Koper

Koordenatuak: 45°32′53″N 13°43′52″E / 45.548°N 13.731°E / 45.548; 13.731
Wikipedia, Entziklopedia askea
Koper / Capodistria
Koper
Capodistria
Koper-Capodistria
hiria
Administrazioa
Herrialdea Eslovenia
EskualdeaKostaldea-Karst
AlkateaBoris Popovič
Izen ofizialaKoper
Capodistria
Jatorrizko izenaKoper
Capodistria
Posta kodea6000
Geografia
Koordenatuak45°32′53″N 13°43′52″E / 45.548°N 13.731°E / 45.548; 13.731
Map
Azalera13 km²
Altuera3
MugakideakMuggia eta San Dorligo della Valle
Demografia
Biztanleria25.753 (2020ko urtarrilaren 1a)
−301 (2021)
alt_left 12.497 (%48,5) (%51,5) 13.256 alt_right
Dentsitatea1.981 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia05
Ordu eremuaUTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuakKorfu, Muggia, Ferrara, San Dorligo della Valle, Buzet (en) Itzuli, Samara, Žilina, Jiujiang, Saint John, Çeşme (en) Itzuli, Prilep (en) Itzuli eta Nikšić
MatrikulaKP
http://www.koper.si www.koper.si

Koper (/ˈkoːpəɾ/ ahoskatua, italieraz: Capodistria), Esloveniako seigarren hiria da, Kostaldea-Karst eskualdeko hiri handiena. 2012ko erroldaren arabera, 53.037 biztanle ditu.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Esloveniako hego-mendebaldean dago eta herrialdeak Adriatikoaren ertzean dituen lau herrietatik handiena denez, kaia garrantzitsua du. Udalerria oso txikia da eta Istria penintsulako iparraldean dago. Italiarekin muga egiten du eta Kroazia ere oso gertu dauka.

Hizkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koper ofizialki elebiduna da, esloveniera eta italiera hartzen ditu bere baitan, hortik Koper-Capodistria izena.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sorrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koperreko golkoan zegoen uharte batean ezarri zen asentamenduan dauka jatorria. Greziarrek Aegida izena eman zioten "ahuntzen herria" eta erromatarrek latinizatu eta Capris deitu zuten. Honen aldaera da eslovenierazko Koper izena.

Erdi Aroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

568an lonbardiarren inbasioaren ondorioz, Triesteko biztanleek baimena eskatu zioten Justiniano II.a enperadore bizantziarrari Koperren ezartzeko eta haren omenen Justinopolis izena eman zitzaion. Azkenean lombardiarrek Koper ere hartu zuten. Hurrengo urteean, frankoen eta avaroen erasoak eta okupazioak ere izan zituen.

932 urtetik aurrera Koper eta Veneziaren artean harreman komertzialak sortu ziren baina Germaniako Erromatar Inperio Santuak Veneziarekin loturak hautsi zituenean eten egin ziren. Koperrek orduan herri eskubideak hartu zituen eta mugan egonik harresiak eraiki zituen. 1278an, ordea, Veneziaren esku geratu zen eta harresiak eraitsi ziren. Istriako hiriburu bihurtu zuten eta Caput Histriae izendatu ("Istriako buru"), hortik bere italierazko izena.

Aro modernoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVI. mendeko izurriteek hiriaren populazioa nabarmen gutxitu zuten eta 1719an Trieste kai aske bihurtu zenean, Koperrek merkataritza eremuaren monopolioa galdu zuen.

XX. mendea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1900 urteko erroldaren arabera, hiriko populazioa 8.000 biztanle ingurukoa zen: haietatik, 7.205 italiarrak ziren; 391; esloveniarrak; 167, kroaziarrak; eta 67 aleman hiztunak. Lehen Mundu Gerra bukatutakoan, Italiaren esku geratu zen, Trieste hiriburu zuen lurraldean, baina Bigarren Mundu Gerraren ondoren Jugoslaviak hartu zuen. Hiriko italiar gehienek Italiara alde egin zuten.

1991n Esloveniak independentzia lortutakoan, herrialdeko kai-hiri bakarra bihurtu zen.

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Egun, esloveniarrak nagusi dira: 2002ko erroldaren arabera, biztanleen jatorri etnikoak honako hauek dira:

  • Esloveniarrak: 35.246 (% 74,4)
  • Kroaziar, bosniar eta serbiarrak: 8.314 (% 17,49)
  • Italiarrak: 1.059 (% 2,23)

Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

FC Koper futbol taldea eta RK Koper eskubaloi taldea aipagarrienak dira: bakoitzak Esloveniako liga bat eta hiru kopa irabazi ditu.

Ondasun nabariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eraikin aipagarrienak Tito plazan daude:

  • Jauregi pretoriarra: XV. mendeko jauregia gotiko veneziarra da.
  • Loggia jauregia: udaletxea da, XV. mendean eraikia, gotiko veneziar estiloan.
  • Mariaren Jasokundearen katedrala (Cerkev Marije Vnebovzete): XII. mendeko eliza horretan Esloveniako kanpai zaharrenetakoa dago (1333koa da). Barruko Sacra conversazione margolana, 1516koa, benetan aipagarria da.

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiritar ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]