Hindush

Wikipedia, Entziklopedia askea
Akemenestar Inperioko satraperrien mapa

Hindush (antzinako persieraz: 𐏃𐎡𐎯𐎢𐏁‎, Hidūš, baina "n" nasala transkribatzen ez zutenez, Hiⁿdūš transkribatua) Akemenestar Inperioko satraperria izan zen, gutxi gorabehera Indus ibaiaren behealdearekin bat zetorrena. Herodotoren arabera, inperioko probintziarik ekialdekoena zen, eta Hindush herriaren "indiar" hitza Persiako ekialdean bizi ziren herri guztietara hedatu zuen, herrialdearen geografia ezagutzen ez zuen arren.[1] K.a. 326ko Alexandro Handiaren indiar kanpainara arte akemenestarren eskuetan izan zen.[2]

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Izena Sindhutik dator ia ziurtasun osoz, Indus ibaia eta bere beheko harana izendatzen dituen sanskritozko toponimotik. Protoiranieraz, *s fonema k.a. 850 eta 600 urteen artean h bihurtu zen,[3] idazketan -sh atzizkia eskuarki eskualdeen izenak adierazteko erabiltzen baitzen. Horregatik, antzinako persieraz Hindush esaten, baina Hidūsh idazten zuten.[4] Terminoa grezierara eta latinera itzuli zuten, India bezala, geroago sinekdokez Indiako azpikontinente osoa adieraztera pasa zena. -sh atzizkia ohikoa da akemenestar satrapia askoren izenen artean, hala nola Harauvatish ("Harauvatiarren edo Haraxvaitiarren lurraldea", hau da, Arakosia) edo Bakhtrish (Baktria). Ondorioz, Hindushek Sindhuko lurraldea esan nahiko luke.

Asia Txikiko greziarrek, Akemenestar Inperioaren zati ere zirenak, probintziari "India" deitzen zioten. Zehazkiago, probintziako biztanleei (antzinako grezieraz: 'Ινδοι, Indoi) deitzen zieten. /h/ hasperenduaren galera, ziurrenik, Asia Txikian hitz egiten ziren grezierazko dialektoek eragin zuten.[5][6]

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lurraldea, beharbada, Indusen beheko eta erdiko arroa estaltzen duen eremuari dagokio (gaur egungo Indiako Sindh eta Pakistango Punjab hegoaldeko eskualdeak).[7] Iparraldean Gandhara izeneko satraperria zuen. Inguru hauek persiarren kontrolpean egon ziren Alexandro inbaditu arte.[8] Alternatiba gisa, autore batzuek uste dute Hindush Punjab inguruan egon zitekeela.[9]

Akemenestar armada[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herodotoren arabera, k.a. 480 inguruan "indiarrek" Greziaren bigarren inbasioan parte hartu zuten.[10] Plateako guduaren amaieran (K.a. 479), akemenestar tropen gorputz nagusietako bat osatu zuten ("nazioetako handienetako bat").[11]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) Arora, Udai Prakash. (2005). Irfan Habib ed. India — Studies in the History of an Idea. Munshiram Manoharlal Publishers, 47 or. ISBN 978-81-215-1152-0..
  2. ↑ (Ingelesez) Samad, Rafi U.. (2011). The Grandeur of Gandhara: The Ancient Civilization of the Swat, Peshawar, Kabul and Indus Valleys. Algora Publishing, 33 or. ISBN 0875868592..
  3. ↑ Parpola, Asko. (2015). The Roots of Hinduism. , 9 or..
  4. ↑ (Ingelesez) Kent, Roland G.. (1950). Old Persian. New Haven, Connecticut: American Oriental Society, 13, 17, 25, 164 or..
  5. ↑ (Ingelesez) Panayotou, A.. (2007). Christidis, A.-F. ed. A History of Ancient Greek: From the Beginnings to Late Antiquity. Cambridge University Press, 410 or. ISBN 978-0-521-83307-3..
  6. ↑ (Ingelesez) ('Ινδοι, Greek Word Study Tool. ] Tufts University.
  7. ↑ (Ingelesez) Basham, Arthur Llewellyn. (1974). The Civilizations of Monsoon Asia. Angus and Robertson, 24 or. ISBN 978-0-207-12687-1..
  8. ↑ (Ingelesez) Samad, Rafi U.. (2011). The Grandeur of Gandhara: The Ancient Civilization of the Swat, Peshawar, Kabul and Indus Valleys. Algora Publishing, 33 or. ISBN 0875868592..
  9. ↑ (Ingelesez) Sethna, Kaikhushru Dhunjibhoy. (2000). Problems of Ancient India. Aditya Prakashan, 127 or. ISBN 978-81-7742-026-5..
  10. ↑ (Ingelesez) Herodoto. (1922). Herodotus published in Vol. III of the Loeb Classical Library edition. .
  11. ↑ (Ingelesez) Sandhu, Gurcharn Singh. (2000). A military history of ancient India. Vision Books, 179 or. ISBN 9788170943754..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hindush&oldid=9559095"(e)tik eskuratuta