Edgar Frank Codd

Wikipedia, Entziklopedia askea
Edgar Frank Codd
Fitxategi:Edgar F Codd.jpg
Bizitza
JaiotzaPortland Uhartea, 1923ko abuztuaren 19a
Herrialdea Erresuma Batua
 Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaAventura (Florida), 2003ko apirilaren 18a (79 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: miokardio infartu akutua
Hezkuntza
HeziketaExeter College (en) Itzuli
Michigango Unibertsitatea
Poole Grammar Eskola
Tesi zuzendariaJohn Henry Holland
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakinformatikaria, matematikaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)IBM
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaArteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Association for Computing Machinery

Edgar Frank "Ted" Codd (Fortunewell, Portland Uhartea, Ingalaterra, 1923ko abuztuaren 19a – Aventura, Florida, AEB, 2003ko apirilaren 18a) informatikari ingelesa izan zen. Edgar Frankek, IBMrentzat lan egiten zuen bitartean, datu-baseak kudeatzeko eredu erlazionala, datu-base erlazionaletarako base teorikoa eta datu-base arrazionalak kudeatzeko sistemak asmatu zituen.

Era berean, beste ekarpen baliotsu batzuk egin zituen Informatikan, baina eredu erlazionala, datuen kudeaketari buruzko teoria orokorra eragin handikoa izan zen, bere lorpenik aipatuena, aztertuena eta ospatuena izaten jarraitzen du.[1][2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Edgar Frank Codd Fortuneswellen jaio zen, Portland uhartean, Dorset-en, Ingalaterran.[3] Poole Grammar Schoolera joan ondoren, matematika eta kimika ikasi zituen Oxfordeko (Ingalaterra) Exeter Collegen. Ikasketak amaitzean, Royal AIr Forceko (RAF) Kostaldeko Komandoan pilotua izan zen Bigarren Mundu Gerran, Sunderland hegazkinak hegan egin zituen.[4]

1948an, New Yorkera joan zen, IBMn programatzaile matematiko gisa lan egitera. Coddek hasiera batean konpainiaren Selective Sequence Electronic (SSEC) proiektuan lan egin zuen, eta geroago IBM 701 eta 702 garatzen parte hartu zuen.[5]

1953an, Joseph McCarthy senatorearen erasoa sentitu zuen eta Codd Ottawara (Ontario, Kanada) joan zen bizitzera. 1957an, Estatu Batuetara itzuli zen, IBMn lan egiteko. Horretaz gain, 1961etik 1965era, konputazio zientzietako doktoregoa egin zuen Ann Arbor-en, Michiganeko Unibertsitatean.

Bi urte geroago, Kaliforniako San Josera joan zen, IBMko Ikerketa Laborategian lan egitera, eta han jarraitu zuen lanean 1980ko hamarkadara arte.[6] [7]1976an Edgar Frank Codd-i IBM kide izendatu zuten. Eta ondoren, 1990eko hamarkadan, bere osasuna dela eta, lan egiteari utzi zion.

Coddek 1981ean Turing Saria jaso zuen,[1] eta 1994an Makineria Konputazionalaren Elkarteko Fellow-a izendatu zuten.[8][9]

Codd 2003ko apirilaren 18an hil zen, 79 urte zituela, Williams Islandeko (Florida) etxean izandako bihotz-geldialdi baten ondorioz.

Burututako lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Coddek doktoretza lortu zuen 1965ean Michigango Unibertsitatean, Ann Arbor-en, John Henry Hollanden begiradapean. Bere tesia automata zelularretako auto-erreplikazioari buruzkoa zen, Von Neumannen lana zabalduz eta zortzi estatuetako multzo konputazio eta eraikuntza unibertsalerako nahikoa zela frogatuz.[10] Ordenagailu auto-erreplikatzaile baterako diseinua 2010ean ezarri zen.

1960 eta 1970eko hamarkadetan, Codd-ek datuen antolaketari buruzko teoriak garatu zituen, eta "A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks" artikulua aurkeztu zuen 1970ean,[11] urtebete lehenago IBMren barne-dokumentu baten ondoren. [12] Bere etsipenerako, IBMk bere iradokizunak motelak zirela erakutsi zuen lehiakide komertzialak ezartzen hasi ziren arte.[13]

Hasiera batean, IBMk uko egin zion eredu erlazionalari, IMS/DBren diru-sarrerak babesteko, konpainiak 1970eko hamarkadan sustatzen zuen datu-base hierarkikoa.[14] Codd-ek IBMren bezeroei erakutsi zien bere ereduaren inplementazioaren potentziala, eta haiek, era berean, IBM presionatu zuten.

Ondoren, IBMk bere Future Systems proiektuan System R azpiproiektua sartu zuen, baina garatzaileek, Codden ideiekin erabat ohituta ez zeudenez, bere kargura eraman ezin izateaz gain, Codden taldea isolatu egin zuten. Ondorioz, ez zuten Codd-en Alpha lengoaia bera erabili, baizik eta erlazionala ez zen bat sortu zuten, SEQUEL.

Hala ere, 1979an Larry Ellisonek kopiatu zuen, Relational Software Inc-en hitzaldietan bere Oracle Database-rako merkaturatu aurretik aurkeztutako dokumentuetan oinarrituta. Jatorrizko izenaren jabea zen estatusa zela eta, SEQUELek SQL izena jaso behar izan zuen.

