [[landare]]ak dira, ''[[Prunus]]'' generokoak. Oso balioetsia dago bere [[zur]] gorrixkagatik eta [[lore]]en edertasunagatik, nondik [[gerezi]]a sortzen den.
-| name = Gereziondoa
-| image = Prunus cerasus - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-113.jpg
-| image caption = ''[[Basagereziondo|Prunus avium]]''
-| taxon = Cerasus
-| authority = ([[Philip Miller|Mill.]]) [[Wilhelm Olbers Focke|Focke]] ex [[Adolf Engler|Engl.]] & [[Karl Anton Eugen Prantl|Prantl]], 1888
-}}
-'''Gereziondoa''' ''Cerasus'' azpigeneroa osatzen duten [[landare]]ak dira, ''[[Prunus]]'' generokoak. Oso balioetsia dago bere [[zur]] gorrixkagatik eta [[lore]]en edertasunagatik, nondik '''gerezia''' sortzen den.
 Gereziondoa Europako baso epeletako zuhaitza da; lurzoru freskoak, sakonak eta aberatsak nahi izaten ditu, eta beraz, Euskal Herrian gehienbat [[haritz|harizti]] mesofitikoen lurretan egoten da. Fruta-arbola hau lokotxen taldekoa da, neguko hotza behar duena bere atsedenaldia apurtzeko.
@@ 18. lerroa: / 12. lerroa: @@
 === Azala ===
-Enbor zuzena eta bertikala du, eta azal leun eta gris argia; enborra arrakalatu egiten da zahartzean, ildaxka horizontaletan.
+Enbor zuzena eta bertikala du, eta azal leun eta gris argia; enborra arrakalatu egiten da zahartzean, ildaska horizontaletan.
 === Hostoak ===
@@ 35. lerroa: / 29. lerroa: @@
 === Fruituak ===
+{{sakontzeko|Gerezi}}
-[[Fitxategi:Cherry Stella444.jpg|thumb|Gereziak.]]
 Fruitu gerezia gazia da eta globo-itxurako kolore haragitsu gorria du. Gehienetan binaka egoten dira.
@@ 51. lerroa: / 45. lerroa: @@
 === Espezieak ===
-Azpiko zerrendan ''gereziondo'' izen arrunta duten ''[[Prunus]]'' generoko espezieak dira, baina ez dira nahitaez ''Cerasus'' azpigenerokoak:.
+Azpiko zerrendan ''gereziondo'' izen arrunta duten ''[[Prunus]]'' generoko espezieak dira, baina ez dira nahitaez ''Cerasus'' azpigenerokoak:
+{{zutabeak|kopurua=2|
 * ''[[Prunus apetala]]''
 * ''[[Basagereziondo|Prunus avium]]'' basagereziondoa
@@ 82. lerroa: / 77. lerroa: @@
 * ''[[Prunus speciosa]]'' (Koidz.) Ingram - Oshima cherry
 * ''[[Prunus ssiori]]'' Hokkaido gereziondoa
-* ''[[Prunus takesimensis]]'' Takeshima gereziondoa
+* ''[[Prunus takesimensis]]'' Takeshima gereziondoa}}
 == Ikus, gainera ==