Irango geografia
| |
| Irango mapa | |
| Eremua | |
| Osoa | 1.648.195 km² |
| Lehorra | 1.531.595 km² |
| Ura | 116.600 km² |
| Latitudea | 32°0'N |
| Longitudea | 53°0'E |
| Mugak | |
| Afganistan | 921 km |
| Armenia | 44 km |
| Azerbaijan | 689 km |
| Irak | 1.599 km |
| Pakistan | 959 km |
| Turkia | 534 km |
| Turkmenistan | 1.148 km |
| Itsas erreklamazioak | |
| Ondoko eremua | 24 itsas milia |
| Ekonomia-eremu esklusiboa | Alde biko akordioak edo lerro erdibitzaileak Persiar golkoan |
| Jurisdikziopeko urak | 12 itsas milia |
| Muturreko garaierak | |
| Puntu beherena | -28 m (Kaspiar itsasoa) |
| Puntu gorena | 5.671 m (Damavand) |
Iran Hego-mendebaldeko Asiako estatua da, Kaspiar itsasoa, Persiar golkoa eta Omango golkoaren artean hedatua. Munduko 17. herrialderik handiena da, 1.648.000 kilometro koadroko eremuarekin[1], Erresuma Batua, Frantzia, Espainia eta Alemaniaren eremuen batura adina.
Mugak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Iranek zazpi herrialderekin du muga[1]:
- Azerbaijan, 432 kilometro
- Armenia, 35 kilometro
- Turkmenistan, 992 kilometro
- Pakistan, 909 kilometro
- Afganistan, 936 kilometro
- Turkia, 499 kilometro
- Irak, 1.458 kilometro
Erliebea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eskematikoki, Irango erliebea zirkulu zentrokidez eraturik dago: goi-ordoki agorrak erdialdean, mendilerro garai batzuk goi-ordokien inguruan, muinoaldeak mendilerroen alde batera eta bestera, eta lautadak[2].
- Batez beste 900 metroko garaiera duten goi-ordoki batzuek hartzen dute Irango erdialdea eta ekialdea. Arront eremu agor eta zabala da, eta oso jende gutxi bizi da. Prezipitazioak urriak dira, 300 litro metro koadroko gehienez. Bi basamortu gazi daude: Kavir (80.000 kilometro koadro) ipar-ekialdean, eta Lut (50.000 kilometro koadro) ekialdean.
- Mendilerro nagusiak bi dira: Elburz iparraldean, Kaspiar itsasoaren hegoaldeko bazterrean, eta Zagros mendiak ekialdean. Elburzen dago mendirik garaiena: Damavand (5.671 metro). Hau Eurasiar plakan Hindu Kushetik mendebaldera dagoen mendirik altuena da.
- Muinoaldeak mendilerroen magalean hedaturik daude. Herrialdearen bihotza dira, bertan baitaude herri eta hiri nagusiak, hala nola, Teheran, Yazd, Isfahan eta Xiraz.
- Zabalera handiko hiru lautada besterik ez dago Iranen: Khuzestango ordokia hego-mendebaldean, Irakeko mugatik hurbil, Kaspiar itsasoaren bazterra iparraldean, eta Makran hego-ekialdean.
Hidrografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Iranen ez da ibai handirik. Persiar golkoaren arroan Karun, Xatt al-Araben adarra, nabarmentzen da; herrialdeko ibaiarik luzeena da (725 km), eta nabigagarri bakarra. Karkheh ibaiak ere Xatt al-Araben du ahoa. Sefīd-Rud (670 km), berriz, Kaspiar itsasora isurtzen da. Erdialdeko goi-ordokian, aintzira gazietara isurtzen diren erreka asko agortu egiten dira udan. Urmia, ipar-mendebaldean dagoena, Irango aintzirarik zabalena da (5.200 kilometro koadro); Sistan eta Balutxistanen ere aintzira gazi ugari dago.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b The World Factbook: Iran, cia.gov
- ↑ Anquez, Matthieu. La stratégie de l'Iran: Entre puissance et mémoire. tempora, books.google.es.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q695213
Multimedia: Geography of Iran / Q695213