Coddek bere harreman-eredua garatzen eta zabaltzen jarraitu zuen, batzuetan Christopher J. Date -ekin lankidetzan.[15] Forma normalizatuetako batek, Boyce-Codd forma arruntak, bere izena darama.[16]

Codd-en teoremak, eredu erlazionalari buruzko bere funtsezko lanean frogatutako emaitza, aljebra erlazionalaren adierazpen-ahalmena eta kalkulu erlazionala berdintzen ditu.[17]

1980ko hamarkadaren hasieran eredu erlazionala modan jartzen zen heinean, Coddek kanpaina mingotsa gidatu zuen batzuetan, datu-base hornitzaileek terminoa gaizki erabil ez zezaten, teknologia zaharragoei estaldura erlazionala eransten baitzieten. Kanpaina horren barruan, datu-base erlazionala definitzeko bere 12 arauak argitaratu zituen. Horrek IBMn zuen posizioa gero eta zailagoa izatea eragin zuen, beraz, konpainia utzi eta aholkularitza-enpresa bat sortu zuen Chris Date eta beste batzuekin.

Coddek Lineako Prozesamendu Analitikoa (OLAP) terminoa sortu zuen eta "lineako prozesamendu analitikoaren hamabi legeak" idatzi zituen.[18] Hala ere, eztabaida piztu zen artikulu hau Arbor Software-k (ondoren Hyperion, orain Oracle-k eskuratua) babestu zuela jakin zenean, eta Computerworld-ek artikulua kendu zuen.[19]

2004an, SIGMODek SIGMOD Edgar F. Codd Innovations saria eman zion, haren omenez.

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Codd, Edgar Frank (1968). Automata zelularrak. Prentsa akademikoa. LCCN 68-23486
  • (1970). "Datu-basearen osotasun erlazionala". Datu-base sistemak: 65 – 98. CiteSeerX 10.1.1.86.9277
  • (1981eko azaroaren 9a). "1981 Turing sariaren hitzaldia – Datu-base erlazionala: produktibitaterako fundazio praktikoa". ACMren komunikazioak. 25 (2): 109 – 17 doi: 10.1145/358396.358400
  • (1990). Datu-baseak kudeatzeko eredu erlazionala (2. bertsioa, ed.). Addison Wesley argitaletxea. ISBN 978-0-201-14192-4.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) «dblp: E. F. Codd» dblp.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  2. ↑ (Ingelesez) «Edgar Frank» Author DO Series (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  3. ↑ (Ingelesez) «Edgar Frank Codd | Biography & Facts | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  4. ↑ «Edgar F. Codd - A.M. Turing Award Laureate» amturing.acm.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  5. ↑ O’Regan, Gerard (2013). Giants of Computing: A Compendium of Select, Pivotal Pioneers. Dordrecht: Springer Science & Business Media. p. 75. ISBN 978-1-4471-5339-9.
  6. ↑ «Edgar F. Codd - A.M. Turing Award Laureate» amturing.acm.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  7. ↑ Rubenstein, Steve. "Edgar F. Codd – computer pioneer in databases." San Francisco Chronicle 24 April 2003: A21. Gale Biography in Context. Web. 1 December 2011.
  8. ↑ (Ingelesez) «Global Computing Association Names 57 Fellows for Outstanding Contributions That Propel Technology Today» awards.acm.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  9. ↑ «ACM Fellows» web.archive.org 2009-06-15 (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  10. ↑ Codd, Edgar Frank (1968). Cellular Automata. London: Academic Pr. ISBN 978-0-12-178850-6.
  11. ↑ Codd, Edgar Frank (June 1970). "A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks" (PDF). Communications of the ACM. 13 (6): 377–387. doi:10.1145/362384.362685. S2CID 207549016. Archived (PDF) from the original on 8 September 2004. Retrieved 29 April 2020.
  12. ↑ Michael Owens. The Definitive Guide to SQLite, p.47. New York: Apress (Springer-Verlag) 2006. ISBN 978-1-59059-673-9.
  13. ↑ (Ingelesez) Hafner, Katie. (2003-04-23). «Edgar F. Codd, 79, Dies; Key Theorist of Databases» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  14. ↑ (Ingelesez) O'Regan, Gerard. (2016-06-21). Introduction to the History of Computing: A Computing History Primer. Springer ISBN 978-3-319-33138-6. (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).
  15. ↑ Celko, Joe (1999). Joe Celko's Data and Databases: Concepts in Practice. San Francisco, CA: Morgan Kaufmann Publishers. p. 124. ISBN 1-55860-432-4.
  16. ↑ Codd, E. F. "Recent Investigations into Relational Data Base" in Proc. 1974 Congress (Stockholm, Sweden, 1974). New York, N.Y.: North-Holland (1974).
  17. ↑ Codd, Edgar Frank (June 1970). "A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks" (PDF). Communications of the ACM. 13 (6): 377–387. doi:10.1145/362384.362685. S2CID 207549016. Archived (PDF) from the original on 8 September 2004. Retrieved 29 April 2020.
  18. ↑ Providing OLAP to User-Analysts: An IT Mandate by E F Codd, S B Codd and C T Salley, ComputerWorld, 26 July 1993.
  19. ↑ (Ingelesez) Whitehorn, Mark. «OLAP and the need for SPEED» www.theregister.com (Noiz kontsultatua: 2023-12-01).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Codd, E.F. (1970). «A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks». ACM 13 (6): 377-387. Jatorrizkoa 2007ko ekainaren 12an artxibatu zen.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Edgar_Frank_Codd&oldid=9533153"(e)tik eskuratuta