Jean-François Champollion

Jean-François Champollion
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Figeac, 1790eko abenduaren 23a
Herrialdea	Frantzia ; Frantziako Lehen Inperioa ; Borboien berrezarkuntza ; Frantziako Lehen Errepublika ; Frantziako Erresuma ; Frantziako Monarkia Konstituzionala ; Uztaileko monarkia
Heriotza	Paris, 1832ko martxoaren 4a (41 urte)
Hobiratze lekua	Père Lachaise hilerria; Grave of Champollion (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotz-biriketako geldialdia; istripu zerebrobaskularra
Familia
Aita	Jacques Champollion
Ezkontidea(k)	Rosine Blanc (en)
Anai-arrebak	ikusi Jacques-Joseph Champollion (en) ; Thérèse Champollion (en) ; Marie Champollion (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	University of Grenoble (en) ; Institut national des langues et civilisations orientales ; Collège de France ; Lycée Stendhal (en) ; (1804ko martxoa - 1807ko abuztua)
Tesi zuzendaria	Antoine Isaac Silvestre de Sacy
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Raphaël de Monachis (en)
Ikaslea(k)	ikusi Francesco Salvolini (en) ; Karl Richard Lepsius (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	egiptologoa, unibertsitateko irakaslea, hizkuntzalaria, arkeologoa, filosofoa, epigrafista, katedraduna, autorea, entomologoa eta Ikasketa klasikoetan aditua
Enplegatzailea(k)	Grenobleko Unibertsitatea ; Collège de France (1831 - 1832)
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna (1825) ; Order of Saint Joseph ;
Kidetza	Société Asiatique (en) ; Académie des Inscriptions et Belles-Lettres; Alemaniar Arkeologia Institutua; Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia; Zientzien Errusiar Akademia; Royal Swedish Academy of Letters, History and Antiquities (en) ; Accademia delle Scienze di Torino; Académie delphinale (en) ; Accademia delle Arti del Disegno (en)

Jean-François Champollion edo Champollion gaztea (1790eko abenduaren 23a - 1832ko martxoaren 4a) egiptologo frantziarra izan zen. Hieroglifoak nola deszifratu aurkitu zuen Rosetta harria erabilita eta horregatik egiptologiaren aitatzat hartzen da.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hieroglifikoez kezkatuta, ekialdeko hizkuntzak ikasi zituen, koptoa bereziki, eta hizkuntza hau egiptoarren hizkuntzaren ondorengoa zela egiaztatu zuen. Filah hirian aurkitu zuen obelisko bateko testuari esker, zehaztu ahal izan zuen ikur hieratiko, hieroglifiko eta demotikoen arteko lotura eta, ondoren, Rosetta harriko testua interpretatu zuen. 1822. urtean ikerketa haietako emaitzak argitaratu zituen Lettre à M. Dacier relative à l´alphabet des hiéroglyphes phonétiques gutunaren bidez. 1824an Traité sur l´écriture démotique eta Précis du système hiéroglyphique liburu ospetsua idatzi zituen. 1826. urtean Louvre museoko sail egiptoarreko zuzendari izendatu zuten eta 1831n Frantziako Eskolako egiptologia irakasle. Bere Monuments de l´Egypte et de la Nubie (1835), Grammaire égyptienne (1835-1841, amaitu gabea) eta Dictionnaire égyptien (1841-1843, amaitu gabea) liburuak argitaratu ziren hil ondoren.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jean-François Champollion

Artikulu hau Frantziako biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Datuak: Q260
Multimedia: Jean-François Champollion / Q260